Diễn biến mới về việc mở Chợ Nga, The Box Market cạnh Đường Sách, Bưu điện TP.HCM

Liên quan đến việc xuất hiện Chợ Nga, The Box Market kế bên đường sách Nguyễn Văn Bình, Bưu điện Thành phố đang gây nhiều ý kiến tranh luận trong dư luận xã hội, được báo chí, trong đó có Người Đô Thị phản ánh gần đây, ông Nguyễn Ngọc Hồi - Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM - cho biết Sở đã chủ động làm việc với các bên liên quan để tìm tiếng nói chung trong việc tạo không gian hài hòa tại khu vực vùng lõi di tích gồm Nhà thờ Đức Bà, Bưu điện Thành phố, và các khu vực xung quanh.

Khu vực Chợ Nga, The Box Market nhìn từ lối vào cổng 125 Hai Bà Trưng. Nơi đây nằm trong trụ sở của Tổng công ty Bưu chính viễn thông - VNPT tại TP.HCM. Ảnh chụp ngày 8.10.2025. Ảnh: Thượng Tùng

Cụ thể, chia sẻ tại cuộc họp báo cung cấp thông tin về các vấn đề kinh tế - xã hội trên địa bàn TP.HCM chiều 9.10, ông Hồi cho biết Công ty VNPT được phép sử dụng tòa nhà để hoạt động nhiều năm qua. Hiện giờ tòa nhà xuống cấp và công ty xin “sửa chữa lại và sau đó họ chuyển mục đích sử dụng” và trong đề án sử dụng tài sản công cho phép VNPT sử dụng kinh doanh dịch vụ trong đó có cả dịch vụ cho thuê mặt bằng để kinh doanh tuy nhiên, khu vực này hiện nay gắn với không gian văn hóa, di tích văn hóa xung quanh khu vực. Trong nhiều ngày qua, Sở Văn hóa và Thể thao đã và đang tiếp tục làm việc với các đơn vị liên quan để có thể đưa ra một quyết định đúng quy định của pháp luật.

“Quyết định sẽ dựa trên tinh thần các hoạt động kinh doanh không bị cấm theo quy định pháp luật thì được hoạt động bình thường nhưng phải gắn với việc hài hòa giữa kinh doanh với việc phát triển các dịch vụ văn hóa, không gian văn hóa, kể cả không gian di tích ở khu vực vùng lõi gồm có Nhà thờ Đức Bà, Bưu điện Thành phố, và khu vực xung quanh (trụ sở UBND Quận 1 nay là phường Sài Gòn được UBND TP.HCM công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố - PV)”, ông Hồi khẳng định.  

Đại diện Sở Văn hóa và Thể thao cũng cho biết, đơn vị này đã chủ động làm việc với phía Đường sách và các bên. Đến nay đã có hai cuộc họp trao đổi theo hướng khu vực của VNPT đang triển khai mở các dịch vụ ở phía trong là không gian chưa và không đăng ký quyết định trở thành di sản, vì vậy phải tiếp cận theo hướng liên quan Sở Công thương và UBND phường Sài Gòn, là những đơn vị cấp phép kinh doanh.

“Điều này liên quan đến việc cấp phép kinh doanh của phường Sài Gòn và Sở Công thương. Với vai trò là đơn vị quản lý khu vực đường sách, không gian sách, Sở Văn hóa - Thể thao sẽ tiếp tục làm việc với các đơn vị đó và sẽ có thông báo sớm cho báo chí,” ông Hồi thông tin.

Từ trung tuần tháng 8, đặc biệt là đầu tháng 10.2025, dư luận xã hội doặc biệt quan tâm khi hoạt động cải tạo, thi công và sau đó là nhiều tiểu thương xuất hiện phía bên trong tòa nhà số 125 Hai Bà Trưng dựng kiot, chuẩn bị quầy hàng hóa, quảng cáo sắp mở cửa. Nhiều quảng cáo trên mạng xã hội xuất hiện, cho thuê các sạp bán hàng tại khu vực này mang tên Chợ Nga.

Ngoài biển hiệu quảng cáo Chợ Nga, mặt tiền tòa nhà 125 Hai Bà Trưng còn có biển quảng cáo The Box Market, và một số dịch vụ khác từ cà phê, làm đẹp đến quán ăn. Tòa nhà 125 Hai Bà Trưng, nằm giữa Đường sách Nguyễn Văn Bình và đường Nguyễn Du. Tòa nhà này nằm ngay phía sau Bưu điện Thành phố - côn trình hơn 130 năm tuổi.

