Học ngoài sách

Chính từ những câu lạc bộ này, nhiều sản phẩm sáng tạo của tuổi học trò đã ra đời và tạo được tiếng vang: “Robot đa năng phục vụ nông nghiệp”, “Máy trợ giúp người già, phát hiện té ngã kết nối với điện thoại”, “Chổi quét đinh tặc”…

Từ làm rôbốt đến… cứu trái đất

Vòng bán kết Sân chơi ý tưởng sáng tạo trẻ năm nay quy tụ 125 sản phẩm, ra đời từ những thực tế rất gần gũi với cuộc sống, có những sáng chế có tính ứng dụng cao: tay máy cho người tàn tật, nón bảo hiểm thông minh, mô hình địa lý, chó rôbốt giữ nhà, máy báo động cận thị… đều của học sinh, thuộc các câu lạc bộ có những cái tên rất lạ, như: Ong Nghiên Cứu, Tên Lửa Nước... Học sinh Nguyễn Vĩnh Phúc, trung học phổ thông Ngô Tất Tố (quận Bình Thạnh), chủ nhân mô hình Ngăn ngừa triều cường trong hố ga gia đình, cho biết: “Nhà em ở khu ngập nước, mỗi lần triều cường nước ngập lênh láng, ba mẹ phải thu dọn đồ, tát nước cực lắm. Thấy vậy, em muốn làm cái này để có thể áp dụng cho ba mẹ không phải chịu cực vì nước ngập nữa”.

Nói về câu lạc bộ Ong Nghiên Cứu của trung học phổ thông Hùng Vương (quận 5), thầy Lê Ngọc Thắng, giáo viên tin học đồng thời là trợ lý thanh niên trường, chia sẻ: “Tôi thích sự khám phá và ham học hỏi của các em. Khi bắt gặp một sản phẩm nào đó, một chất nào đó, các em luôn tự đặt ra những câu hỏi như tại sao người ta lại làm được như vậy và ngay lập tức bắt tay tìm câu trả lời. Một số thành viên trong câu lạc bộ đã đoạt giải học sinh giỏi cấp thành phố, huy chương vàng và bạc kỳ thi Olympic”. Mô tả ấy không đủ cho một câu lạc bộ đã có bề dày gần bảy năm hoạt động và hàng loạt sáng chế được khen thưởng, báo đưa tin: thuỷ tiễn, máy bắn đá, pháo sáng, sáp nến parafin, Airzooka… Đặc biệt, trong số đó có sản phẩm thuốc trừ sâu được tạo thành từ những thứ quen thuộc hàng ngày như hành tỏi, ớt, dấm.

Nổi bật không kém là câu lạc bộ Tên Lửa Nước trường chuyên Lê Hồng Phong (quận 5) thành lập năm 2005. Câu lạc bộ đã có những cuộc biểu diễn bắn tên lửa nước gây ấn tượng rất lớn đối với học sinh trong và ngoài trường. Sau thành công của tên lửa nước, câu lạc bộ bắt đầu nghiên cứu chế tạo máy bay và tên lửa nhiệt. Từ năm học 2010-2011, câu lạc bộ đổi tên thành câu lạc bộ Khoa học sáng tạo đồng thời mở rộng các đề tài nghiên cứu sang nhiều lĩnh vực khác.

Tại nhiều trường trung học cơ sở, tuy chưa thành lập được những câu lạc bộ bài bản nhưng đây đó vẫn ghi nhận nhiều học sinh có đam mê nghiên cứu và sớm thành công, như Nguyễn Dương Kim Hảo, học sinh lớp 7 trung học cơ sở Nguyễn Gia Thiều (quận Tân Bình), gương mặt quen thuộc tại nhiều cuộc thi tin học, đoạt hàng loạt giải thưởng tin học uy tín trong và ngoài nước, như Bảng điều khiển thông minh giành hai huy chương vàng của hai nước Malaysia và Indonesia, giải thưởng đặc biệt của viện Sáng tạo hàn lâm Hàn Quốc.

Học và hành

Đến với các câu lạc bộ sáng tạo, học sinh được thoả sức thể hiện mình, hơn thế, còn là dịp để các em trao đổi kinh nghiệm và học tập lẫn nhau. Phan Nhật Thiên Minh, học sinh lớp 10D5, chủ nhiệm câu lạc bộ Sáng tạo trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn, thổ lộ: “Em học được cách lập kế hoạch, làm chủ bản thân, biết cách kiềm chế mình và xây dựng mối đoàn kết trong tập thể”. Hay như em Hồ Trường Nhật Minh (lớp 10A8), trước kia hay tự ti với ngoại hình, học hành cũng không tốt, em đã tham gia câu lạc bộ và cải thiện được đáng kể sự nhút nhát của mình, kết quả học tập cũng khá hơn.

Có thừa đam mê và ý tưởng, cái khó của học trò là kinh phí thực hiện. Một số trường hỗ trợ một phần nhỏ, nhiều thầy cô bỏ tiền túi để trò nghiên cứu, đa số đều do học sinh tích góp. Cô Đoàn Thị Hồng Vân, giáo viên môn hoá (đồng thời là trợ lý thanh niên trung học phổ thông Gia Định), nhận định: “Những ý tưởng và việc đam mê nghiên cứu được nuôi lớn từ những số tiền tích góp nhỏ nhoi đó sẽ là sự chuẩn bị tốt cho tương lai các em”.

Cùng với sự phát triển như hiện nay, các trường trung học phổ thông sẽ chú trọng đầu tư thời gian và tâm sức để mở rộng hoạt động như tổ chức các cuộc thi trong toàn trường hay toàn cụm, đồng thời mở thêm nhiều câu lạc bộ mới. Thêm vào đó, là sự hỗ trợ về kinh phí để tạo điều kiện cho học sinh có thể sáng tạo hơn nữa với những sản phẩm qui mô hơn, những nghiên cứu lớn hơn.

TUYẾT HƯỜNG – THU THẢO – CẨM LOAN – HỒNG TUẤN (thực hiện)