Ở nhà thuê, tại sao không?

Vợ chồng anh Nguyễn Minh Tuấn, phóng viên một tờ báo nhận định anh đã sai lầm khi vay mượn rồi dồn sạch tiền bạc để mua đất cất nhà.

Anh tính toán, năm 2010, giữa lúc lãi suất ngân hàng bắt đầu tăng, vợ chồng anh dồn tiền bạc mua đất xây nhà tại quận 9 trị giá gần hai tỷ đồng. Để mua được đất, ngoài vay mượn bên ngoài, anh chị phải vay thêm ngân hàng gần 500 triệu đồng nữa. Với thời gian vay 15 năm, mỗi tháng trả nợ gốc 3 triệu đồng cộng lãi suất cao đỉnh điểm là 25,5% mỗi tháng, suốt hơn một năm trời, bao nhiêu thu nhập của vợ chồng anh đều dồn vào trả nợ ngân hàng. Anh Tuấn tiếc nuối: giá không mua đất xây nhà mà dùng số tiền trên gửi ngân hàng thôi thì cả năm đó, riêng tiền lãi cũng được mười mấy triệu đồng, dư để anh trả tiền thuê một căn hộ chung cư (3 triệu đồng/tháng) và cho con ăn học, quan trọng hơn là không phải mắc nợ nhiều nơi!

Không giống anh Tuấn, vợ chồng Lê Anh dù có một căn nhà tương đối khang trang tại quận Gò Vấp nhưng khi tình hình kinh tế khó khăn, anh đã bán nhà, gửi toàn bộ số tiền vào ngân hàng. Hàng tháng, tiền lãi không chỉ giúp anh trả tiền thuê nhà, cho con ăn học mà còn giúp anh trang trải chi tiêu cho gia đình. Anh nhận xét đây là một tính toán chính xác ở thời điểm ấy. Nó giúp gia đình anh vượt qua khó khăn.

Tương tự, anh Trí và vợ đều đang công tác cho một tập đoàn nước ngoài với mức thu nhập của cả hai khoảng 100 triệu đồng mỗi tháng. Với số tiền tích cóp được, vợ chồng Trí hoàn toàn có thể mua một căn hộ cao cấp ngay tại trung tâm thành phố. Nhưng họ lại chọn giải pháp thuê nhà để ở. Với suy nghĩ hầu hết thời gian của cả vợ lẫn chồng là ở chỗ làm việc, nhà chỉ là nơi để ngủ nên họ thấy chưa cần thiết đầu tư quá nhiều vào đó trong khi không có thời gian để tận hưởng mọi tiện nghi của nó. Phương châm của vợ chồng Trí là cứ thuê nhà vì chi phí thấp, tiền dư dả đem đi đầu tư chỗ khác để bắt tiền phải đẻ ra tiền.

Theo phân tích của TS Alan Phan, căn hộ có giá chừng 1 tỷ đồng hiện nay cho thuê khoảng bốn đến năm triệu đồng/tháng. Như vậy, nếu đi thuê một năm mất chừng 48 đến 60 triệu đồng, 10 năm là 480 đến 600 triệu đồng và thuê khoảng trên 15 đến trên 20 năm mới bằng số tiền bỏ ra ngay lập tức để mua nhà, chưa kể còn tiền lãi nếu tiền mua nhà là tiền vay và giá trị căn hộ (căn nhà) có thể giảm xuống. Trong khi đó, nếu đem số tiền khoảng một tỷ đồng gửi tiết kiệm ngân hàng, tiền lãi hàng tháng ngoài việc thanh toán tiền thuê nhà vẫn còn dư ra một khoản để chi tiêu. Như vậy, việc đi thuê nhà kinh tế hơn, người có nhu cầu về nhà ở không phải lo gánh nặng vay mượn.

Theo các chuyên gia kinh tế, ở các nước phát triển người đi ở nhà thuê thường là những người giàu có, trong khi ở Việt Nam đối tượng đi thuê nhà lại là những người thu nhập thấp. Đây là một trong các nguyên nhân đẩy giá nhà đất lên cao chóng mặt bởi nạn đầu cơ, mua đi bán lại. Từ đó cũng dẫn tới chất lượng những công trình nhà giá rẻ kém chất lượng.

Vấn đề khó khăn cho lựa chọn ở nhà thuê của nhiều người hiện nay, theo TS Alan Phan, là Việt Nam chưa có một thị trường nhà cho thuê (để ở) đúng nghĩa. Những căn hộ cho thuê hiện nay chủ yếu do người có dôi dư căn hộ đem cho thuê lại chứ chưa có những dự án nhắm đến việc xây căn hộ để cho thuê ở và lấy tiền theo tháng. Yếu tố này là nguyên nhân khiến giá nhà cho thuê cao hơn rất nhiều so với thu nhập của người dân.

Nhiều chuyên gia đánh giá Việt Nam có tiềm năng lớn về thị trường nhà ở cho thuê. Tuy nhiên, ngay cả ở đô thị lớn như TP.HCM thì đến nay vẫn chưa có bất cứ dự án nhà ở cho thuê theo tháng nào được tung ra thị trường.

Tại hội thảo “Thị trường căn hộ cho thuê (thu nhập thấp) của TP.HCM”, tiến sĩ Dư Phước Tân, viện Nghiên cứu phát triển thành phố, cho biết: nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp hiện rất thiếu, chỉ đáp ứng 5,5% nhu cầu nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố.

Gần đây, vài nhà đầu tư tại TP.HCM đã bắt đầu chuyển hướng, tiếp cận việc tạo nguồn cung cho nhu cầu lớn này.

Ba dự án nhà ở cho thuê tại TP.HCM

- Dự án Lê Thành Twin Towers (nằm ở giao lộ đường Mã Lò và Hương lộ 2 thuộc quận Bình Tân) do công ty TNHH Thương mại Lê Thành làm chủ đầu tư. Dự án này có hơn 300 căn hộ cho thuê với hai thời hạn. Một loại cho thuê trong 49 năm với giá thuê là 350 triệu đồng/căn, loại còn lại cho thuê trong 15 năm với giá 240 triệu đồng/căn.
- Dự án Bee Home (đường Cộng Hòa, quận Tân Bình) với 318 căn hộ của CT Group cho thuê trong thời hạn sáu năm, giá từ 160 - 345 triệu đồng/căn hộ 32 - 65 m2. Khách thuê phải đóng 90% tổng giá trị hợp đồng trước khi nhận nhà và đóng 10% còn lại khi được bàn giao căn hộ.
- Dự án nhà ở xã hội Đông Hưng Thuận (phường Đông Hưng Thuận, quận 12) được đầu tư bằng vốn ngân sách thành phố để bố trí cho khoảng 110 cán bộ, công chức thuê, mua. Tiền trả hàng tháng khoảng 3,7 triệu đồng.

Vũ Nguyên