Muốn ăn ngon miệng, tiêu hóa hấp thu tốt, cần có sự tham gia của các giác quan hỗ trợ thêm vị giác. Ảnh: internet
Ăn ngay sau tập thể dục, ăn xong đi ngủ
Nhiều nghiên cứu cho thấy, nếu cơ thể vừa trải qua một quá trình vận động mạnh, lúc này phần lớn huyết dịch vẫn tập trung ở tay chân, xương khớp và cơ thịt, vì thế lượng máu trong đường ruột tương đối ít.
Trong khi cơ thể vận động tập trung cao độ thì thần kinh của hệ tiêu hoá cũng chưa hưng phấn trở lại, hoạt động của dạ dày giảm rõ rệt, cảm giác thèm ăn giảm thấp, không muốn ăn. Nếu ăn trong trạng thái này, tất yếu sẽ tăng gánh nặng cho đường ruột, gây rối loạn cho hệ tiêu hoá và có nguy cơ sinh bệnh. Vì vậy, thông thường chỉ nên ăn sau khi vận động từ 40 - 50 phút và lâu hơn càng tốt, như vậy mới có lợi cho cơ thể tiêu hoá và hấp thu thức ăn.
Nhiều người có thói quen đi ngủ trưa sau khi ăn cơm để dạ dày tập trung làm việc. Nếu để ý sẽ thấy có người sau khi ngủ dậy cảm giác đầu óc choáng váng, mệt mỏi, đau nhức, chẳng muốn làm gì.
Đó là vì sau khi ăn cơm xong, máu đang chảy xuống dạ dày, nên hàm lượng máu lưu thông lên não và xuống chân tay bị giảm nhiều. Do đó, không nên đi ngủ sau khi vừa ăn cơm xong mà nên ngủ trưa trước khi ăn cơm trưa từ 30 phút đến 1 tiếng. Thực tiễn cho thấy, giấc ngủ trưa như vậy rất có hiệu quả trong giải tỏa mệt mỏi, làm phấn chấn tinh thần, nâng cao hiệu quả làm việc của buổi chiều.
Uống nước, dùng canh trước khi ăn
Đối với người béo phì, có thể uống nước, dùng canh ngay trước khi ăn nhằm làm căng dạ dày, giảm cảm giác đói, giảm lượng thức ăn để đỡ thừa cân béo phì. Nhưng với người bình thường hay trẻ em thì không nên. Nước sẽ hoà loãng dịch vị và men tiêu hoá, không tốt cho sức khoẻ.
Hơn nữa, với người bình thường, uống nhiều nước trước khi ăn còn tạo cảm giác no bụng, giảm khả năng diệt vi khuẩn trong dạ dày, từ đó dễ nhiễm một số bệnh về đường ruột. Lượng thức ăn ít cũng sẽ không đảm bảo lượng calo cho hoạt động hàng ngày khiến cơ thể dễ bị gầy, yếu. Tốt nhất, nếu khát nước chỉ nên uống nước trước bữa ăn từ 30 phút đến 1 giờ, với một lượng nước thích hợp.
Lưu ý, không uống nước ngọt trước bữa ăn. Khi đói mà sử dụng những thức uống có đường dễ làm ảnh hưởng đến cảm giác thèm ăn, ảnh hưởng đến sự hấp thu dinh dưỡng của cơ thể đối với các loại thức ăn, đặc biệt là cản trở hấp thu các loại protein.
Ăn trái cây sau bữa ăn
Thông thường mọi người đều cho rằng, ăn cơm xong mà ăn hoa quả thì sẽ có ích cho việc tiêu hóa thức ăn. Nhưng sự thực thì không phải như vậy. Các nhà khoa học Mỹ đã tiến hành nghiên cứu và cho kết quả: ăn trái cây một giờ trước bữa ăn có tác dụng giảm béo và giúp tiêu hóa có hiệu quả nhất. Trong trái cây có chứa chất đường, cơ thể dễ dàng hấp thu để bổ sung năng lượng.
Hơn nữa, các chất xơ trong trái cây mà cơ thể không hấp thụ được giúp tạo cảm giác no, đó chính là bí quyết giảm béo khi dùng trái cây trước bữa ăn. Các nhà nghiên cứu Đài Loan cũng có cùng kết luận với các đồng nghiệp ở Mỹ, lý do là nếu ăn cơm no rồi mới ăn trái cây thì lượng đường trong trái cây không kịp hấp thu vào hệ thống tiêu hóa, đường sẽ lên men trong dạ dày, sinh ra axít, dễ dẫn tới đầy bụng, tiêu chảy, ảnh hưởng không tốt tới chức năng tiêu hóa.
Mặt khác, trái cây thuộc loại thức ăn ăn sống nên ăn trước khi ăn cơm sẽ bảo vệ được hệ thống miễn dịch trong cơ thể tránh bị kích thích không tốt bởi những thức ăn chín, như vậy rất có ích cho hệ thống miễn dịch.
Ăn rướn thêm để no lâu
Nhiều người khi ăn đủ rồi nhưng thấy cơm ngon miệng nên thường ăn thêm khá nhiều với lý lẽ “để no lâu”. Điều này rất không nên vì ăn quá no sẽ làm cho dạ dày trương lên quá độ, nhu động chậm chạp, dịch tiêu hoá tiết ra không đủ.
Thức ăn nếu không được tiêu hoá sẽ tiết ra độc tố làm hại dạ dày, tá tràng và ảnh hưởng tới chức năng tiêu hoá, tăng nhanh tốc độ lão hoá. Ăn nhiều quá còn có thể gây béo phì hoặc tiểu đường. Nếu có cảm giác thèm ăn liên tục thì cũng nên đến khám ở bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa.
Để ăn ngon miệng Nhiều nghiên cứu dinh dưỡng đã chỉ ra rằng cảm giác thèm ăn ngoài việc có liên quan đến cảm giác đói, còn có các liên quan đến các nhân tố của thần kinh vị giác, khứu giác và kích thích dịch vị. Vì vậy, muốn ăn ngon miệng, tiêu hóa hấp thu tốt, cần có sự tham gia của các giác quan hỗ trợ thêm vị giác. Nhìn thấy một món ăn hấp dẫn, ngon mắt, ta tăng thèm ăn, ngửi thấy mùi thơm xào nấu là bụng thêm đói cồn cào, nghe nói đến mơ chua là ứa nước miếng. Trong ăn uống, yếu tố tâm lý thần kinh rất quan trọng, nếu ta huy động các giác quan tập trung chú ý vào bữa ăn, món ăn không những ngon miệng mà các dịch tiêu hóa cũng được tiết ra nhiều và đầy đủ để tiêu hóa, do đó việc hấp thu chất dinh dưỡng sẽ tốt. Nếu khi ăn, lại tập trung tư tưởng vào những việc khác (đọc sách báo, xem tivi, cãi nhau...) thì sẽ giảm hứng thú khi ăn, kém ngon miệng, nếu lặp đi lặp lại thường xuyên thì có hại cho tiêu hóa hấp thu nói chung, dạ dày nói riêng. Trước khi ăn, hãy để cơ thể ở vào trạng thái yên tĩnh và ổn định, giữ tâm thái và tình cảm tốt, bởi điều này có lợi cho việc thúc đẩy cảm giác thèm ăn. Thèm ăn là chỉ cảm giác vui vẻ hưởng thụ trước và sau khi ăn. Nên giữ nhịp độ ăn thật thong thả, thật chậm rãi, nhai thật kỹ rồi mới nuốt... |
|
ThS.BS Nguyễn Thị Ngọc
(Hội Dinh dưỡng lâm sàng TP.HCM)