GS. Nguyễn Văn Tuấn: Thành công được định nghĩa từ những thất bại

GS. Nguyễn Văn Tuấn là nhà khoa học gốc Việt đầu tiên được bầu làm viện sĩ Viện Hàn lâm Y học Australia, Hoàng gia Học viện New South Wales và Hiệp hội Nghiên cứu loãng xương Hoa Kỳ. Ông được biết đến qua những đóng góp quan trọng cho chuyên ngành bệnh loãng xương với hơn 350 công trình nghiên cứu và đồng nghiên cứu. Năm 2022, ông được nữ hoàng Elizabeth Đệ Nhị trao tặng Huân chương Australia vì những đóng góp quan trọng cho nghiên cứu y khoa, phòng chống loãng xương và giáo dục đại học.

GS. Nguyễn Văn Tuấn cho biết ngày đón nhận vinh dự này (26.1.2022) trùng với ngày mà 40 năm ngày ông đặt bước chân đầu tiên đến với nước Úc. Khi nhận huân chương nói trên, những gì đã qua như một thước phim tua nhanh trong đầu, từ chuyến vượt biển hiểm nguy, câu hỏi “định mệnh” với nước Úc cũng như những việc làm đầu tiên để tồn tại tại đây. Tất cả điều đó sẽ được tái hiện trong cuốn hồi ức Giấc mơ Kangaroo mà ông vừa cho phát hành.

Quang cảnh cuộc giao lưu ra mắt sách Giấc mơ Kangaroo. Ảnh: Phanbook

Từ thất bại đến thành công

GS. Nguyễn Văn Tuấn chia sẻ cuốn sách tuy là hành trình của một cá nhân, nhưng đồng thời cũng là câu chuyện của rất nhiều người có chung hoàn cảnh, từ cùng một thời điểm trong lịch sử đến những người hiện đang sinh sống ở một quê hương khác. Họ không chỉ đóng góp cho mảnh đất mới mà còn là thế giới nói chung và nơi chôn nhau cắt rốn nói riêng.

Xuyên suốt cuốn sách, tác giả đã tái hiện những trải nghiệm của bản thân một cách chân thành. Lý giải cho những trang viết đầy khiêm cung ấy, GS. Nguyễn Văn Tuấn chia sẻ có thể bị ảnh hưởng bởi triết lý Đông phương cũng như làm việc trong ngành khoa học - nơi không có phát hiện hay nghiên cứu nào chỉ riêng của một cá nhân. Đã vậy bản thân lại "rất ngại khi viết hoặc nói về mình".

Do đó ông xem cuốn hồi ức này “như một bức thư tâm tình muốn gửi đến quý bạn đọc, đặc biệt là những người đang miệt mài học tập và nghiên cứu trong các trường đại học, bệnh viện và trung tâm khoa học”. Và cũng vì điều đó mà có cảm giác Giấc mơ kangaroo viết về thất bại còn nhiều hơn cả những gì làm được, từ đó cho thấy để có thành công là không hề dễ dàng, cần nhiều kiên trì.

Với ông, “mỗi người đều có một lý lịch thất bại riêng. Chính những thất bại này giúp chúng ta định nghĩa lại thành công. Thành công không chỉ là đạt được mục tiêu mà còn là sự tiến bộ, nỗ lực không ngừng”. Vì vậy “thất bại thường là động lực để chúng ta thay đổi. Thay đổi bản thân và thay đổi nhận thức”.

Với GS. Nguyễn Văn Tuấn, thất bại là động lực để chúng ta thay đổi. Thay đổi bản thân và thay đổi nhận thức.

Khi được hỏi đâu là thất bại ông thấy buồn nhất, GS. Nguyễn Văn Tuấn cho biết đó là lần bản thân bị từ chối chức danh Research Fellowship của Hội đồng Quốc gia về Nghiên cứu Y tế và Y khoa. Ông cho biết đây là giải thưởng rất quan trọng trong sự nghiệp của một giáo sư khi mỗi năm trong số hàng ngàn ứng viên nộp hồ sơ thì chỉ có chừng 50 - 60 người là được công nhận.

Dù đã có những đóng góp quan trọng như cùng các cộng sự khám phá ra gen VDR trong loãng xương và sáng chế ra mô hình tiên lượng loãng xương mang tên BONEcheck được 165 quốc gia trên thế giới sử dụng và nằm trong nhóm 0,05% các nhà khoa học có nhiều ảnh hưởng toàn cầu, nhưng ông lại bị từ chối chỉ bởi định kiến chủng tộc. Ông giải thích vì bản thân đa số xuất hiện ở những hội nghị châu Á như ở Osaka, Nagoya, Seoul, Bangkok... thay vì ở Mỹ hay châu Âu. Người ta vẫn cho rằng các hội nghị khoa học ở Á châu không “chất lượng”, từ đó cho thấy định kiến về chủng tộc, kỳ thị màu da... vẫn còn tồn tại trong giới khoa học. GS. Nguyễn Văn Tuấn chia sẻ đó là “một dấu chấm đen làm tôi nhớ mãi về cảm nhận kỳ thị”.

