Trong lũ dữ, Sài Gòn mở lòng, sẻ dạ với miền Trung

1.

Bắt đầu từ chỉ thị của lãnh đạo TP.HCM từ ngày 22.11: trước mắt, TP.HCM hỗ trợ khẩn cấp Khánh Hòa 4 bếp ăn cung cấp 24 ngàn suất/ngày/2 bữa; 250.000 túi quà thiết yếu thực phẩm, nước uống, quần áo; 10.000 túi thuốc gia đình; 10.000 áo phao; 150 tấn hàng hóa; đảm bảo 30 - 50 bác sĩ thường xuyên, hàng ngày cho đến khi kết thúc chương trình. Giúp đỡ sửa chữa toàn bộ trường học bị hư hại; sửa chữa phục hồi 550 trạm phát viễn thông; cử 10 xe lấy rác, 6 xe ép rác.

Tất cả đều có lái xe và 300 nhân lực phục vụ. Cử 150 tình nguyện viên của Thanh niên Xung phong, 200 tình nguyện viên của Thành Đoàn ra Khánh Hòa trợ giúp triển khai các hoạt động nói trên; trao ngay 50 tỷ đồng, ngoài hàng cứu trợ và chi phí nhân lực. 

Lê Huyền Ái Mỹ kể: “Xuống các ga metro hay trên lề đường vào những ngày này, có một Sài Gòn đang hối hả dồn sức người sức của nhanh nhất cho Khánh Hòa, cho Phú Yên cũ và cả dọc miền Trung. Thấy rõ thành phố này dường như đã chuẩn bị, đã lên các phương án cứu trợ, hỗ trợ đồng bào mình từ trước. Nên khi có lệnh lên đường là tất cả như đã được phân bổ từng hạng mục, đầu việc gắn sát với nhu cầu thực tiễn tại địa bàn cần cứu trợ”.

2.

Từ ngày 21.11 đến những ngày sau đó, các trận mưa lũ lịch sử tại miền Trung tiếp tục diễn biến phức tạp, những tiếng kêu cứu từ tâm lũ vang lên không ngớt. Chiều 23.11, phóng viên báo Dân Trí cho biết: ngày 22.11, một công ty sản xuất thiết bị bay không người lái (drone) là RTR đã triển khai chiến dịch cứu trợ đặc biệt bằng hệ thống drone, để tiếp tế, kết nối và hỗ trợ người dân đang bị nước lũ cô lập và mất liên lạc với người thân bên ngoài vùng ngập do lũ.

Ông Lương Việt Quốc, CEO của công ty RTR, quyết định ngay: chủ động mua áo phao, chuẩn bị điện thoại, pin dự phòng, nhu yếu phẩm… rồi chất toàn bộ thiết bị lên xe, từ TP.HCM chạy thẳng ra Khánh Hòa. Kế hoạch được xây dựng lập tức: lộ trình, xác định vị trí người cần trợ giúp, liên hệ với chính quyền địa phương để có phương án cứu trợ tối ưu.

Các drone của RTR trên bầu trời Khánh Hòa đang làm nhiệm vụ cứu trợ người dân. Ảnh: CTV 

Đoàn cứu trợ mang theo 4 chiếc drone cùng pin, đèn, loa thả hàng và toàn bộ phụ kiện cần thiết lên đường vào tâm lũ. Trên đường đi, mưa lớn và sạt lở khiến nhiều đoạn ùn tắc, buộc đội phải liên tục đổi lộ trình để tìm đường tối ưu. Khi thông tin về chuyến đi của RTR lan ra, rất nhiều gia đình đã gửi tin nhắn nhờ ông Quốc hỗ trợ. Đoàn của ông Quốc liên tục cập nhật các trường hợp người dân bị cô lập, các thông tin cầu cứu trên mạng xã hội để tiếp cận và hỗ trợ.

