Cùng nhà báo Nguyễn Tập lang thang ‘Từ Amazon đến quê hương Bolero’

Nhà báo Nguyễn Tập trong một lần "nhập gia" thành  thổ dân Matse’s trong rừng Amazon, Nam Mỹ. (Ảnh tư liệu của  nhà báo Nguyễn Tập) 

Có lẽ, chính tính chất công việc đã đẩy anh đến nhiều cơ hội để bắt đầu chuyến đi mà nhiều năm đã ấp ủ. Giấc mơ Nam Mỹ đã ẩn sâu trong lồng ngực của kẻ yêu thích lang bạt, say mê những cung đường từ lâu. Và rồi khi cơ hội chạm đến, Nguyễn Tập đi ngay, không chừng chừ, không do dự.

Ghi dấu trong lòng những độc giả du ký bằng cuốn sách Dặm đường lang thang với ký sự đường xa cùng hàng loạt phóng sự: Đường lên Tây Tạng, Trong gió cát, Sa mạc Gobi, Một tuần trong bản người Si La và phóng sự điều tra Tận đáy xã hội, 10 năm sau, Nguyễn Tập xuất hiện trở lại với Từ rừng thẳm Amazon đến quê hương Bolero gồm bốn chương: Một Amazon đầy hoang dại, một Mexico đầy tâm linh, Peru với con đường Inca huyền thoại và một Cuba quê hương của Bolero trữ tình.

Cuốn sách này như một bộ phim tài liệu “đặc biệt”, ghi chép lại hành trình dấn thân khám phá, thâm nhập Nam Mỹ của tác giả. Như trong lời mở sách, tác giả viết “Nam Mỹ với những cô hoa hậu nóng bỏng, với những cầu thủ bóng đá mạnh mẽ, tài năng như Maradona từng hấp dẫn anh từ ngày thơ ấu. Nhưng giấc mơ chinh phục Nam Mỹ lại bùng lên khi anh xem cuốn phim Motocycle Diaries kể về chuyến du hành xuyên Mỹ Latinh của chàng sinh viên y khoa năm cuối Che Guevara.”

Chuyện bắt đầu xảy ra năm 2008 sau khi vác balo lên đường, Nguyễn Tập có hai tháng ăn dầm nằm dề ở xứ sở của người Quechua – hậu duệ dân Inca; 2009, lại có hai chuyến đi Mexico; cuối năm 2011, anh dành 4 tháng thâm nhập vào những bộ lạc thổ dân vùng Amazon, Peru và Bolivia. Và gần đây nhất, anh trở lại đó với những ngày làm cư dân Cuba. Chuyến khám phá Cuba  - quê hương xì gà và Bolero kết thúc chỉ trước khi ông Fidel Castro qua đời vài ba hôm.

Chất liệu thực tế đi vào cuốn du ký đầy mê hoặc. Những câu chuyện từ bùa chú, ma thuật, bói toán còn sót lại nơi những đô thị song trùng đời sống văn minh – hoang dã, những phong tục lạ lùng của những bộ lạc trong rừng thẳm, những thành phố đá, hòn đảo trôi dạt, đảo búp bê… được viết lại chân xác, vắn gọn cùng với các tranh ký họa cho thấy tác giả có một cách tiếp cận thực tế rất riêng, không hề giống những người viết hồi ký kiểu “tô vẽ” như thường gặp ở những cuốn du ký của các tác giả trẻ mới nổi gần đây.

Ở mỗi vùng đất in dấu chân mình, Nguyễn Tập cũng dành mối quan tâm đặc biệt đến thân phận những người Việt lang thang, lưu lạc, đôi chỗ dành mối liên tưởng đến sự tương đồng văn hóa với quê hương mình. Chính điều này làm cho cuốn du ký có nhiều cơ tầng liên tưởng.

Ở những chương kế tiếp, Nguyễn Tập đã trở thành một kẻ say mê định hình thông qua những chuyến du khảo và những tháng ngày anh xông xáo đi vào đời sống của con người, đặc biệt là những người nghèo. Anh chia sẻ, cái nghèo ở đâu cũng giống nhau, đi qua bốn vùng của Nam Mỹ: Amazon, Mexico, Peru và CuBa, gặp những con người bản địa lẫn những người đang sinh sống và vật lộn với cái nghèo, anh lại thấy một Việt Nam dáng dấp trong những phận người ấy. Nỗi cùng quẫn dẫn dắt con người vào thế giới tâm linh, nơi mà hòn đã cuội ngoài biển cũng là biểu tượng may mắn của tài lộc và bùa chú, bói toán là sự cứu vớt con người khỏi sự cùng cực.

Vì là cuộc trở về nên bóng hình Sài Gòn, dáng dấp Việt Nam ở những chốn tác giả đi qua mỗi lúc một hiện rõ. Đang đứng trên một con phố Cuba - quê hương của dòng nhạc Bolero mà tưởng như đang ngồi giữa quảng trường Nguyễn Huệ. Hay chứng kiến đời sống "làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu" của chế độ tem phiếu duy nhất sót lại ở CuBa, anh lại mường tượng một Việt Nam ngày cũ, hiểu được nỗi buồn của "mất sổ gạo" thấu cảm với những người Việt chật vật với đời sống tại xứ sở xì gà này.

Biết bao nhiêu câu chuyện, biết bao nhiêu tình cảm gói ghém trên trang sách khiến độc giả không thể khước từ bởi lẽ câu văn của tác giả chẳng bay bổng, nhưng khi gấp cuốn sách, lại thấy giấc mơ Nam Mỹ vẫn nằm đâu đó trong lồng ngực.

Từ rừng thẳm Amazon đến quê hương Bolero sẽ có buổi ra mắt tại Sân khấu Đường sách Nguyễn Văn Bình, lúc 9 giờ 27.5.2017.

H.Nam