Huyết thanh trắng da: sẩy tiêm đen đời

Lộng giả thành chân

Không quá khó để tìm thấy những quảng cáo rao bán các loại huyết thanh “một lần trắng mãi”: mặt đang sần sùi da cóc, tiêm xong ít bữa sẽ láng mịn như da em bé; da đang nám đen xỉn tiêm xong trắng như trứng gà bóc... Có dễ dàng vậy không?

Thành phần chính trong các sản phẩm huyết thanh làm trắng da này là vitamin, collagen, acid hyaluronic, thảo mộc, dầu cá... Cách sử dụng là thoa trên da hoặc tiêm chích tại chỗ da hoặc đường bắp hoặc đường tĩnh mạch. Dễ dàng nhận thấy các huyết thanh trắng da này cũng tương tự như các chất làm trắng đã có lâu nay trên thị trường. Sự khác biệt ở đây chỉ là hai chữ “huyết thanh” mà nghe tới ai cũng liên tưởng đến máu với những thành phần quí báu vốn có. Nhưng những sản phẩm mang tên “huyết thanh cavier, huyết thanh vitamin C, huyết thanh collagen, huyết thanh hyaluronic, huyết thanh mineral”... thực ra chẳng chứa cái gì liên quan đến máu huyết cả!

Trong y học, huyết thanh (serum) là một phần của máu hay nói cách khác huyết thanh chính là phần huyết tương không chứa các sợi tơ huyết. Từ trước đến nay, các loại dung dịch đưa vào bổ sung cho khối lượng máu của cơ thể vẫn được gọi là huyết thanh (serum) như huyết thanh sinh lý (physiologic serum), các loại huyết thanh chứa các protein hay kháng thể dùng trong điều trị. Thế nhưng, dùng từ “huyết thanh” cho các sản phẩm làm trắng da là một chiêu độc của nhà sản xuất. Chữ “serum” trên nhãn hàng của các sản phẩm này chỉ nói đến một dạng tồn tại vật lý của vật chất, là dạng lỏng. Thực ra phải gọi nó là dung dịch (solution) chứa các chất làm trắng da thì mới chính xác, nhưng gọi như thế thì không có gì là mới và đâu phải là thương mại! Chữ “serum” (huyết thanh) đặt vào đây đã đánh trúng niềm tin y học của khách hàng. Thậm chí ở Việt Nam, chúng còn được quảng cáo là “huyết thanh tươi”. Rõ ràng có sự “lộng giả thành chân” gây nhiều ngộ nhận, cả những ngộ nhận có thể dẫn đến nguy hiểm, thậm chí chết người.

“Màu da nào cũng quý cũng thơm”

Bất cứ chất nào đưa vào cơ thể cũng đều có nguy cơ dù bôi ngoài da hay tiêm chích. Nhẹ nhất là dị ứng đỏ da, phồng rộp, bong tróc da tại chỗ hay toàn thân. Nặng hơn là những tổn thương viêm nhiễm lở loét. Nguy hiểm nữa là bị phản ứng gây sốc phản vệ, đe dọa tính mạng. Nếu tiêm chích, càng có nhiều khả năng xảy ra sốc phản vệ. Đặc biệt, khi sử dụng những huyết thanh trắng da bằng đường tiêm tĩnh mạch, nguy cơ tử vong rất cao.

Để tránh nguy cơ trong trường hợp vẫn muốn sử dụng huyết thanh làm trắng da, phải kiểm tra nhãn hàng để tìm hiểu thành phần, xuất xứ và công dụng, xem sản phẩm có được nhập khẩu chính thức và đã được cơ quan chức năng như bộ Y tế cho phép sử dụng? Nơi bán hàng có hợp pháp? Người hướng dẫn và trực tiếp tiêm thuốc có phải là nhân viên y tế có chuyên môn? Tốt nhất, nên đến nơi có bác sĩ chuyên khoa thẩm mỹ hoặc da liễu để được tư vấn và thực hiện kỹ thuật. Hiện nay, các huyết thanh trắng da được bán trôi nổi trên thị trường đều có nguồn gốc và chất lượng rất đáng ngờ.

Điều cuối cùng, cần hiểu rằng, con người sinh ra có da trắng hay da màu là do sắc tố melanin. Màu da là vấn đề của di truyền, đặc trưng của chủng tộc, nòi giống. Sắc tố tạo nên màu da có vai trò chính yếu là ngăn ngừa tia cực tím từ ánh sáng mặt trời gây hại cơ thể. Thế nên, tạo hóa mới dành cho những người ở xứ nắng nóng đặc ân có nhiều sắc tố hơn để bảo vệ sức khoẻ. Màu da trắng không còn là tiêu chí hàng đầu của sắc đẹp.

Da là một lớp vỏ bọc bảo vệ cơ thể và cũng là tấm gương phản chiếu sức khỏe thể chất và trạng thái tinh thần của mỗi người. Một làn da đẹp là phản chiếu của một cơ thể khỏe mạnh, căng tràn sức sống. Để có làn da đẹp, trước hết phải chăm lo cho sức khỏe và phòng tránh bệnh tật. Ở Việt Nam, các biện pháp làm trắng da đã được áp dụng từ hàng chục năm nay, từ tắm trắng, tẩy trắng đến lột da rồi chích thuốc làm trắng da. Biện pháp nào cũng có những hiệu quả nhất định nếu đúng thầy đúng thuốc, và cũng ẩn chứa những rủi ro hao tốn sức khỏe và tiền bạc. Vậy nên, mỗi người hãy thận trọng trước khi quyết định chi tiền làm trắng da.

 ThS.BS Cao Ngọc Bích, phó chủ tịch hội Phẫu thuật thẩm mỹ TP.HCM; trưởng khoa Phẫu thuật thẩm mỹ bệnh viện An Sinh