“Tất cả trường hợp gửi thông tin cần hỗ trợ, chúng tôi có thể giúp đều cố gắng thực hiện. Drone cứu hộ được thiết kế có thể mang nặng 15kg và đi xa 10 - 15km - Ông Quốc nói - Lúc đầu còn có sự lúng túng trong việc điều phối, phối hợp các phương tiện bay với các cơ quan chính quyền và Ban Chỉ huy quân sự tỉnh. Sau đó, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang có liên hệ trực tiếp với tôi. Lãnh đạo TP.HCM nói nếu phía RTR cần bất kỳ sự trợ giúp nào, ông sẽ hỗ trợ. Nhờ đó công tác phối hợp cứu trợ bằng drone sau đó được thực hiện suôn sẻ”.

Vượt qua những nguy hiểm, đội cứu hộ drone đã đến được một trường mầm non nằm lọt thỏm giữa vùng nước, hoàn toàn bị cô lập, mọi tuyến đường đều bị chia cắt khiến các phương tiện cứu trợ truyền thống bất lực.

Từ điểm trường bị cô lập giữa biển nước lũ cuốn xiết và luồng gió mạnh đe dọa chệch hướng hành trình bất cứ lúc nào, đội drone đã cứu được 7 cháu nhỏ, 10 người lớn trong đó có một cụ bà 85 tuổi đang dần kiệt sức sau nhiều giờ mắc kẹt. 

Mỗi mét bay qua đều chứa đầy sự hồi hộp, cảm giác mà những người trực tiếp theo dõi qua màn hình vẫn còn nguyên sau nhiều giờ đồng hồ. May mắn, nhiệm vụ tiếp tế hàng cứu trợ được thực hiện thành công tới những vị trí nguy hiểm mà xuồng không thể tiếp cận. Một trong số người điều khiển những chiếc drone - kỹ sư Đại nói: “Chúng tôi không phải làm việc thông thường mà đang đem tình người tới góp một phần nhỏ chia sẻ với bà con gặp hoạn nạn”. 

Từ việc ứng dụng drone cho cứu hộ đợt mưa lũ đặc biệt nghiêm trọng những ngày qua, RTR và những cấp chính quyền có trách nhiệm với dân nhận ra điều quan trọng: những phương tiện công nghệ do người Việt làm chủ và chế tạo cần phải được cải tiến nhiều nữa để có thể nâng cao hơn hiệu quả cứu người dân trong những thời điểm khẩn cấp nhằm bảo vệ và phục vụ con người. 

3.

Chuyện của anh Lê Anh Đủ thuộc Trung tâm BSA vừa ly kỳ vừa ấm áp: 35 nóc nhà, chỉ sau một đêm mưa lớn, đã sụp hoàn toàn. Cả làng rơi vào cảnh màn trời chiếu đất, không ai kịp trở tay. Gần như toàn bộ ngôi làng bị xóa trắng.

35 hộ mất nhà là tổn thất tài sản nặng nề nhất của người dân Tuy An Tây và của cả khu vực Đông Đắk Lắk (Phú Yên cũ) trong đợt mưa lũ này. Khó mà gượng dậy nổi sau một thảm họa khủng khiếp như thế. Chị Nguyễn Thị Diễm, sống một mình trong căn nhà tôn ở Tuy An Đông bị đánh thức giữa đêm 18.11. Mực nước lũ tràn vào nhà dâng nhanh, chị chỉ kịp ôm tấm nệm và chiếc áo mưa chạy ra đường khi ấy đã thành dòng sông nước xiết. 

Không còn lối thoát, chị leo vội lên cây nhàu trước sân - nơi sau đó trở thành điểm bám duy nhất của chị trong suốt hai ngày đêm giữa biển nước. 

Từ trên cao, chị nhìn thấy mái nhà của mình nghiêng dần rồi đổ sập. Dưới ánh sáng chập chờn, chị Diễm chứng kiến những gì chưa từng thấy trong đời: một con bò bị cuốn trôi, vừa rống lên vừa xoay vòng giữa dòng nước. Vài giây sau, tiếng rống tắt lịm. Một con nữa. Rồi một con nữa. Đàn bò bị nước nhấn chìm, tiếng bò kêu vang qua màn đêm thật đau lòng nhưng chị chỉ biết ôm chặt cành cây mà bất lực nhìn theo.

Lũ ập đến như muốn xé toạc làng mạc. Nước dội mạnh vào tường những ngôi nhà còn sót lại, kéo sập từng mảng lớn.

