Đau dạ dày: càng để lâu càng khó trị

Ảnh: internet

Thủ phạm gây đau dạ dày

Tại các nước phát triển, trong tổng số những người bị bệnh dạ dày có hơn 50% bệnh nhân trên 50 tuổi nhiễm vi khuẩn Helicobater pylori, tần suất nhiễm tăng 10%/năm. Các nước đang phát triển có hơn 80% người bị bệnh dạ dày có nguyên nhân do nhiễm vi khuẩn Helicobater pylori (gây viêm loét, rối loạn co bóp, khó tiêu, thậm chí dẫn đến ung thư). Đặc biệt, tại Việt Nam, con số này ở người lớn là hơn 70%. Một thống kê của bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cho biết, cứ trung bình 10 ca nội soi sau khi được kiểm tra, có từ 3 - 5 ca mắc bệnh đau dạ dày. 

Nguyên nhân dẫn đến bệnh đau dạ dày chủ yếu do ảnh hưởng của lối sống ở các đô thị bận rộn, stress, ăn uống không điều độ, đúng giờ giấc, hút thuốc lá, uống rượu bia, chế độ làm việc căng thẳng, thức ăn chứa nhiều gia vị, chua cay… khiến acid dạ dày tăng, gây viêm loét dạ dày, tá tràng. Nếu để tình trạng bệnh kéo dài, có thể xảy ra một số biến chứng như: xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày, ung thư.

Ở những bệnh nhân nhiễm vi trùng Helicobater pylori, nguy cơ ung thư dạ dày cao gấp từ hai - sáu lần so với người bình thường. Tuy nhiên, không phải tất cả những người nhiễm Helicobater pylori đều tiến triển sang ung thư, mà còn tùy thuộc vào chế độ ăn uống (ăn thức ăn nhiều muối, hung khói...), cơ địa di truyền của từng bệnh nhân...

Nhiều người vẫn quan niệm chỉ người lớn mới đau dạ dày, tuy nhiên hiện bệnh này đang có xu hướng tăng ở trẻ em. Trẻ có thể bị bệnh dạ dày ngay từ tuổi mẫu giáo, thậm chí chỉ mấy tháng tuổi, trong đó độ tuổi hay gặp nhất là 10 – 14 tuổi. Có nhiều nguyên nhân gây bệnh đau dạ dày ở trẻ nhỏ, nhưng chủ yếu vẫn là do ăn uống và stress. Ở trẻ lớn là do bị ép học quá nhiều, với trẻ nhỏ, lại là bị ép ăn.

Cha mẹ thương con, thấy con ăn không đủ khẩu phần, ăn ít là ép con ăn cho bằng được rồi hay giục “ăn chậm quá, ăn nhanh lên”. Điều này khiến bé luôn lo lắng khi ăn, không thấy ngon miệng nữa. Đau dạ dày là bệnh phổ biến nhất trong các bệnh về đường tiêu hóa ở trẻ. Trong số những trẻ đến khám vì lý do đau bụng âm ỉ có hơn 50% là đau dạ dày. Khi trẻ than đau, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám sớm để phát hiện bệnh và điều trị kịp thời.

Chúng ta thường nghĩ, bệnh dạ dày xuất hiện do ăn uống không hợp lý, stress, làm việc quá sức… và bệnh này không lây nhiễm. Quan điểm này cần thay đổi vì nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh dạ dày là do vi khuẩn Helicobater pylori phát tán từ phân ra môi trường, sau đó xâm nhập vào thức ăn, nước uống để vào cơ thể người và gây bệnh. Các nghiên cứu cũng cho thấy, vi khuẩn này có trong nước bọt, chân răng của người bệnh, do đó, thói quen mớm cơm cho trẻ là cơ hội lây truyền vi khuẩn Helicobater pylori.   

Bệnh càng để lâu càng khó trị

Đau dạ dày tuy là căn bệnh phổ biến nhưng không khó điều trị. Cho đến nay vẫn chưa có loại thuốc nào có thể phòng ngừa hoàn toàn được bệnh đau dạ dày. Bệnh càng để lâu càng khó điều trị và có thể biến chuyển nặng, chuyển sang mãn tính, biến chứng xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày, thậm chí dẫn đến ung thư nếu không được điều trị kịp thời. Thông thường bệnh nhân hay bỏ qua các triệu chứng ban đầu hoặc nhầm tưởng với bệnh khác. Các triệu chứng chung khi bị viêm loét dạ dày - tá tràng là đau thượng vị, rối loạn tiêu hóa (đầy hơi, ợ chua, buồn nôn, nôn, chán ăn, mau no...).

Trong khi chưa có loại thuốc nào có thể phòng ngừa hoàn toàn bệnh đau dạ dày thì một tinh thần sống thoải mái, phong thái sống khỏe mạnh chính là lợi điểm để phòng ngừa và ngăn chặn bệnh. Điều quan trọng, người bệnh cần tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ. Những hiểu biết lệch lạc, sai lầm sẽ dẫn đến những biến chứng như xuất huyết dạ dày, ung thư dạ dày…

Nhiều người nghĩ uống sữa hay chút sôđa pha với một ly nước có thể làm giảm cơn đau do dư axít trong dạ dày. Nhưng cách này chỉ làm dịu cơn đau tạm thời chứ không có khả năng chữa bệnh. Vì thế, nếu dùng liên tục không chỉ dẫn tới rối loạn tiêu hóa mà còn làm cho bệnh dạ dày nặng thêm do không được chữa trị kịp thời.

Thử máu không thể cung cấp đầy đủ thông tin về tình trạng tổn thương bên trong dạ dày, bởi việc thử máu chỉ nhằm phát hiện có nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori hay không mà thôi. Do đó, để chẩn đoán chính xác cần phải nội soi dạ dày. Phương pháp này còn giúp xác định vị trí loét, kích cỡ loét cũng như lấy mẫu niêm mạc để làm sinh thiết. 

PGS.TS.BS Bùi Hữu Hoàng

(Phó chủ tịch Hội Gan Mật TP.HCM; Trưởng khoa Nội Tiêu Hóa, Bệnh viện Đại Học Y Dược TP.HCM)