Nghiệp chủ: mọi con đường đều hẹp

Vì doanh nghiệp, mà cao hơn, vì chính lợi ích phát triển của quốc gia mình, nhân dân mình. Không có môi trường tốt sẽ không có hoặc cực kỳ khó có được những “người hùng”, và con thuyền kinh tế sẽ không thể đi xa.

Ở nước ta, trong thời Pháp thuộc đã từng có Bạch Thái Bưởi, Nguyễn Sơn Hà, Trịnh Văn Bô… Ở miền Nam trước năm 1975 cũng đã từng có những nghiệp chủ lớn gắn với những sản phẩm Việt tên tuổi lẫy lừng. Nhưng giờ đây, gần 40 năm sau chiến tranh, gần 30 năm sau Đổi mới, sao ta mong mãi mà chưa thấy những “người hùng” đâu. Con số những tỉ phú đô la, những “đại gia” tiền nhiều như nước, đất đai nhà cửa mênh mông đang tăng lên thật. Nhưng bao giờ ta mới có những nghiệp chủ tạo được những sản phẩm “made in Vietnam”, để các bác nông dân, các cô thợ may đỡ bị đủ loại nguyên liệu nhập khẩu từ bên ngoài ăn gần hết thu nhập từ sản phẩm mà họ góp sức làm ra, để họ có chỗ dựa mà nâng cao hơn năng suất, chất lượng sản phẩm, tạo ra những sản phẩm có giá trị lớn hơn, cùng nhau trụ vững ở thị trường trong nước và tiến bước xa hơn ra các thị trường bên ngoài? Bao giờ ta mới có những nghiệp chủ có thể góp phần mang lại sự tự chủ cao hơn của nền kinh tế Việt Nam đang hội nhập nhanh trong thế giới toàn cầu hóa?

Đỗ Duy Thái với Thép Việt, Cao Tiến Vị với Giấy Sài gòn, Võ Quốc Thắng với Gạch Đồng Tâm, Lý Ngọc Minh với sứ Minh Long, Trần Lệ Nguyên với bánh Kinh Đô, Trương Gia Bình với FPT, Nguyễn Hữu Lệ với Tường Minh (TMA Solutions) … cùng nhiều tên tuổi khác nữa đã lăn lộn trên thương trường 10-15-20 năm nay và vẫn đang gắng sức trở thành những nghiệp chủ như vậy. Họ không thiếu những tố chất cần thiết. Chỉ mong sao ta có được môi trường kinh doanh thân thiện để giấc mơ của họ sớm thành hiện thực, để đất nước mình sớm có những “người hùng” dẫn dắt công đồng doanh nghiệp cùng nhau góp sức đưa con thuyền kinh tế của đất nước đi nhanh hơn, xa hơn trên con đường tới phồn vinh.

Sản phẩm hàng Việt mẫu mã đẹp, chất lượng cao của công ty Minh Long 1

 Ông Lý Huy Sáng, Phó tổng giám đốc công ty Minh Long I: Cần có đội ngũ tài năng

Xét về khía cạnh vốn sở hữu, doanh số và thương hiệu, Minh Long I có thể được coi là thương hiệu quốc gia. Các nhà sản xuất gốm sứ nổi tiếng thế giới và người tiêu dùng trong và ngoài nước luôn coi Minh Long I là Việt Nam. Chúng tôi rất tự hào về điều này.

Trong thời đại mà lằn ranh thương mại quốc gia và quốc tế mong manh như hiện nay tôi nghĩ điều cần nhất mà một doanh nghiệp phải có. Là một đội ngũ nhân viên có trình độ chuyên nghiệp cao cũng như là có tài năng thực sự. Khi gia nhập WTO hay TPP tới đây, chúng ta không chỉ cạnh tranh với những doanh nghiệp trong nước mà còn cạnh tranh với những nước có nền sản xuất tiên tiến, công nghệ và kỹ thuật phát triển, nơi mà tất cả về quản trị và kỹ thuật đều hơn chúng ta nhiều thập niên. Bởi vậy, con người là yếu tố rất quan trọng trong sự cạnh tranh sống còn ngày nay. Như chúng ta thường thấy ở những công ty thành công trên thế giới, điều đầu tiên người ta nói đến đó là công ty đó có một đội ngũ quản lý tài ba hoặc một CEO tài ba chứ hiếm khi nào chúng ta nghe rằng công ty đó thành công chỉ vì có thiết bị máy móc hiện đại.

