Làm người tử tế không dễ, làm rau tử tế càng khó

Hương xưa ùa về

Tan tầm, anh Nguyễn Văn Đặng, công chức, cưỡi chiếc Dream già vọt từ quận 1 sang quận 3 đón con gái út, rồi vượt mấy vòng vây kẹt xe, luồn lách hướng về quận Bình Tân. Vừa về đến nhà, lưng áo ướt đẫm mồ hôi, mặt mũi bơ phờ, bỗng gặp lại mùi hương quen, thần sắc anh tươi tỉnh hẳn: “Trời! Mẹ Cà Rốt nấu món gì mà thơm ngào ngạt vậy?” - “Canh mướp và đù một nắng chiên ba ơi!” - “Quỷ thần ơi! Gần ba mươi năm mới bắt gặp cái mùi này!”, Đặng cảm động nhìn bà xã, thay cho lời cảm ơn sâu nặng người bạn đời.

Chính mùi thơm thanh thoát, mãnh liệt của mướp hương, chở Đặng về thăm lại tuổi thơ nghèo khó, chòng chành chốn quê nhà Hồng Ngự (Đồng Tháp). Nồi canh tập tàng bự chảng (mồng tơi, dền cơm, bình bát dây, sâm đất...) với đặc lềnh mướp hương bốc khói thơm ngào ngạt gọi mời. Mưa đổ như trút. Con hẻm thêm sâu hun hút, tựa như con sông quê sau nhà Đặng. Bữa cơm trùng phùng sản vật của gia đình anh, chuyển từ hân hoan sang bùi ngùi, tê tái cho những cánh hạc tha hương.

Ngất ngát nồi canh chay mướp hương nấu với bù ngót rừng.Ảnh Tấn Tri

Cũng trong tối mưa tơi bời do ảnh hưởng bão số 7 đó, một đàn anh đồng nghiệp ở quận 7 ngồi rung đùi hân khoái bên tô cháo cá lóc cửng suối Tánh Linh (Bình Thuận) cùng dĩa rau đắng đất tảo tần vùng phèn lợ Gò Công. Muỗng cháo ngọt đậm sâu nhờ dung hòa chất đạm tươi nguyên nơi cá suối và mùi thơm đặc trưng (giống như mùi ngai ngái của khói lam chiều hay hơi đất bốc lên sau cơn mưa đầu mùa) của loại rau khó tính không trồng mà mọc.

Tâm hồn anh đang đong đưa theo từng ca từ mộc mạc, mỹ cảm của Phạm Duy: “Vườn rau, vườn rau xanh ngát một màu. Có đàn, có đàn gà con nương náu...”. Mắt anh mơ màng, người lâng lâng cùng danh tửu Xuân Thạnh (Trà Vinh), tay thuận vẫn không quên quẹt vào nút thích cho Phiên chợ xanh tử tế trên facebook. Nhờ nó, anh mới tao ngộ được món cháo cá lóc Đông - Tây kết hợp, ngọt thơm “thần sầu”!

Mê - mệt

Tại phiên chợ Tâm Dân trên đường Hai Bà Trưng, quận 3, TP.HCM, toàn những gương mặt chân chất, đậm chất nông dân bán hàng. Họ chính là những chủ nhà vườn hoặc trang trại trồng tỉa nông sản an toàn từ miền Đông đến Tây Nam bộ, đang bươn chải tìm đầu ra cho sản phẩm tâm huyết. Chị Trần Thị Yến, chủ trang trại rau an toàn Gia Ngân, ở ấp 5, xã Bình Xuân, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang, nói năng ấp úng, câu cụt câu què. Nhưng chị kể toàn chuyện thật. Chẳng hạn, tay cầm bịch rau đắng đất tươi non (thông tin trên bao bì còn sai lỗi chính tả) tay quệt mồ hôi trán, chị vui vẻ kể: “Rau này, tui đâu có trồng mà nó vẫn cứ mọc xanh um. Nó mạnh quá, hợp với đám châu chấu đè chết gần một công đất trồng cải bẹ xanh của tui. Tức mình quá, tui nhổ nó đem bán gỡ gạc chút đỉnh”.

Nhiều người còn nửa tin nửa ngờ về rau quả an toàn. Ảnh Tấn Tri

Có dịp ghé vào trang trại của chị Yến, hỏi kỹ mới rõ ngọn ngành về sản phẩm rau đắng nghịch mùa vừa kể. Thì ra, tại đồng lúa Bình Xuân quê chồng chị, đương mùa thu hoạch lúa ngắn ngày (thời gian sinh trưởng 3 tháng rưỡi). Đồng trống, nên lũ cào cào, châu chấu không nơi nương náu và thiếu thốn thức ăn, liền kéo nhau chui vào vườn lưới trồng cải bẹ xanh non của chị, cắn phá tơi bời.

Gặp đất mới cải tạo, hàm lượng phèn còn khá cao khiến cải mọc èo uột. Mỗi ngày, nhân công ở đây khòm lưng xịt ba lần thuốc “chuyên trị” (hỗn hợp nước, tỏi, ớt, gừng, rượu, cháo loãng) nhưng đám châu chấu vẫn nhất quyết bám trụ. Rồi nắng qua mưa lại, gặp đất tơi xốp (nhờ độn nhiều phân hữu cơ gồm phân bò, tro trấu, xơ dừa, ủ cho hoai mục) và thời tiết thuận lợi, những hạt rau đắng đất ngủ vùi trong lớp đất mặt, từ mùa khô bỗng rủ nhau thức giấc, nẩy mầm tốt tươi.

