GS Nguyễn Minh Thuyết: Bộ Giáo dục và Đào tạo nên chấm dứt việc thi chung

Thưa ông, kết thúc đợt xét tuyển nguyện vọng 1 kỳ thi THPT quốc gia năm nay, nhiều trường đại học tốp trên thông báo tổ chức xét tuyển ở ngưỡng điểm 15, tương đương với mức điểm sàn đại học. Như vậy, có phải các trường tốp trên sẽ vét hết thí sinh của những trường tốp dưới không?

GS Nguyễn Minh Thuyết

Thực ra, Bộ GD-ĐT phải xem xét các trường có tuyển sinh đúng quy định và tuyển đúng chỉ tiêu hay không. Nếu các trường tuyển sinh sát điểm sàn mà số lượng tuyển sinh vẫn đúng so với chỉ tiêu tuyển sinh thì không có vấn đề gì và cũng không thể cấm các trường tuyển sinh khi chưa đủ chỉ tiêu.

Tuy nhiên, năm nay Bộ GD-ĐT phải lấy điểm chuẩn để làm căn cứ xếp hạng các trường đại học, cao đẳng trong cả nước. Như vậy, mới có thể gây sức ép cho các trường tốp trên tuyển sinh đúng với chất lượng của trường mình. Khi đó, các trường tốp trên tuyển sinh ở mức điểm quá thấp thì không còn được đánh giá là trường tốp trên nữa. Do đó, theo tôi chỉ có thể căn cứ vào bảng xếp hạng đại học, cao đẳng để điều chỉnh hành vi của các trường.

Đồng thời, bảng xếp hạng các trường đại học, cao đẳng cũng ảnh hưởng đến chế độ đầu tư của Nhà nước vào mỗi trường. Đối với những trường tốp trên sẽ được đầu tư nhiều hơn những trường tốp giữa và tốp dưới. Từ việc đầu tư của Nhà nước vào các trường khác nhau và xã hội sẽ nhìn nhận các trường khác. Từ đó việc tuyển sinh của các trường tốp trên cũng sẽ chặt chẽ hơn.

Những trường tốp trên được coi là nơi đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước. Khi nhiều trường tốp trên tuyển sinh ở ngưỡng điểm thấp liệu có ảnh hưởng đến nguồn nhân lực trong tương lai hay không, thưa ông?

Lâu nay chúng ta vẫn coi trọng đầu vào. Tuy nhiên, trước đây coi trọng đầu vào của trường là có lý vì chỗ học ít.  Hiện cả nước đã có từ 400 đến 500 trường đại học thì không nhất thiết phải quá coi trọng đầu vào của các trường đại học, cao đẳng. Do đó, xã hội phải coi trọng quá trình đào tạo và đầu ra của các trường.

Trên thực tế nếu chất lượng đầu vào thấp nhưng chất lượng đào tạo của các trường tốt và có sự sàng lọc thì chất lượng đầu ra vẫn đảm bảo yêu cầu của xã hội. Có nhiều học sinh Việt Nam không đỗ được vào trường đại học công lập trong nước nhưng khi đi họ vượt qua khó khăn và đỗ được vào trường đại học nước ngoài sau khi tốt nghiệp vẫn làm việc tốt. Như vậy, quy trình đào tạo của các trường rất quan trọng.

Quá trình đào tạo rất quan trọng nhưng những trường đại học ở nước ta rất yếu, nội dung chương trình chưa cập nhật, phương pháp đào tạo vẫn theo lối truyền đạt không gắn với cơ sở thực tiễn nên chất lượng đầu ra vẫn chưa đạt yêu cầu. Ngoài ra, sự nể nang, dễ dãi của các thầy cô trường đại học cũng làm cho chất lượng đào tạo kém.

Để nâng cao chất lượng đào tạo trong các trường phải có một cuộc thay đổi rất lớn phương pháp đào tạo và giảng dạy trong các trường đại học, cao đẳng.

Kỳ thi THPT quốc gia năm 2016, Bộ GD-ĐT đã đưa ra nhiều biện pháp để giảm lượng thí sinh ảo chi các trường. Tuy nhiên, nhiều trường đại học phản ánh lượng thí sinh ảo vẫn cao. Theo ông làm thế nào để các trường giảm lượng thí sinh ảo?