Tuy vậy GS. Nguyễn Văn Tuấn cũng nhận ra “nếu không có cơ chế bình đẳng ở Mỹ và Úc thì mình đã không có một cơ hội để cống hiến như ngày hôm nay”, từ đó ông nhận ra đây là vấn đề rất khó nắm bắt và luôn giữ vững niềm tin tri thức có tính phổ quát, qua đó tạo ra cộng đồng không có phân biệt hay là kỳ thị.

GS. Nguyễn Văn Tuấn và Toàn quyền Margaret Beazley trong buổi trao Huân chương Australia. Ảnh: NVCC

Tiếng gọi quê nhà

Khi được hỏi dù đã có nhiều giải thưởng và sự vinh danh quốc tế dành cho mình, nhưng đâu là “danh hiệu” khiến ông tự hào nhất, GS. Nguyễn Văn Tuấn cho biết đó là những ghi nhận tại quê nhà Việt Nam. Ông lý giải nếu ở nước ngoài cứ theo quy trình sẽ được xét chọn, thì ở Việt Nam đó là sự ghi nhận cho các nỗ lực và cống hiến thực sự.

Tại đây, giải thưởng đầu tiên mà ông nhận được là “Vinh danh đất Việt” trao cho kiều bào có những đóng góp quan trọng cho nước nhà. Sau đó Bộ Ngoại giao, UBND TP.HCM cũng ghi nhận đóng góp của ông, nhưng quan trọng hơn cả là giải thưởng của Hiệp hội Y học TP.HCM và Hội Loãng xương TP.HCM với Huy chương thành tựu trọn đời, vinh danh đóng góp trong việc xây dựng ngành loãng xương Việt Nam.

Nói về các nghiên cứu bản thân tự hào nhất, ông cho biết đó là 3 nghiên cứu mà mình cùng các cộng sự đã đi tiên phong: Xây dựng mô hình tiên lượng nguy cơ gãy xương (được ví như cuộc “cách mạng” trong ngành loãng xương); Khám phá gene kiểm soát thụ thể, chuyển hóa vitamin D (mở ra cánh cửa mới về nghiên cứu di truyền); Dự án nghiên cứu loãng xương Việt Nam (đồng thời là dự án về loãng xương lớn nhất châu Á).

Ông nói suốt thời gian qua, ngành loãng xương cũng đang ngày càng được biết đến nhiều hơn ở nước ta. Nếu ngày xưa chỉ có bác sĩ ngoại khoa chú ý thì ngày nay điều đó đã được cải thiện. Bởi lẽ nếu không có những nghiên cứu kịp thời, đây sẽ là gánh nặng của cộng động khi quy mô dân số ngày càng già hóa. Các công trình của ông chỉ ra phụ nữ sau 50 tuổi cứ 3 người sẽ có 1 người mắc loãng xương, trong khi ở nam giới thì tỉ lệ này là 10:1.

Sách Giấc mơ kangaroodo Phanbook và NXB Hội Nhà Văn ấn hành.

Và không chỉ có đóng góp y khoa, GS. Nguyễn Văn Tuấn cũng là tác giả có bài viết xuất hiện đều đặn trên nhiều tờ báo, tạp chí như Tuổi Trẻ, Người Lao Động, Kinh tế Sài Gòn, Sài Gòn Tiếp thị... để qua những “diễn đàn” này, ông mang kiến thức khoa học đến với đại chúng.

Ông cho biết trong hơn ba thập kỷ viết báo, có ba đóng góp mà bản thân vô cùng tự hào vì đã giúp được cho rất nhiều người, là vấn đề chất độc da cam, mối liên quan giữa bưởi - ung thư và đại dịch COVID-19. Trong đó nghiên cứu của ông về dioxin là công trình đầu tiên nghiên cứu về ảnh hưởng của chất hóa học này đến sức khỏe người Việt.

Năm 2006, tin tức “bưởi có liên quan đến ung thư vú” khiến giá bưởi ở Đồng bằng sông Cửu Long giảm từ 8.000-10.000 đ/kg xuống còn 1.000 đ/kg khiến nhiều nông dân điêu đứng. Nhận thấy có sai sót trong cách diễn giải kết quả của nghiên cứu nước ngoài, ông đã nhanh chóng cải chính thông tin, góp phần đảo ngược tình hình.

Còn trong giai đoạn Covid-19, nhờ những bài viết với ngôn ngữ gần gũi, dễ hiểu và dễ tiếp cận, giải thích hệ thống miễn dịch, yếu tố hay nguy cơ nào dẫn đến mắc Covid-19... mà đông đảo người dân đã hiểu hơn về đại dịch cũng như có cách phòng ngừa phù hợp.

Bài và ảnh: Minh Anh

________________

(*) Buổi giao lưu và ra mắt sách Giấc mơ kangaroo diễn ra sáng 28.9 tại TP.HCM.