Một góc rau quê ngon lành của chị Hạnh tại chợ Hòa Bình, TP.HCM. Ảnh Tấn Tri

Cười như mếu, anh Lộc chồng chị Yến thố lộ: “Đang chịu đựng!”. Ba bốn năm trước, vợ chồng anh chuyên làm hàng hải sản xuất khẩu, xây được nhà lầu ở quận Bình Tân, TP.HCM và mua cả xe hơi. Nhưng nay, công việc cũ “không có ăn nữa”, theo lời anh Lộc. Thêm: “Nhà tôi ai cũng mê ăn rau, nhất là “bả”!”, anh chỉ tay về phía vợ. Chị liếc “yêu” đáp lại, biện minh: “Mấy lần anh đi giao dịch, ăn uống ngoài đường về bị Tào Tháo rượt chưa tởn hả?”.

Được biết, cặp đôi này đã đầu tư hơn 500 triệu đồng (khoan giếng, hệ thống lọc, trang bị đường ống tưới...) vào 6.000m² đất nhà, gần 5 tháng qua. Khoảng tháng nay, chị Yến “chạy sô” bán 4 chợ phiên trong tuần, tại TP.HCM. Hiện, mỗi phiên chị thu được từ 500.000 - 1.000.000 đồng, “như muối bỏ biển” - anh Lộc ví von. Nghe vậy, chị Yến vỗ vai chồng an ủi: “Từ từ, người ta mới ghiền!”.

Điểm yếu chí tử của rau an toàn là nhìn không bắt mắt bằng rau ngậm chất tăng trưởng. Ảnh Tấn Tri

Vẫn không chua bằng câu chuyện của những chủ đầu tư chính Liên hợp Nông trại Tánh Linh, số 16 Trường Chinh, thị trấn Lạc Tánh, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận. Với triết lý kinh doanh “nguồn sống đến từ nông nghiệp truyền thống”, họ đã chi tiền tỷ để di thực, phục tráng những giống bù ngót rừng, mướp hương, bí đao, heo đen... từ 10 năm trước, trên tổng diện tích khoảng 60ha. Mãi đến 6 tháng gần đây, họ mới có hàng bán ra thị trường TP.HCM. Người viết từng mua thử một ít rau bù ngót rừng, mướp hương ở liên hợp nông trại này, mang biếu một số bạn thân tại Sài Gòn. Ai cũng khen nức nở.

Thế nhưng, hiện tại, chủ đầu tư vẫn đang lỗ thấu xương. Và để gần 9 triệu người tiêu dùng ở Sài Gòn quen tên bén mùi những sản phẩm đặc sắc kia, họ phải chấp nhận giảm giá đến 40%, để đẩy hàng vào một cửa hàng uy tín, chuyên bán rau an toàn tại quận 11, TP.HCM. Cụ thể, giá bí đỏ, bán lẻ ở chợ phiên Tâm Dân khoảng 50.000 đồng/kg, còn giao sỉ: 30.000 đồng/kg.

Vẫn biết, thay đổi thói quen ăn lành không phải chuyện một sớm một chiều. Bởi vậy, nhớ hoài tư vị nhúm cải bẹ xanh non của chị Yến độn vào cuốn bánh xèo nhấp nhô tép bạc, rắc bông điên điển lung linh vàng, giữa chiều mưa âm u. Nó nồng đắng thật nồng nàn và nghe ray rứt làm sao!

 Những phiên chợ nông sản tại TP.HCM

Phiên chợ Xanh Tử Tế tấp nập khách mua. Ảnh: Trung Dũng

+ Phiên chợ Tâm Dân (149 Hai Bà Trưng, P.6, Q.3) mở vào các ngày thứ Ba và thứ Sáu, từ 7- 14g.
+ Phiên chợ Xanh Tử Tế (163A Pasteur, P.6, Q.3) mở ngày thứ Bảy - Chủ nhật, từ 8- 17g, vào tuần đầu và tuần thứ 3 trong tháng. Các ngày cuối tuần còn lại của tháng, chợ họp tại 135A Pasteur, cùng quận, giờ cũ.

Ngoài ra, còn có chị Hạnh ở góc chợ Hòa Bình, P.5, Q.5, thường bán mướp non, rau tập tàng (mồng tơi, dền cơm, đọt bìm bát dây, lá sâm đất...), rau má sẻ... của vùng quê Vĩnh Long, giá hợp lý.

Tấn Tri

» Đề xuất xem xét cả án tử hình cho tội phạm về thực phẩm bẩn

» Bùng nổ chợ phiên nông sản ở Sài Gòn

» Thiếu kiến thức, hay chơi xấu để tranh giành thị trường?

» TS. Nguyễn Thị Hồng Minh: Thực phẩm an toàn cần minh bạch

» Thủ phủ rau sạch 'thiếu' rau sạch

» Chưa yên với chất tạo nạc