Cộng đồng Thái Lan đề nghị tòa án đình chỉ hợp đồng mua bán điện đập Xayaburi

Luật sư Sor. Rattanamanee Polkla, điều phối viên của Trung tâm Community Resource cho biết: “Phán quyết này sẽ là động thái tiếp nối quyết định của Tòa án Hành chính Tối cao của Thái lan ngày 24.6.2014 khi tòa chấp nhận đơn kiện của Mạng lưới về tính pháp lý của PPA tại Thái Lan, mặc dù dự án được triển khai tại Lào. Với những rủi ro môi trường và xã hội xuyên biên giới liên quan đến dự án, toàn bộ việc xây dựng con đập và các khâu đầu tư tiếp theo phải dừng lại đến khi tòa án đưa ra phán quyết cuối cùng."

Năm 2011, cơ quan điện lực Thái Lan (EGAT) đã ký kết PPA mua 95% lượng điện do dự án thủy điện Xayaburi tạo ra, và hợp đồng này đã được các cơ quan chức năng của chính phủ Thái Lan phê chuẩn. Nếu không có PPA này, dự án Xayaburi sẽ không khả thi về mặt kinh tế.

Tuy nhiên gần đây, EGAT đã công khai thừa nhận họ không cần đến lượng điện được tạo ra bởi dự án.

Theo kết luật của các nghiên cứu độc lập, EGAT đã dự tính quá mức nhu cầu điện năng của Thái Lan, và cơ quan này cũng không nghiên cứu các phương án phát điện có tiềm năng rẻ hơn, hoặc xanh hơn. Đồng thời, EGAT đã không thực hiện đánh giá tác động môi trường (EIA) tại Thái Lan cho đập Xayaburi, cũng như chưa tiến hành tham vấn công khai một cách đầy đủ.

Nói về sự kiện này, luật sư Đặng Đình Bách, Giám đốc trung tâm Nghiên cứu Pháp luật và chính sách phát triển bền vững cho rằng, vụ kiện này đặt ra một tiền lệ cho những quyết định trong các hợp đồng năng lượng có tác động xuyên biên giới. “Chúng tôi kỳ vọng vụ kiện này sẽ là vụ kiện đầu tiên trong những vụ kiện tiếp theo, và chúng tôi kêu gọi Tòa án hành chính Thái Lan nhanh chóng đưa ra quyết định rằng PPA của dự án Xayaburi là bất hợp pháp”, ông Bách nói.

Liên minh Cứu sông Mê Kông cũng vừa lên tiếng ủng hộ việc kêu gọi tòa Thái Lan ra phán quyết đình chỉ hợp đồng mua bán điện đập Xayaburi. Đây là một liên minh tập hợp các tổ chức phi chính phủ, người dân địa phương, các viện nghiên cứu, các nhà báo, nghệ sĩ và những người dân từ các nước lưu vực Mekong và quốc tế, hoạt động vì mục đích giữ gìn một dòng chảy tự do cho các thế hệ hiện tại và tương lai.

L.Quỳnh