Chị Diễm bám lấy cây nhàu suốt hai ngày hai đêm. Không thức ăn. Không nước uống. Chỉ có âm thanh của dòng nước và cảm giác cái lạnh bám lấy từng thớ thịt. Tô mì nóng đầu tiên sau khi được cứu khiến chị bật khóc. Giữ được mạng, nhưng tất cả những gì dành dụm qua hàng chục năm mưu sinh - chiếc bếp ga, tủ lạnh nhỏ, vài bộ quần áo - đều đã theo con nước trôi đi. 

Dù khẩn cấp về thời gian nhưng rồi ngày 25.11, hai xe tải với 18 tấn hàng thiết yếu của Trung tâm BSA cũng đến được với bà con thôn Vĩnh Xuân, xã Tuy An, đồng thời trao tiền mặt từ các nhà hảo tâm để người dân sớm vượt qua giai đoạn khó khăn đầu tiên.

4.

Câu chuyện cứu trợ của Sharing kết hợp với Ban Từ thiện Giáo hội Phật giáo Việt Nam và Quân khu 5 thì chẳng có gì ly kỳ, chỉ toàn là các bếp lửa dã chiến nấu cơm và thức ăn ngay tại chỗ cho bà con. Nhưng đấy lại là thứ vô cùng thiết thực khi mà lũ đã cuốn trôi hết những thứ nuôi sống con người: mưa lũ liên tiếp nhiều ngày khiến nguồn lương thực tại Khánh Hòa - Đông Đắk Lắk thiệt hại nghiêm trọng.

Tiền vận động của các thành viên tới tập gửi đến tài khoản của nhóm Sharing. Tiền tới đâu chuyển mua hàng cứu trợ tới đó. Tổng cộng các đợt đóng góp đã lên tới 2.354.000.000 đồng (bao gồm cả cứu trợ phía Bắc). 4 bếp ăn được dựng ngay ngoài trời với mái che tạm. Mỗi phần cơm được chuẩn bị ngay từ sáng sớm khi các xe container vận chuyển hàng hóa từ TP.HCM đến Khánh Hòa - Đông Đắk Lắk từ 3 - 4 giờ sáng để kịp công tác sơ chế, 5 giờ bắt đầu nổi lửa. 

Các suất ăn từ các bếp dã chiến Sharing liên tục chuyển đến tay người dân vùng lũ Khánh Hòa, Phú Yên cũ. Ảnh: CTV

Trong hai ngày 23 - 24.11, tổng cộng 41.100 phần cơm đã được các bếp cơm từ thiện dã chiến chuyển tới Đại học Nha Trang, chùa Phước Điền, điểm số 33 Kim Đồng của Phú Yên cũ. Có hai bếp liên tục  đỏ lửa: một của Ban trị sự Giáo hội Phật giáo và một của chị Trần Thúy Nga - Kiến Á. Thấy nhu cầu tại chỗ còn lớn, Trưởng nhóm Nguyễn Thị Tranh và thầy Thích Thanh Phong quyết định mở thêm bếp thứ năm để nấu ngay 3.000 suất cơm nữa…

5.

Câu chuyện cuối cùng của bài viết này là về sách giáo khoa và tập viết cho học trò vùng lũ Khánh Hòa. Ý tưởng hình thành và vận động chớp nhoáng chỉ chưa đầy hai ngày. Thế mà nên việc. Một chị là lãnh đạo Ban Tuyên giáo, rủ một kiến trúc sư đang ở nước ngoài là bạn học phổ thông (tình cờ thay, lại là con rể của phóng viên ảnh chiến trường nổi tiếng Đoàn Công Tính) và rủ thêm một chị nhà báo đã ở tuổi thất thập: Góp không? Góp! Thế là có ngay trên 111 triệu đồng mua được 420 bộ sách giáo khoa và 1.000 cuốn tập để sáng ngày 26.11 chở ra cho học trò ngoài ấy. Như một hạt đậu xanh bỏ thêm vào cái lọ sành không đáy của lòng nhân ái. Tình người mưa lũ đâu có cuốn trôi được.

Vậy thôi, Sài Gòn, người Sài Gòn. 

Thanh Nguyễn