Bưu điện Thành phố (Bưu điện Trung tâm Sài Gòn) - công trình có tuổi đời hơn một thế kỷ. Ảnh: Trung Dũng

Không gian khu vực Bưu điện Thành phố. Ảnh: Google Maps

Trên mạng xã hội nhiều ý kiến đã lên tiếng, chia sẻ cảm nhận và đặt vấn đề cho rằng việc xuất hiện mô hình kinh doanh Chợ Nga và một số hoạt động kinh doanh khác tại tòa nhà và khu vực, cho rằng không phù hợp với không gian sách và văn hóa, cũng như nằm trong vùng lõi di sản của thành phố.

TS. Quách Thu Nguyệt – nguyên Phó Giám đốc Công ty Đường Sách, cảm thán: “Buồn khi thấy những tấm biển “cho thuê” mọc lên rào rào tại không gian từng là nơi ươm mầm văn hóa đọc”. 

Trong bài viết gửi tới Người Đô Thị, TS-KTS. Hoàng Anh Tú (Trường Đại học Kiến Trúc TP.HCM), nhận định: "Những không gian di sản của Thành phố như Bưu điện Trung tâm, Nhà Hát Lớn, Nhà Thờ Đức Bà… từ lâu được xem là biểu tượng văn hóa và luôn được ưu tiên bảo tồn. Vậy thì Đường sách – nơi chắp cánh tri thức, khơi dậy tình yêu đọc sách, lưu giữ những khoảnh khắc văn hóa cộng đồng – cũng xứng đáng được đặt trong cùng hệ giá trị, được trân trọng và bảo vệ theo cách tương tự".

Tác giả cũng đặt vấn đề: "Ban quản lý Đường sách và đơn vị quản lý hữu quan cũng cần tổ chức rà soát, kiểm tra với các đơn vị để tìm tiếng nói đồng thuận trong việc giới thiệu, quảng bá, kinh doanh các dịch vụ liên quan đến sách, phục vụ văn hóa đọc. Với các cá nhân, đơn vị sở hữu mặt bằng lân cận, vì là quan hệ dân sự, do vậy cần có những cuộc gặp mặt, bàn bạc và thương lượng để tìm tiếng nói chung, để các đơn vị này thấu hiểu, hợp tác cũng như chia sẻ về mục tiêu và ý nghĩa đặc biệt của Đường sách TP.HCM."

Một hoat động thu hút đông đảo thiếu nhi nhân ngày hội sách tại Đường sách TP.HCM. Ảnh: Trà My

Diễn tiến là ngày 6.10, Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM đã tổ chức cuộc họp ghi nhận ý kiến từ các bên liên quan, bao gồm đại diện của Viễn thông TP.HCM (VNPT TP.HCM - đơn vị quản lý tòa nhà số 125 Hai Bà Trưng), Công ty Đường sách TP.HCM, chính quyền phường Sài Gòn và các bên liên quan. Theo Znews, tại cuộc họp này ông Nguyễn Minh Nhựt, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, cho biết ngày 20.8, VNPT TP.HCM đã gửi văn bản đề nghị sửa chữa công trình với lý do xuống cấp, mong muốn cải tạo nội, ngoại thất. Ngày 27.8, Sở đã lập đoàn khảo sát hiện trạng và đến ngày 11.9 thì có văn bản phản hồi, đề nghị đơn vị chủ quản lưu ý màu sắc và thiết kế bên ngoài để tránh gây tương phản với các công trình văn hóa liền kề như Bưu điện Thành phố, Nhà thờ Đức Bà.

Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao cho biết Luật Di sản văn hóa (có hiệu lực từ ngày 1.7.2025) bổ sung khái niệm “cảnh quan văn hóa”, yêu cầu bảo vệ cả không gian xung quanh di tích chứ không chỉ bản thân di tích. Mặt khác, tòa nhà Bưu điện Thành phố hiện nằm trong danh mục kiểm kê cũng được quản lý, bảo vệ và phát huy như một di tích cấp tỉnh.

“Dù tòa nhà chưa được xếp hạng di tích, nó nằm trong vùng lõi tiếp giáp di sản nên bất kỳ hoạt động nào cũng cần cân nhắc tác động đến cảnh quan văn hóa chung của khu vực”, ông Nhựt nhấn mạnh.

Theo thông báo trước đó, Chợ Nga, từ địa chỉ 328 Võ Văn Kiệt, phường Cô Giang, nay là phường Cầu Ông Lãnh, chuyển địa điểm sang số 125 Hai Bà Trưng từ ngày 1.10.2025, và khu mua sắm The Box Market, được quảng bá sẽ mở bán thử từ ngày 18.9. Tuy nhiên đến thời điểm bài viết này đăng tải, cả hai khu mua sắm này hiện đang đóng cửa. Sau những ý kiến chia sẻ quan điểm trên mạng xã hội và báo chí phản ánh, biển hiệu Chợ Nga đã được tháo xuống trong khi The Box Market cũng chưa hoạt động. Trên fanpage cũng thông báo tạm đóng cửa để hoàn thiện các hạng mục vận hành và sẽ mở cửa khai trương trong thời gian sớm nhất.

Lan Chi