Cảnh giác hội chứng "trái tim ngày nghỉ"

Hội chứng này hay gặp ở người nghiện rượu, người có thói quen uống nhiều rượu bia vào những ngày nghỉ và cả ở người khả năng dung nạp rượu bia kém. Bên cạnh đó, loạn nhịp tim ngày nghỉ cũng có sự "đóng góp" của các stress tinh thần, gắng sức do vui chơi quá mức, thức đêm, mất nước và điện giải…

Ảnh: tuoitre.vn

Tim cũng biết say

Sau một thời gian làm việc căng thẳng, cơ thể đã rất mệt mỏi, các cơ quan quan trọng trong đó có tim cần được nghỉ ngơi để hồi phục. Vì vậy, trong những ngày nghỉ, nếu chúng ta tiếp tục bắt cơ thể phải làm việc nhiều hơn, phải chịu đựng một số lượng lớn các đồ uống có cồn thì việc chuyển hoá chúng qua gan và đào thải qua thận sẽ bị chậm lại, kết quả là tim luôn chịu tác động độc tính của rượu bia và loạn nhịp tim sẽ xảy ra.

Có một vài cơ chế giải thích tại sao khi uống rượu bia quá nhiều trong một thời gian ngắn lại gây loạn nhịp tim:

Cơ chế thứ nhất là do khi uống một lượng rượu bia lớn vào cơ thể, lượng cồn trong máu tăng rất nhanh kích thích cơ thể sản xuất adrenaline và noradrenaline. Nồng độ hai chất này tăng cao gây co mạch, tăng huyết áp, kích thích tim đập nhanh, tăng tiêu thụ ôxy của tế bào cơ tim dẫn đến loạn nhịp tim.

Cơ chế thứ hai là do acetaldehyde (chất chuyển hoá của rượu) là một chất ôxy hoá mạnh có khả năng làm tăng các gốc tự do gây thương tổn tế bào và mô. Acetaldehyde cũng làm suy giảm khả năng phosphoryl hoá của ty lạp thể từ đó làm giảm chuyển hoá tế bào trong đó có tế bào cơ tim. Các ester của acide béo hình thành trong quá trình chuyển hoá rượu cũng làm giảm quá trình phosphoryl hoá của ty lạp thể trong tế bào. Acetaldehyde cũng làm rối loạn sự lưu chuyển canxi giữa trong và ngoài tế bào làm tổn thương cơ tim, làm tăng co thắt mạch vành gây thiếu máu cơ tim, gây loạn nhịp tim.

Ngoài ra, một số các cơ chế khác gây tổn thương cơ tim do rượu cũng được đề cập như hiện tượng viêm cơ tim do rượu, tổn thương trực tiếp màng tế bào, mất cân bằng canxi, kẽm trong và ngoài tế bào, tăng hoạt hoá hệ renin-agiotensin… góp phần gây loạn nhịp tim.

Dấu hiệu loạn nhịp

Loại loạn nhịp hay gặp nhất là cơn nhịp nhanh trên thất và rung nhĩ hay còn được gọi là loạn nhịp hoàn toàn. Sau khi uống rượu bia, bệnh nhân thấy mệt mỏi, tức ngực, đánh trống ngực, cảm giác đau ngực, chẹn ngực và khó thở. Khám có thể thấy dấu hiệu tim đập nhanh, không đều hoặc loạn nhịp hoàn toàn. Xác định chẩn đoán bằng làm điện tim đồ khi cơn loạn nhịp đang xảy ra. Một số các loại loạn nhịp khác cũng có thể xuất hiện sau khi lạm dụng rượu như ngoại tâm thu, mà bệnh nhân thường cảm thấy tim thỉnh thoảng bỏ một vài nhịp, tuy xảy ra với tần suất thấp hơn.

Thông thường, tất cả các loại loạn nhịp nói trên đều mất đi khoảng 24 giờ sau khi ngừng uống rượu, bia, cơ thể được cung cấp đầy đủ nước, các chất dinh dưỡng và nghỉ ngơi hoàn toàn.

Thương lấy con tim

Chứng loạn nhịp có thể tự khỏi mà không cần xử trí đặc biệt, nên việc còn lại là dự phòng hội chứng này trong những kỳ nghỉ: vì nguyên nhân chính là rượu bia nên cách tốt nhất là tránh say xỉn trong những ngày này.

Các biện pháp tiếp theo là bổ sung dinh dưỡng đầy đủ (bao gồm các vitamin, đặc biệt là vitamin B1, vitamin B12…, các chất điện giải và các yếu tố vi lượng). Một số nghiên cứu cho thấy vai trò của vitamin B1 và vitamin B12 trong việc ngăn ngừa tổn thương các protein và quá trình chết tế bào theo chương trình. Uống đủ nước, không hoạt động thể chất quá sức, dành nhiều thời gian thư giãn cũng góp phần làm giảm tỷ lệ loạn nhịp tim, giúp bạn có những ngày nghỉ vui vẻ, khoẻ mạnh.

 TS.BS Vũ Đức Định

(Trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện E Trung ương)