Giải thích về quyết định rút nội dung nêu trên, trao đổi với phóng viên chiều 29.9, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Trần Hồng Hà cho biết nội dung này gây ra nhiều ý kiến khác nhau.
Thu hẹp phạm vi thu hồi đất
Trước đó, ngày 27.9, thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà đã thay mặt Chính phủ ký dự thảo Tờ trình Luật Đất đai (sửa đổi) gửi Quốc hội (QH) để phục vụ kỳ họp thứ 4 QH khóa XV diễn ra vào cuối tháng 10 tới.
Bộ Tài nguyên và Môi trường đã rút quy định “thu hồi đất khi có trên 80% người dân có đất thu hồi đồng ý” sau khi ghi nhận góp ý của người dân, chuyên gia. Ảnh: Hoàng Triều
Tại phiên họp toàn thể lần thứ 9 của Ủy ban Kinh tế của QH sáng 29.9, Bộ trưởng Trần Hồng Hà, Trưởng Ban Soạn thảo dự án Luật Đất đai (sửa đổi), cho biết dự thảo mới đã được hoàn thiện trên cơ sở ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ QH, thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Kinh tế, ý kiến của Hội đồng Dân tộc và các ủy ban của QH. Hồ sơ dự án luật đã được bổ sung phần thuyết minh, hoàn thiện báo cáo đánh giá tác động chính sách; đã rà soát tính thống nhất với các luật khác có liên quan.
Theo dự thảo mới, thẩm quyền, mục đích, phạm vi thu hồi đất; điều kiện, tiêu chí cụ thể việc nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đã được quy định cụ thể nhằm công khai, minh bạch trong thực thi và giám sát. Dự thảo làm rõ nội hàm dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng là các dự án phát huy nguồn lực, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, thực hiện chính sách về phát triển hạ tầng, đô thị, nông nghiệp, nông thôn; giải quyết các vấn đề chính sách xã hội, bảo vệ môi trường, bảo tồn di sản văn hóa...
Bộ trưởng Bộ TN&MT khẳng định nhà nước chỉ thu hồi đất đối với các dự án nhà ở thương mại sử dụng các loại đất không phải là đất ở để tạo quỹ đất đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất để nhà nước thu được giá trị tăng thêm nhằm điều tiết lợi ích tổng thể cho toàn xã hội và người sử dụng đất. Đồng thời, thực hiện điều tiết thị trường thông qua quan hệ cung - cầu.
Nội dung về thu hồi đất, trưng dụng đất cũng được bổ sung, quy định cụ thể hơn với một số trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai. Chẳng hạn, thu hồi đất được nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư vào mục đích sản xuất - kinh doanh phi nông nghiệp nhưng không đưa đất vào sử dụng theo tiến độ trong dự án đầu tư mà không nộp thuế tăng thêm; chậm tiến độ sử dụng đất và đã bị xử lý theo quy định của pháp luật về quản lý thuế...
Còn ý kiến trái chiều
Bình luận về việc ban soạn thảo rút nội dung "thu hồi đất khi có trên 80% người dân có đất thu hồi đồng ý" khỏi tờ trình gửi QH, ThS Nguyễn Văn Đỉnh, chuyên gia pháp lý về đầu tư - bất động sản, cho rằng đây là điều "đáng tiếc". Theo ông, nếu quy định này được đưa vào dự án luật và được thông qua sẽ tháo gỡ được rất nhiều vướng mắc ở những dự án cũ đang gặp khó khăn, đồng thời bảo đảm nguyên tắc đồng thuận về đa số.
Trong khi đó, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), hoan nghênh việc tiếp thu, điều chỉnh nội dung nêu trên trong dự thảo.
Chủ tịch HoREA bình luận: Chủ tịch QH Vương Đình Huệ đã có ý kiến rất xác đáng liên quan nội dung nhà nước thu hồi đất đối với "các dự án khác được trên 80% người dân có đất thu hồi đồng ý" tại dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Bởi lẽ, còn 20% người dân chưa đồng ý mà áp dụng cơ chế hành chính để thu hồi đất là không ổn và không đúng chủ trương của nhà nước. "Tuy nhiên, vấn đề quan trọng nhất là cần khẩn trương xử lý hậu quả của những tồn tại liên quan đến việc đền bù dở dang nhiều năm qua nhằm góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm những điều kiện tốt nhất cho người dân" - ông Châu nói thêm.
Ngoài ra, HoREA đề nghị bổ sung vào dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định giao thẩm quyền cho UBND cấp tỉnh quyết định hoặc cho phép nhà đầu tư được tự thỏa thuận với người sử dụng đất trong trường hợp dự án đầu tư có sử dụng đất, bao gồm dự án đô thị, nhà ở thương mại thuộc diện nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng và thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư dự án...
Văn Duẩn - Sơn Nhung