Mâu thuẫn cộng đồng: hãy để cộng đồng tự hóa giải

Không chỉ ở nước ta, ở những quốc gia khác, tình trạng hàng xóm thường xuyên “không bằng lòng” nhau vẫn hiện diện.

Như ở Mỹ, trong cuộc khảo sát liên quan đến những vấn đề thường xảy ra xóm giềng do trang mạng FindLaw thực hiện và công bố vào tháng 6.2013, có 48% số người Mỹ được hỏi cho biết họ có thường xuyên tranh cãi, bất đồng với hàng xóm vì nhiều lý do. Lý do khiến hàng xóm bất đồng nhau nhiều nhất là vấn đề vật nuôi trong nhà (chó, mèo…); kế đến là  hành vi của trẻ con như la hét, đùa giỡn gây ồn ào, xâm phạm vào không gian nhà hàng xóm; thứ ba là hàng xóm vứt rác bừa bãi và cuối cùng là hàng xóm lấn chiếm không gian ở.

Những bất đồng như vậy là điều rất đáng tiếc và nếu không sớm tìm ra giải pháp hòa giải thì trước hết điều này sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sống của chính bản thân những người hoặc gia đình có mâu thuẫn và sau đó là tác động không tốt đến toàn bộ đời sống của cả cộng đồng dân cư. Vậy làm thế nào?

Theo tôi, khi có mâu thuẫn thì giải pháp thông thường là tìm đến các cơ quan công quyền. Tuy nhiên, vì những mâu thuẫn này không lớn nên các cơ quan ít khi giải quyết thấu đáo và làm cho tình trạng kéo dài hơn. Vì thế trong việc giải quyết những mâu thuẫn xóm giềng có lẽ cần dựa vào các nguyên tắc của ngành phát triển cộng đồng. Đó là dựa vào nội lực của cộng đồng, sự tham gia của cộng đồng để định vị và giải quyết các vấn đề của họ, tránh áp đặt từ trên xuống hoặc từ bên ngoài vào.

Thông qua các tổ chức cộng đồng, cộng đồng sẽ xác định được đâu là những vấn đề mà cộng đồng đang phải đối mặt (như những mâu thuẫn, tranh cãi liên quan đến sinh hoạt hằng ngày) và đâu là những nguồn lực mà cộng đồng có thể huy động, những giải pháp khả dĩ nhất để giải quyết những vấn đề đó.

Điểm yếu của chúng ta là thiếu ý thức về việc tạo sự tham gia của cộng đồng trong việc giải quyết những vấn đề của cộng đồng mà mọi việc gần như chỉ dựa vào các tổ chức hành chính của Nhà nước nên hiện trạng cứ vẫn kéo dài. Vì thế qua câu chuyện này có lẽ các chính quyền địa phương nên chú ý phát huy vai trò của các tổ chức cộng đồng, nâng cao năng lực cho họ thì việc giải quyết các vấn đề của cộng đồng sẽ đạt hiệu quả cao hơn.

ThS. Lê Minh Tiến