Làm đẹp bằng tế bào gốc: “Trắng ảo” giá trăm triệu

Treo tế bào gốc, bán vi chất

Tế bào gốc là lĩnh vực mới nhiều tiềm năng của y học. Ở Việt Nam, việc sử dụng tế bào gốc vẫn đang được Bộ Y tế quản lý chặt ở mức nghiên cứu và thử nghiệm. Do đó, hầu hết các sản phẩm tế bào gốc đang quảng cáo rầm rộ ở nước ta đều là hàng nhập kiểu xách tay hoặc lách qua đường thực phẩm chức năng, nhưng lại được sử dụng bằng các kỹ thuật xâm lấn cơ thể như lăn kim, tiêm chích, thậm chí tiêm tĩnh mạch... ẩn chứa nhiều rủi ro cho sức khỏe.

Nhìn vào thành phần như quảng cáo “các chất nuôi dưỡng tế bào” của “tế bào gốc P”, “tế bào gốc noãn thực vật A”... chẳng thấy đâu là tế bào gốc, mà chỉ là dung dịch chứa các vitamin, protein và khoáng chất. Một số sản phẩm khác có thêm chất chiết xuất từ tế bào gốc có thể là từ tế bào thực vật hay tế bào gốc của người. Chưa thấy sản phẩm nào chứa tế bào gốc nguyên chất vì việc tách chiết, phân lập, bảo quản tế bào gốc là quy trình không đơn giản, không thể thực hiện trong môi trường thông thường.

Mặc dù quảng cáo chúng là “tế bào gốc tinh khiết” có quyền năng như thần dược với đủ loại công dụng bổ dưỡng và trẻ hóa cơ thể, nhưng thành phần dễ thấy nhất là vitamin C và glutathione - là những chất từ lâu đã được các cơ sở thẩm mỹ tiêm chích làm trắng da.

Sáng chứ không trắng

Màu sắc da là yếu tố di truyền theo đặc điểm chủng tộc. Màu da trắng ít, trắng nhiều hay không trắng là do sự có mặt nhiều, ít hay không có của sắc tố da melanin. Người ở xứ lạnh có màu da trắng và cư dân xứ nóng gần đường xích đạo thường có da màu từ nâu đến đen. Đã là di truyền thì sự can thiệp chỉ có tác dụng bên ngoài và tạm thời. Thực chất tắm trắng chỉ là loại bỏ lớp tế bào sừng để da có màu sáng hơn và nếu tiêm chích chất làm trắng da (như glutathione) cũng chỉ nhằm ngăn cản sự tạo thành hắc tố melanin, làm da bớt đen hoặc không đen trong thời gian thuốc tác dụng (trung bình sáu tháng). Màu trắng da “không melanin” do dùng thuốc không phải là màu trắng tươi hồng hào của người trắng bẩm sinh mà luôn cần sự trợ giúp của phấn son.

Thận trọng khi sử dụng kỹ thuật làm đẹp xâm lấn cơ thể như lăn kim, tiêm chích tế bào gốc... ẢnhNghĩa Trí

Cơ chế tác dụng của tế bào gốc thì lại khác. Tế bào gốc và các chế phẩm có tác dụng bổ sung tế bào gốc trưởng thành, kích hoạt tế bào gốc dự trữ ở da, bổ sung dưỡng chất để tế bào gốc da sinh sôi phát triển, đẩy nhanh tốc độ thay thế tế bào già, tăng sinh các thành phần khác như collagen, sợi elastic... làm da trẻ lại. Thực chất sản phẩm tế bào gốc chỉ có thể làm sáng da chứ không thể trắng da.

Năm nguy cơ

Trước hết là da không trắng như kỳ vọng mà chỉ giúp da sáng lên, tươi trẻ hơn. Nhưng nếu chúng làm da trắng hơn thì có nghĩa trong đó có các chất chống lại melanin và người dùng đã bị quả lừa tế bào gốc. Nguy cơ thứ hai nguy hiểm hơn, là sốc phản vệ do tiêm chích. Sốc có thể từ nhẹ đến nặng, đã nặng thì nguy cơ tử vong rất cao. Khi sản phẩm sử dụng ở cơ sở không đảm bảo vệ sinh y tế, lại không do người có chuyên môn thực hiện thì sẽ dẫn đến nguy cơ thứ ba: nhiễm trùng. Nguy cơ thứ tư là lây truyền bệnh do không tiệt trùng dụng cụ đúng cách và không thực hiện đúng các thao tác chuyên nghiệp.Nguy cơ thứ năm là phản ứng dị ứng tại chỗ hay toàn thân. Nếu thật sự chế phẩm tế bào gốc từ người hay động vật thì càng có nguy cơ cao về dị ứng. Mức độ nhẹ là ngứa, đỏ, nổi mụn rộp tại chỗ; nặng thì có phản ứng toàn thân như một sốc phản vệ cần điều trị kịp thời.

Hầu hết các dịch vụ này chưa được Bộ Y tế cấp phép, vì vậy nó thường diễn ra ở các cơ sở làm đẹp thiếu điều kiện vệ sinh y tế và không có trang thiết bị cần thiết. Trong hoàn cảnh như thế, ai dám làm quả thật liều mạng!

ThS-BS. Cao Ngọc Bích - Phó chủ tịch Hội Phẫu thuật thẩm mỹ TP.HCM; Trưởng khoa Phẫu thuật thẩm mỹ Bệnh viện An Sinh