Để có được một đội ngũ tài năng thì điều tiên quyết là công ty phải có một chính sách đãi ngộ tốt cũng như những chính sách thông thoáng sao cho các công nhân viên của công ty có điều kiện phát triển và sử dụng những tài năng của mình. Khi có được con người thì chúng ta có được tất cả bởi vì xã hội này được hình thành và phát triển bởi chính những con người ưu tú đó. Tôi nghĩ đó chính là ý chí của những nhà tư sản dân tộc thời nay.

Ông Lê Bá Thông, Tổng giám đốc TTT Corporation: Nuôi dưỡng lực lượng còn nhỏ nhoi

Tôi đã có dịp nhìn thấy những nhà tư sản xuất thân từ vùng đô thị Chicago - Hoa Kỳ, sau khi thành đạt, đã quay về đóng góp cho thành phố bằng những tòa nhà cao tầng hiện đại, với phong cách kiến trúc phải dùng đến hai chữ “hùng vĩ”! Trong đó, Wrigley Building, Lake Point Tower, … đã làm thay đổi hoàn toàn diện mạo của thành phố Chicago.

Ở nhiều nước khác trên thế giới, những trường đại học được nuôi sống chính nhờ các nhà tư bản, đặc biệt hầu hết các đề tài nghiên cứu khoa học được tài trợ tài chính bởi các công ty tư bản lớn. Đối với họ, đó là sứ mệnh hai chiều, họ có trách nhiệm đóng góp cho những đề tài nghiên cứu hữu ích, ngược lại, họ gặt hái được thành quả do đồng tiền họ bỏ ra. Thành quả đó chính là những ứng dụng khoa học kỹ thuât tiên tiến, áp dụng cho những sản phẩm cải tiến, hiện đại, từ đó giúp họ tiếp tục phát triển và làm giàu thêm nữa.

Ở nước ta, cũng trong vài tháng qua, sự kiện người khuyết tật không chân tay Nick Vujicic đến Việt Nam đã làm hao tốn không biết bao giấy mực của báo chí và trên các diễn đàn mạng xã hội. Thời điểm đó, cổ phiếu của Tôn Hoa Sen đã tăng lên rất nhiều, ngay lập tức có nhiều luồng ý kiến cho rằng Tôn Hoa Sen đã có mưu đồ đầu tư trong chiến dịch đưa Nick về Việt Nam, mà quên đi cảm xúc từ Nick đã truyền đến hàng trăm ngàn người Việt Nam trẻ - điều mà không một tổ chức nào đã và có thể làm được.

Hành trình ấn tượng của đội tuyển U19 trong những ngày vừa qua buộc chúng ta phải suy nghĩ lại về những định kiến mà xã hội đã và đang dành cho bầu Đức

Nếu xã hội luôn đối xử với những nhà tư bản Việt Nam mới - dù thực tế còn rất ít, theo kiểu như vậy - thì rõ ràng, mọi hoạt động hữu ích cho cộng đồng của tư sản VN đều bị ngần ngại vì sợ đánh giá ngược lại với điều tâm huyết họ muốn.

Tóm lại, đầu tiên chúng ta hãy nhìn nhận cho đúng về lớp tư sản dân tộc, và sau đó là có những hành động thiết thực để ủng hộ và tạo điều kiện để cho lớp tư sản này nhanh chóng được hình thành bằng chính sự hoạt động kinh doanh minh bạch của họ. Nếu những người tài hoa có thể đứng lên để trở nên những nhà tư sản như vậy, thì tôi tin cái Tâm của họ sẽ rất tốt và chắc chắn, họ sẽ biết quay lại và có những đóng góp hữu ích cho xã hội.