Để các trường đại học, cao đẳng tránh được lượng thí sinh ảo rất khó. Tôi nghĩ, trong tương lai nên giao việc tổ chức thi tuyển cho các trường đại học, cao đẳng để các trường có thể tự tổ chức thi tuyển hoặc xét tuyển dựa vào điều kiện của từng trường.  Khi đó, thí sinh định thi vào trường nào cũng chỉ có thể thi từ một đến hai trường. Khi thí sinh phải dự tuyển vào trường nào đó thì cũng sẽ phải cân nhắc nhiều hơn hơn so với việc xét tuyển vào các trường như hiện nay. Như vậy, các trường sẽ giảm bớt được lượng thí sinh ảo.

Như vậy, quan điểm của ông là Bộ GD- ĐT nên quay trở lại kỳ đại học, cao đẳng như trước đây?

Thứ nhất, việc thi tốt nghiệp THPT và thi vào các trường đại học, cao đẳng là khác nhau. Thứ hai, các trường đại học có quyền tự chủ về tuyển sinh và học thuật, do đó phải để cho các trường quyền tự chủ của mình.

Khi quay trở lại kỳ thi đại học, cao đẳng trước đây cần có điều chỉnh một chút, tức là không nhất thiết trường đại học, cao đẳng nào cũng phải tổ chức thi. Theo đó, có những trường chỉ thực hiện xét tuyển dựa vào học bạ và kết quả thi THPT. Như vậy, kỳ thi sẽ nhẹ nhàng hơn so với việc tổ chức thi đại học, cao đẳng như trước đây.

Nếu thí sinh đi thi cũng phải căn cứ vào hoàn cảnh của mình mà quyết định thi vào mấy trường là vừa. Tuy nhiên, sẽ có nhiều gia đình phản ánh rằng con tôi lang thang cả tháng ở TP.HCM, Hà Nội để thi đại học, cao đẳng vất vả, tốn kém. Theo tôi, việc đó do gia đình và thí sinh tự quyết định. Nếu thí sinh đủ sức có thể thi từ hai đến ba trường, còn nếu cảm thấy hoàn cảnh gia đình và năng lực bản thân không phù hợp thí sinh có thể thi một trường.

Trước đây, Bộ GD-ĐT cũng đã thực hiện trường nào tổ chức tuyển sinh ở trường đó nhưng báo chí thông tin tổ chức thi như vậy tốn kém, ảnh hưởng giao thông… Do đó, Chính phủ lại chỉ đạo cho Bộ GD-ĐT tổ chức một kỳ thi. Khi tổ chức một kỳ thi THPT quốc gia lại thấy nảy sinh nhiều bất cập.

Ví dụ, năm nay việc tổ chức kỳ thi THPT quốc gia thuận lợi nhưng vẫn không thể đảm bảo công bằng giữa các cụm thi và giữa các trường. Nguyên nhân, do các địa phương và các trường khác nhau coi thi nên điểm giữa các cụm thi không công bằng. Trường nào mà coi thi “chặt tay” hơn chắc chắn điểm thi của thí sính sẽ thấp, trong khi đó trường nào coi thi “lỏng tay” hơn điểm thi của thí sinh sẽ cao hơn. Giá trị điểm không tương đương nhau nhưng lại sử dụng để xét tuyển vào các trường đại học, cao đẳng. Như vậy, sẽ không đảm bảo công bằng giữa các thí sinh. Theo tôi, Bộ GD-ĐT nên giao việc tổ chức kỳ thi cho các trường đại học, cao đẳng.

Hiện Bộ GD-ĐT đang lấy ý kiến đóng góp có kỳ thi năm 2017, ông có ý kiến đóng góp gì để kỳ thi sang năm được diễn ra thuận lợi hơn?

Tôi nghĩ Bộ GD-ĐT nên chấm dứt việc thi chung. Vì tôi thấy Bộ GD-ĐT đã quá vất vả để tổ chức một kỳ thi THPT quốc gia. Mặt khác, cơ quan của Bộ GD-ĐT thực hiện quản lý về mặt Trung ương không thể quanh năm đứng ra tổ chức kỳ thi như vậy. Đây là việc của các cơ sở. Ví dụ như: Bộ Y tế không thể là cơ quan trực tiếp đứng ra khám chữa bệnh cho nhân dân, hay Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng không thể trực tiếp đứng ra sản xuất máy cày, máy kéo… đây là việc của cấp cơ sở.

Vì vậy, Bộ GD-ĐT phải giao lại kỳ thi THPT cho các Sở GD-ĐT tự tổ chức và tăng cường thanh tra, kiểm tra để đảm bảo công bằng giữa các sở. Việc tuyển sinh đại học, cao đẳng thì giao cho các trường đại học, cao đẳng tự lo, Bộ GD-ĐT chỉ làm nhiệm vụ chỉ đạo các trường.

Xin cảm ơn ông!

Đỗ Hòa thực hiện

Theo: Báo Hải Quan