Quảng cáo “cấm ra mặt tiền”: lôi nhau cùng thiệt!

Ba tháng trước đó, sở Văn hoá - Thể thao cũng đã tạm dừng cấp phép quảng cáo ngoài trời theo một chỉ thị của UBND TP.HCM để chờ thông qua đề án trên.

Quy định trời ơi

Gây khó hiểu nhất là điểm cấm trong phần “Quy hoạch quảng cáo ngoài trời” của đề án, cụ thể: bảng quảng cáo tại các cửa hàng nhỏ lẻ chỉ được đặt bên trong khu vực kinh doanh, không được treo, gắn bên ngoài và trên mặt tiền nhà.
Mặc dù, đề án viện dẫn hàng loạt văn bản luật và dưới luật để chứng minh điều “cấm” trên là phù hợp với quy định của pháp luật. Tuy nhiên, theo một số người am hiểu pháp luật, những điều cấm này là trái luật Quảng cáo. Toàn bộ luật và các văn bản hướng dẫn thi hành luật không hề có điều khoản nào cấm treo biển, bảng quảng cáo tại mặt tiền. Không những thế, thông tư số 19 của bộ Xây dựng “ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phương tiện quảng cáo ngoài trời” còn có hướng dẫn cụ thể về kích thước, cách treo của biển, bảng quảng cáo tại mặt tiền kinh doanh. Vậy căn cứ vào đâu mà đề án đề nghị cấm?

Trước thông tin trên, ông Trần Lương Trí, giám đốc nhượng quyền thương hiệu ARC Coffee bức xúc: “Mặt tiền là một lợi điểm trong kinh doanh, là nơi dễ dàng quảng cáo sản phẩm, thương hiệu. Nếu mặt tiền mà không được quảng cáo, chúng tôi vô hẻm chứ ở mặt tiền tốn kém làm gì”. Là dân kinh doanh, hơn ai hết, ông Trí rất muốn người tiêu dùng biết đến thật nhiều sản phẩm của ông qua các bảng, biển quảng cáo nơi ông bán hàng.

Một thực tế hiện nay, là trên hầu hết bảng, biển hiệu ở mặt tiền cửa hàng, điểm kinh doanh đều có kèm quảng cáo.

Chẳng hạn: bảng hiệu cửa hàng sửa xe có thêm nhãn hiệu dầu nhớt, bảng hiệu cửa hàng tạp hoá có thêm nhãn hiệu nước giải khát… Với người tiêu dùng nói chung, bảng, biển quảng cáo ở mặt tiền trước hết có giá trị thông tin. Nếu cất vào trong, ai sẽ biết ở tiệm/cửa hàng đó bán thứ gì mình cần?

Ông Nguyễn Quý Cáp, quyền chủ tịch hội Quảng cáo TP.HCM phân tích, quy định này hoàn toàn không đúng với tinh thần của luật Quảng cáo và quy định tại khoản 2.2.2.2 thông tư số 19. Nếu quy định này của đề án không được sửa, không được làm rõ thì sẽ khiến hàng chục ngàn bảng quảng cáo kèm bảng hiệu tại các cửa hàng kinh doanh nhỏ, lẻ sẽ bị tháo dỡ, gây thiệt hại rất lớn không chỉ cho các cửa hàng đang kinh doanh mà còn tiêu diệt hàng loạt công ty quảng cáo.

LS. Trần Hồng Phong (đoàn Luật sư TP.HCM) nhận xét, ở TP.HCM hoạt động quảng cáo ít nhiều còn bát nháo, lộn xộn. Không ít biển hiệu quảng cáo vi phạm thuần phong mỹ tục, sản phẩm gây ngộ nhận cho người tiêu dùng, đặc biệt liên quan đến trẻ em (sữa, thuốc) hay đến thực phẩm… Do vậy, việc chấn chỉnh là cần thiết. Tuy nhiên, chấn chỉnh bằng các biện pháp cấm đoán, hạn chế quyền tự do kinh doanh là thiếu khoa học. Chưa kể quy định cấm treo bảng quảng cáo mặt tiền có dấu hiệu trái luật. Có thể quy định cấm quảng cáo đồ lót, bao cao su… ở gần trường học, chứ không thể máy móc như trong đề án: bảng quảng cáo phải đặt cách khuôn viên các cơ quan Đảng, nhà nước, đoàn thể… ít nhất 50m.

