"Không lắng nghe dân thì sự bất bình âm ỉ sẽ cháy lên thành ngọn lửa"

11:02 | Thứ tư, 05/11/2014 0

Gần dân, lắng nghe dân, đối thoại cởi mở và phán quyết thấu lý đạt tình, đó là phong cách của nguyên Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn trong những lần đối thoại với chính quyền và nhân dân để giải quyết khiếu kiện kéo dài. Ông nói rằng nếu không lắng nghe dân thì sự bất bình âm ỉ sẽ cháy lên thành ngọn lửa.

"Anh không làm xong thì kiểm tra luôn cả anh!"

14 năm trước, tháng 7-2.000, Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn dẫn đầu một đoàn công tác của trung ương về Bạc Liêu và Long An, thay mặt Thủ tướng giải quyết một số vụ khiếu kiện kéo dài ở hai địa phương điểm nóng này. Đoàn đi còn có Uỷ viên Thường vụ Quốc hội Nguyễn Thị Hoài Thu, Phó Tổng Thanh tra Nhà nước Dương Ngọc Sơn, Phó Chủ nhiệm văn phòng Chính phủ Nguyễn Công Sự.

Tại Long An, từ mờ sáng hàng ngàn người dân đã khăn gói từ khắp tỉnh đổ về hội trường tỉnh. Hôm đó đoàn tiếp 51 hộ dân khu Mũi Tàu (phường 2, thị xã Tân An) khiếu nại về việc bồi thường giải tỏa mở rộng khi quốc lộ 1A. Ai cũng muốn nói. Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn đề nghị: "Bà con cứ cử người đại diện trình bày, rồi sau đó ai có ý kiến bổ sung thì đoàn sẽ lắng nghe!"

Chủ hộ số 11 Hoàng Hoa Thám bức xúc: "Chúng tôi đã sinh sống lâu dài trên phần đất này nhưng khi giải tỏa không được bồi thường mà chỉ được hỗ trợ di dời với tổng giá trị không đủ mua một lô đất mới. Tỉnh ra lệnh 12 ngày phải di dời nếu không sẽ phải cưỡng chế!".

Ông già Dương Văn Nguyện tiếp lời: "Ở nơi tái định cư, chúng tôi đã đóng dấu thuế đất đầy đủ nhưng chờ mãi không được vì không có giấy tờ thế chấp". Ông Nguyên nói cô Thìn, cô Tỵ nào đó ở Sở Địa chính đã hẹn lần hẹn lựa.

Ông Nguyễn Công Tạn: "Tôi muốn biết tại sao dân đã nộp thuế đầy đủ mà không cấp giấy để dân chờ đến năm năm?" Giám đốc Sở địa chính tỉnh Long An nói: "Thưa, đây là lần đầu tiên tôi nghe chuyện này!". Bà Hoài Thu hỏi ngay: "Quy định giám đốc sở mỗi tháng tiếp dân một lần, anh có thực hiện không? Nếu thật sự anh có tiếp dân sao chuyện như thế mà tới giờ anh mới nghe lần đầu? Anh quan liêu vậy sao? Việc chậm cấp giấy cho dân có gì vướng mắc, cô Thìn, cô Tỵ, nào đó muốn gì chăng?"

Ông Nguyễn Công Tạn quyết: "Kỳ lạ thật, để dân oan như thế thì ai mà chịu nổi. Ngay chiều nay, phải làm thủ tục cấp giấy đỏ cho trường hợp này. Nếu anh không làm thì kiểm tra luôn cả anh". Ông nói trong một tháng phải giải quyết xong việc cấp giấy cho hộ dân Mũi Tàu đã hoàn tất thủ tục. Hết thời hạn đó không xong thì cả chủ tịch tỉnh và giám đốc Sở Địa chính phải chịu trách nhiệm.

Dân vỗ tay hoan hô muốn bể hội trường.

Tháng 7-2000, hay tin Phó Thủ tướng về giải quyết khiếu nại, hàng ngàn người dân đã đổ về khu vực xung quanh UBND tỉnh Long An.

Phó Thủ tướng "đấu luật"!

Người dân nói chính quyền đã thấu hiểu dân chủ, vận dụng sai luật, không bồi thường dù họ có đất hợp pháp. Ông Tạn nói với lãnh đạo các sở, ngành: "Các anh cứ trình bày rõ quan điểm của mình đi rồi chúng ta tranh luận!"

Phó Ban Chỉ đạo Giải phóng mặt bằng nói đã họp dân và dân đều đồng tình việc giải tỏa nhưng xin hỗ trợ thêm tiền.

Ông Tạn:

- Mức hỗ trợ căn cứ vào đâu?

- Thưa, vào Điều 10 Nghị định 90/1994. Theo đó những hộ dân này được hỗ trợ không quá 30% giá trị bồi thường.

Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn hỏi căn cứ vào đâu để vận dụng Điều 10, ông phó ban nói là do các ngành xác định. Ông Tạn hỏi: "Tôi không hỏi ai xác định, tôi hỏi căn cứ vào đâu?" Ông phó ban không trả lời được, chỉ nói rằng giá đất ở khu tái định cư là 250.000 đồng/m2, "tỉnh đã cố vận dụng, tăng tiền hỗ trợ để bà con có nơi ở!"

Phó Thủ tướng quay sang cụ Dương Văn Nguyên: "Gia đình cụ ở trên đất đó từ năm nào?" Ông Nguyên trả lời: "Dạ thưa từ năm 1953 và không tranh chấp với ai".

Phó Thủ tướng lại hỏi: "Điều 10 vận dụng cho những đối tượng sử dụng đất bất hợp pháp. Theo các anh thì bà con ở đây sử dụng đất có hợp pháp không?". Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Long An trả lời: "Thưa Phó Thủ tướng, những người này chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất".