Ông Nguyễn Văn Đực, Tổng giám đốc công ty địa ốc Đất Lành: Hai nhược điểm chết người

Sài Gòn trước năm 1975, chỉ riêng trong lĩnh vực ăn uống đã có các thương hiệu như bánh phồng tôm “Sa Giang”, nước mắm “Chánh Hưng” và biết bao đứa bé lớn lên bằng bột gạo lức “Bích Chi”. Những sản phẩm này đã mang lại thiết yếu cho đời sống người dân nhất là người nghèo. Sau giải phóng, những thương hiệu quốc gia này không còn nữa, thậm chí cũng không thể tái lập lại được.

Khó khăn chung của nền kinh tế hiện nay, nhiều doanh nghiệp phải co cụm, thu nhỏ hoặc biến mất, thành quả của 13 năm từ "rắn thành rồng" (từ luật doanh nghiệp năm 1999 đến năm 2012) đã bị xoá sổ chỉ trong một năm "rồng thành rắn" (năm 2012 - 2013). Bao thương hiệu chưa kịp có tên đã vội không còn tuổi do đầu tư sai lầm, do tình hình kinh tế - xã hội, do chính sách nhà nước, do lãi suất cao, do lạm phát …

Từ điểm xuất phát “chết người” của doanh nghiệp Việt là sự yếu kém về tài chính, nên rất nhiều doanh nghiệp dựa vào tiền của ngân hàng và khi lãi suất tăng cao thì tất cả doanh nghiệp đều lao đao và té đau. Tiếp theo là chính sách nhà nước bất cập thường giật cục và giật lùi làm doanh nghiệp giật mình, nên khó có doanh nghiệp đặt chiến lược dài hạn mà thường “đi tắt đón đầu” hoặc “ngắt ngọn”. Chừng nào 2 nhược điểm lớn này còn tồn tại, thì không thể có thương hiệu quốc gia hay khu vực, đừng nói gì đến thương hiệu quốc tế.

Ông Đỗ Duy Thái, Tổng giám đốc công ty Thép Việt: Bài học trải nghiệm đầu tiên

Trước thách thức toàn cầu hoá từ WTO đến TPP, khi giới hạn quốc gia bị dỡ bỏ, chúng ta bước ra thế giới ngay trên sân nhà, việc xây dựng thị trường nội địa là bài học đầu tiên để trải nghiệm, sau đó là thị trường khu vực, rồi mới tiến tới chiếm lĩnh thị trường quốc tế. Đó là con đường của những nhà công nghiệp, sản xuất, dịch vụ. Xuất khẩu tài nguyên thì có thể lập tức ra toàn cầu, nhưng đến lúc nào đó, tài nguyên cạn kiệt. Lời nguyền tài nguyên là bài học khó vượt qua. Các nước xuất khẩu tài nguyên dạng thô, đều không phát triển được.

Nhật Bản, Hàn Quốc thực chất đã nhập khẩu nguyên liệu rất nhiều, nhưng họ đã đầu tư chất xám và công nghệ tiên tiến nhất để tạo ra những sản phẩm nổi tiếng về chất lượng và tuyệt vời về bao bì, đóng gói. Sản xuất và chế biến của họ đều phục vụ cho thị thị trường trong nước. Còn Việt Nam, đến cái tăm cũng do Đài Loan sản xuất thì khó lên lắm. Ở Nhật Bản, Hàn Quốc, đầu tư tài chính thì dễ, nhưng đầu tư sản xuất tại đó rất khó, nhiều rào cản, bởi chính sách giành chiếc bánh nội địa cho các thương hiệu trong nước. Cả chính phủ của họ đều thực hiện một chính sách giúp doanh nghiệp chiếm lĩnh thị trường nước ngoài một cách vững chắc.

Đất nước, doanh nghiệp chỉ có một con đường duy nhất để phát triển là đi lên bằng đôi chân của chính mình. Phải coi vốn tư nhân là yếu tố chính để phát triển bền vững, công bằng và hài hòa. Tinh thần này rất quan trọng trong ý niệm không chỉ của mọi người dân, mà của những người đang chi phối cục diện kinh tế, chính sách. Khi ý thức chuyển, mọi thứ sẽ thay đổi, đó là động lực vô cùng lớn để các nhà tư sản dân tộc nhìn thấy sự sáng suốt trong định hướng phát triển đất nước. Có niềm tin rồi sẽ có tương lai.

Phương Mai (ghi)