Theo LS. Phong, nói cho cùng về hình thức, việc quảng cáo ngoài trời phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản, như: đảm bảo mỹ quan đô thị; không gây cản trở ách tắc giao thông; ngoài hành lang an toàn điện và công tác phòng chữa cháy… Nếu đảm bảo những điều kiện trên (không vi phạm luật) thì bảng, biển quảng cáo thương mại được tồn tại. Nhà quản lý không được phép nhân danh bất cứ một lý do nào cản trở hay cấm đoán.

Tất cả cùng thiệt

Nếu một số điểm bất hợp lý trong đề án trên được thông qua, chắc chắn thiệt hại không hề nhỏ đối với kinh tế thành phố nói chung. Hàng vạn bảng, biển quảng cáo như hiện nay phải tháo dỡ mang vào trong nhà hoặc bỏ đi. Người kinh doanh phải bỏ tiền làm bảng, biển mới vì rất có thể, doanh nghiệp bán hàng sẽ không cho không nữa (hiện tại bảng, biển hiệu và quảng cáo ở hầu hết các cửa hàng, mặt bằng kinh doanh đều do doanh nghiệp có sản phẩm bày bán tại đây tài trợ). Tuy nhiên, các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực quảng cáo đã bị ảnh hưởng từ ba tháng trước, vì không được tiếp tục cấp phép quảng cáo. Tất cả đều liên quan đến một chủ trương “chấn chỉnh” của thành phố.

Cần nói rõ hơn, trước khi đề án ra đời, vào tháng 9 năm nay, UBND TP.HCM ban hành Chỉ thị 25 về tăng cường công tác quản lý về hoạt động quảng cáo trên địa bàn TP.HCM. Theo chỉ thị này, thành phố cần tăng cường chỉ đạo công tác kiểm tra, xử lý, chấn chỉnh các hành vi vi phạm về hoạt động quảng cáo. Đi kèm theo đó là việc tạm ngưng cấp phép quảng cáo ngoài trời, chờ thành phố thông qua đề án. Đầu tháng 10, tại buổi làm việc với các doanh nghiệp quảng cáo trên địa bàn, sở Văn hoá - Thể thao cũng thông tin, trong khi chờ đề án quy hoạch quảng cáo ngoài trời được phê duyệt, sở không chấp nhận các hồ sơ thông báo quảng cáo ở vị trí “không đúng quy định pháp luật” hoặc quy hoạch chưa được duyệt.

Như vậy, cho dù đề án chưa được thông qua, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực quảng cáo coi như “ngồi chơi xơi nước” sau hiệu lực của chỉ thị trên. Bởi theo chỉ thị (hiện nay đã cụ thể hoá trong dự thảo đề án) bảng hiệu của các tổ chức, cơ sở kinh doanh không được kèm logo của doanh nghiệp và thương hiệu sản phẩm đang kinh doanh. Nói cách khác, biển hiệu không kèm quảng cáo. Một chủ doanh nghiệp quảng cáo nhẩm tính, nếu những quy định trong đề án không được dỡ bỏ thì trong năm 2015, không dưới 2/3 doanh nghiệp quảng cáo phải đóng cửa vì không làm ăn gì được.
Nhiều doanh nghiệp đã phản ứng bằng cách nêu khó khăn vướng mắc lên hội Quảng cáo TP.HCM. Hội cũng có văn bản gửi thường trực UBND TP.HCM kiến nghị bỏ một số quy định không hợp lý với điều kiện thực tế của thành phố và không phù hợp với luật Quảng cáo. Sau đó, UBND TP.HCM đã có văn bản phản hồi giao sở Văn hoá - Thể thao xem xét tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp nhưng đến nay vẫn chưa thấy sở trả lời.

 Hội Quảng cáo TP.HCM đã có kiến nghị gửi thành phố và một số bộ ngành liên quan đến lĩnh vực quảng cáo. Bên cạnh kiến nghị bỏ quy định “chỉ được đặt bên trong khu vực kinh doanh, không được treo, gắn bên ngoài và trên mặt tiền nhà”, hội cũng kiến nghị bỏ quy định “bảng quảng cáo phải đặt cách khuôn viên các cơ quan đảng, nhà nước, đoàn thể, lực lượng vũ trang… bán kính 50m. Quy định “cấm quảng cáo trong phạm vi 100-300m từ tâm điểm các giao lộ, vòng xoay” cũng không phù hợp.

 Vĩnh Hoà