Ông Tạn: "Nghị định 90 quy định rằng những người tuy chưa được cấp giấy nhưng đã sử dụng đất ổn định trước khi Luật Đất đai có hiệu lực thì cũng được hưởng chế độ bồi thường như những trường hợp đã được cấp giấy. Ở đây, bà con sử dụng ổn định từ năm 1953 mà anh lại bảo rằng bất hợp pháp. Lẽ ra anh phải vận dụng khoản 2 Điều 2 vì bà con đủ điều kiện cấp giấy thì các anh lại đi vận dụng Điều 10.

Tôi kết luận các anh đã làm sai, gây thiệt hại cho dân. Giờ tôi giao ủy ban tỉnh tính lại giá bồi thường, căn cứ vào khung giá đất. Chưa thể nói ngay là bao nhiêu nhưng phải cao hơn mức 250.000 đồng/m2. Thứ hai là kiểm điểm trách nhiệm của từng cơ quan, cá nhân dẫn đến cái sai này và báo cáo Thủ tướng trong vòng một tháng để xử lý kỷ luật. Cuối cùng, phải cấp ngay giấy đỏ để dân thế chấp vay vốn làm ăn".

Ông Tạn tiếp:

-Dân đã sử dụng ổn định, không cấp giấy cho dân là lỗi ở ta. Thế mà ta đổ lỗi cho dân và tước đi quyền lợi thì ai mà chịu được!

Khi được một bà má trong gia tộc họ Trần, xã Mỹ Hạnh Nam (huyện Đức Hòa, Long An) mời ăn trầu, Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn đã chìa tay… xin thêm miếng cau

Miếng trầu của bà má miền Tây

Trong buổi sáng 27.7.2000, Phó Thủ tướng còn tiếp cả trăm người dân của gia tộc họ Trần, xã Mỹ Hạnh Nam, huyện Đức Hòa. Vẫn là lắng nghe dân phản ánh, đề nghị địa phương bảo vệ quan điểm của mình và sau đó là tranh luận vào từng điểm một. Không cần quay qua bàn bạc với cán bộ tham mưu, nói chỗ nào, Phó Thủ tướng đọc ngay điều luật đó. Thỉnh thoảng để rõ ràng, ông giở cuốn hệ thống hoá văn bản pháp luật về đất đai, đọc rành mạch từng khoản.

Khi chánh thanh tra huyện Đức Hòa lên báo cáo xong, ông Tạn nói với bà con: "Cô bác hãy tranh luận với ông này. Tôi sẽ ngồi nghe và có ý kiến sau". Được nói, được nghe, được phán quyết thấu lý đạt tình, bà con rất hỉ hả

Chuyến đi đó của Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn kết thúc trưa 27/7 ở phòng tiếp dân UBND TP.HCM. Dù đã hứa với PV một cuộc phỏng vấn về vấn đề khiếu kiện kéo dài, giờ cuối, ông xin lỗi: "Tôi phải về Hà Nội, đầu buổi chiều Chính phủ có cuộc họp bàn về việc khắc phục hậu quả lỡ núi ở Sapa, Lào Cai".

Ông trăn trở, am hiểu sâu và có thể nói rất nhiều về tình trạng khiếu kiện kéo dài. Ông nói khi dân còn khiếu nại là dân còn tin. Trong cuộc đối thoại với các hộ dân xã Mỹ Hạnh Nam, huyện Đức Hòa, ông không nhắc đến quãng đường mà với tư cách phó thủ tướng ông đã vượt qua để đến với họ. Ông nói: "Bà con đến đây là còn tin vào Đảng, vào Chính phủ". Suốt buổi tiếp xúc, có những lần ông cắt ngang những câu phân trần vòng vo của cán bộ địa phương. Nhưng với người đi kiện, ông từ tốn hỏi: "Bà con nói rồi, giờ tôi nói có được không?"

Sự cầu thị, lắng nghe và cách ứng xử có tình, có lý của ông khiến nhiều người dân cảm kích. Một bà má Mỹ Hạnh Nam cố quấn khăn rằn choàng vai, nắm tay ông lắc lắc. Rồi cũng bà má ấy mở bọc trầu mời Phó Thủ tướng. Và trước sự bất ngờ thú vị của mọi người, Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn nhón một miếng trầu bỏm bẻm nhai và... chìa tay xin thêm miếng cau.

Hãy coi chừng ngọn lửa bất bình

Nói về những vụ đã có kết quả đúng sai mà địa phương không thi hành, ông nói: “Những cái này thì kết quả thuộc vào “anh” Nhà nước. Anh dám đứng ra nhận trách nhiệm, nhận sai sót thì mọi sự dễ giải quyết, còn anh đùn đẩy thì chính anh sẽ làm cho sự việc phức tạp hơn. Từ chỗ ít phức tạp thành phức tạp nhiều, thành sự bất bình ngày càng gay gắt!”.

Ông tự hỏi rồi tự trả lời vụ Thái Bình trước kia có đáng báo động không? Có chứ nhưng không phải tất cả cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương đều đã rút được bài học. Họ cứ nghĩ xảy ra ở đâu chứ địa phương mình thì không thể xảy ra chuyện như thế. Họ cứ nghĩ ngồi trên cái ghế của mình là yên bình, thế nhưng đằng sau cái ghế ấy, ngọn lửa âm ỉ của sự bất bình đã cháy lên rồi.

(Trích trả lời phỏng vấn của Phó Thủ tướng
Nguyễn Công Tạn)

Đức Hiển/Pháp Luật TP.HCM

"Không lắng nghe dân thì sự bất bình âm ỉ sẽ cháy lên thành ngọn lửa"

Đọc tin nhanh