Thu phí tham quan đảo Lý Sơn: quan trọng là quản lý và sử dụng

Tại kỳ họp Hội đồng Nhân dân tỉnh Quảng Ngãi, chuẩn bị thông qua tờ trình thu phí khách tham quan huyện đảo Lý Sơn, Bí thư Tỉnh ủy Lê Viết Chữ khẳng định: "Nguồn thu phí là nhằm tái đầu tư để phục vụ cho du khách tốt hơn, như: đầu tư cho hạ tầng, tôn tạo và bảo dưỡng các danh lam, di tích và công tác bảo vệ môi trường… chứ không dùng tiền thu phí đầu tư vào mục đích khác. Vì vậy mong các đại biểu nên ủng hộ theo hướng thu một lần".

Tái hiện lại lễ khao lề thế lính Hoàng Sa năm xưa của dân ngư dân trên đảo Lý Sơn - một văn hóa đặc trưng của hòn đảo tiền tiêu này. Ảnh: TL 

Các đại biểu đã biểu quyết thống nhất phí tham quan 2 đảo thuộc địa bàn Lý Sơn, là đảo Lớn (70.000 đồng/người/lượt) và đảo Bé (30.000 đồng/người/lượt), không phân biệt người trong nước hay nước ngoài. Trẻ em dưới 6 tuổi, người có công cách mạng và dân đảo được miễn phí.

Chủ trương vừa công bố, lập tức có nhiều ý kiến trái chiều. Đa phần phản đối vì cho rằng “Dịch vụ chưa tương xứng”, “Chưa đầu tư gì đã thu phí”, “Lý Sơn không phải là gà đẻ trứng vàng”… Cá biệt còn cho rằng, việc này nằm trong chủ trương tận thu của nhà nước.

Số ít hơn đồng tình nhưng băn khoăn việc quản lý và sử dụng nguồn thu. Số đông phản ứng cũng dễ hiểu ở một đất nước mà nạn lạm thu đã thành đại dịch. Dĩ nhiên không phải tất cả nguồn thu đều lạm. Muốn có chi thì phải có thu. Đất nước nào cũng vậy. Vấn đề là thu bao nhiêu, thu như thế nào. Quan trọng nhất là quản lý và sử dụng nguồn thu ra sao?

Chỉ tiếc là khi trả lời báo chí, các quan chức Lý Sơn và Quảng Ngãi chưa nói rõ mục đích, ý nghĩa cũng như cam kết quản lý và sử dụng nguồn thu theo tinh thần chỉ đạo của Tỉnh Ủy.

Ai cũng biết, không có tài nguyên nào vô chủ. Ngoài sở hữu tư nhân còn có sở hữu cộng đồng và sở hữu Nhà nước. Bên cạnh phí tham quan là chuyện đương nhiên, còn có các phí dịch vụ khác như vệ sinh, an ninh trật tự, bù lỗ điện nước… Chỉ khác cách thu. Các nước thường thu trọn gói, gọi là combo, kiểu bán sỉ. Mua vé một lần tham quan cả quần thể hay cả khu vực (thường là tỉnh, huyện). Loại vé này có lợi cho những người thích khám phá, trải nghiệm và tìm hiểu.

Cách khác là bán vẻ lẻ từng điểm. Tham quan điểm nào mua điểm đó. Cách này có lợi cho những ai chỉ đi cho có, thích selfie khoe hình, chỉ cần vài điểm là đủ. Bán lẻ từng điểm phát sinh bộ máy, quản lý, báo cáo, kiểm tra…có vẻ tạo thêm công ăn việc làm nhưng thực chất là buôn bán nhỏ, kiểu cò con.

Trừ những điểm đến qui mô lớn như các di sản thế giới, các khu vui chơi giải trí của khu vực. Ở Việt Nam, lâu nay, chỉ có thành phố Hội An là bán vé combo trọn gói. Các nơi cứ xẻ nhỏ, càng nhỏ càng tốt?. Có thời, tỉnh Quảng Ninh có 108 loại vé cho 36 điểm tham quan, mỗi điểm có 3 loại là vé thường, vé học sinh và vé người già.

Giải dù lượn Quảng Ngãi mở rộng lần thứ nhất được tổ chức ở Lý Sơn vào tháng 6.2019 vừa qua đã tạo nhiều thích thú cho người tham gia và du khách. Ảnh: Lâm Hạnh

Sau Hội An, Lý Sơn là đơn vị thứ 2 bán vé combo trọn gói. Diện tích Lý Sơn gần 10 km2, có 24 di tích được xếp hạng, trong đó có 4 di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia, một di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia với nhiều thắng cảnh thiên nhiên độc đáo. Vé tham quan đảo Lớn và đảo Bé ở Lý Sơn thực chất là vé tham quan các di tích và danh thắng trên đảo. Phí này có gì vô lý mà kêu với phàn nàn.

Lâu nay, các điểm đến ở Lý Sơn gần như không có người thuyết minh hoặc tài liệu tương ứng, trừ bảo tàng Lý Sơn. Việc thu phí tham quan như nghị quyết của HĐND tỉnh nhằm vào mục đích đó. Thay vì mua vé từng điểm, mỗi nơi có bộ phận bán, kiểm soát, báo cáo thu chi, nộp thuế, kiểm tra thì gộp chung một vé cả đảo.

Có người sẽ thắc mắc, nếu tôi lên đảo thăm người thân thì sao? Theo tôi biết, diện này hiện nay chưa thu vé. Về lâu dài cũng nên thu vì sử dụng nhiều dịch vụ đang được bù lỗ cho huyện đảo tiền tiêu.

Có người lo ngại là khách du lịch đến Lý Sơn hoặc quay lại sẽ giảm. Nếu Lý Sơn thật sự hấp dẫn thì chẳng sợ gì máy chuyện đó. Khách có thể đến ít hơn nhưng doanh thu và lợi nhuận sẽ nhiều hơn. Khi đó tỉ lệ khách quay lại cũng sẽ cao hơn.

Lý Sơn sẽ nỗ lực tối đa phục vụ du khách theo khả năng, chứ không cắm đầu chạy theo chỉ tiêu số lượng khách đến. Du khách đang chờ Lý Sơn thay đổi, từ vệ sinh môi trường đến cung cách phục vụ sau khi thực hiện việc thu phí tham quan.

Có thêm nguồn kinh phí, sẽ không thể đổ tại và bị như hiện nay.

Nguyễn Văn Mỹ