Những con phố vẫy

Sa chân vào chốn thiên la

Ở Hà Nội có kiểu bán hàng đã thành quen: những dãy quán hàng ăn bán cùng một loại, có những cô cậu thanh niên lao ra giữa đường tóm ghi đông xe khách hoặc leo lẻo chào: “Vào hàng em đi!”. Kiểu chào hàng này đầy vẻ hăm doạ, lại nguy hiểm cho cả đôi bên khi xe đang đi, khiến khách đi qua ngỡ mình lạc vào khu đất riêng của các nhà hàng ấy. Nếu khách chấp nhận vào một hàng nào đó, hàng bên cạnh sẽ buông câu vớt vát, “ngu, ăn ở bên ấy toàn chân gà thối”. Thực khách hãi hùng chờ đợi món ăn được dự báo khủng khiếp dọn ra.

Ảnh: TL

Nói về chuyện những người đứng vẫy khách ở dọc đường, họ đứng lố nhố như thế vì lo sẽ mất khách về tay hàng bên cạnh. Không phải hàng nào cũng đề biển rõ ràng: “Bún chả gia truyền (chữ lớn). Lưu ý: Hàng bên cạnh mới mở (chữ nhỏ hơn bên dưới)”. Mà có đề cũng không thể nhanh bằng cắt cử người khoẻ mạnh ra trấn sẵn từ xa, tiện thể làm chân dắt xe. Ở Hà Nội dù phố xá chật chội, các quán xá rất tài khi đông khách cỡ nào cũng có chỗ để xe. “Anh chị cứ để đấy, em dắt cho. Không phải vé đâu ạ”. Nghĩa là làm thế nào đó, mấy cậu thanh niên sẽ nhớ cái xe của ngần ấy con người để mà khi ra lấy xe cho đúng. Với những quán này, vỉa hè là của họ và thậm chí, lòng đường cũng bị các quán liền kề nhau tranh chấp nốt.

Phương án để người đi đường đi qua bình yên là hoặc ngậm cái tăm trong mồm để ra ý tôi đã cơm no rượu say rồi, hoặc mặt phớt lạnh như người chả thiết ăn, thờ ơ đi qua cao lương mỹ vị.

Tay tiên một vẫy đủ mười khúc ngâm

Nhưng ở Hà Nội, có những loại việc, những dãy quán mà người làm chẳng phải lao ra đường giành giật khách. Họ cũng vẫy, vẫy nhẹ thôi, nhưng đủ ra hiệu cho khách vào, như taxi có bật đèn tín hiệu rất tinh tế sẵn sàng chở. Những con đường ngoại ô Hà Nội, nơi gần các cửa ngõ dường như là những khu vực lý tưởng cho các dịch vụ nhạy cảm như mátxa, gội đầu, theo chiều hướng mại dâm. Các con đường mang tên những nhà cách mạng hay địa danh đầy hào khí còn được mang cái tên “phố sung sướng”, phục vụ cho những người đàn ông tìm kiếm tí đụng chạm da thịt trong những quán đèn mờ tồi tàn, trên những cái giường kiểu băng ca ọp ẹp.

Ảnh: Kuan Chuan 

Các cô gái làng chơi hoặc ngồi lộ liễu ở cửa các quán mátxa, hoặc đứng thập thò sau những gốc cây dọc con đường Trần Khánh Dư gần cửa bệnh viện Hữu Nghị, họ đa phần cũng chẳng được nhan sắc cho lắm. Trong khi bệnh nhân của bệnh viện từng có tên là Hữu Nghị Việt-Xô đa phần là các cụ lão thành gần đất xa trời, những người có tiêu chuẩn cán bộ cao cấp mới được vào, thì hàng phố thấy sao lắm con cháu tuyền là gái tre trẻ xách cặp lồng đi nườm nượp con đường vắng lặng này. Làm gì con cháu thời buổi này có hiếu đến thế! Chẳng qua là một dạo bị các lực lượng chức năng ra chiến dịch mạnh tay truy quét tệ nạn mại dâm, các cô “gái vẫy” sáng tạo giải pháp xách cặp lồng giả vờ như đi thăm nom người ốm. Nếu có bị bắt thì giơ cặp lồng ra làm bằng. Ngày nay, các cô gái nhà lành cũng ăn mặc áo xanh đỏ, cũng kẻ mắt thâm, tóc cũng nhuộm vàng, tay xách cặp lồng tần tảo, thật khó phân biệt.

Từ đâu ra kiểu cách đứng dàn hàng ngang ngoài đường, láo nháo như hội chợ chơi trò ú tim đuổi bắt? Chắc chắn là các hàng này hoặc thiếu tự tin về sản phẩm của mình (hàng chân gà nào cũng như hàng chân gà nào, nhập về cùng một vài nguồn, tự tin hơi khó), hoặc triệt để bài học “không cho chúng nó thoát”. Chúng nó ở đây là “thượng đế”, là “gà”, hai từ phiếm chỉ khách hàng ở hai cực ve vãn lẫn bề trên. Từ ngôn từ cho đến hành động, phản ánh một lối tư duy bạo lực, hám lợi, hớt váng bằng mọi giá.

Phở Lý Quốc Sư, (27B Phùng Hưng):Giá cho một bát phở tái, tái gầu hoặc tái nạm: 40.000 đồng. Thời gian bán: 6 giờ 30 - 12 giờ 30.Có chỗ để xe máy và ô tô.

Ở Hà Nội vẫn còn những cô gái đạp xe bán hàng hoa dọc phố, hay được các tay máy chụp lại như những dấu ấn gợi cảm của thành phố bốn mùa hoa. Dĩ nhiên nghề của các cô đã bị dùng để chỉ cho loại hình nghề vẫy đã nói ở trên, “xách cặp lồng đi bán hoa”. Nhưng có một hình thức bán hoa khác cũng hãi hùng, ấy là khi đi qua đoạn phố trước cửa nhà tang lễ Thành phố ở 125 Phùng Hưng hay số 5 Trần Thánh Tông, thôi thì mồm năm miệng mười, tay vẫy ghiđông người đi đường, tưng bừng chào đón “mua hoa đi anh ơi”. Họ nhiệt tình tranh giành, cãi cọ, để làm sao bán bằng được những vòng hoa viếng cho những người cần chút không khí yên tĩnh thiêng liêng. Mua hoa viếng cũng nhộn nhịp như thể mua hoa chào mừng thành công đại hội.

Người ta nhanh chóng nhận ra nghịch lý: Hà Nội có những quán hàng có chất lượng được tín nhiệm đến nỗi người ta xếp hàng dài dằng dặc như thời bao cấp, để mua những chiếc bánh chưng, cây giò lụa như hiệu Quốc Hương phố Hàng Bông, hay vài cái bánh Trung thu Bảo Phương, mà không cần vẫy ai, thậm chí còn phải hạn chế cầu, gây ỏm tỏi truyền thông mạng xuân thu nhị kỳ. Nhưng Hà Nội cũng sở hữu cả những tuyến đường mà người bán đói khách đến độ lao ra mời chào đầy thô bạo, cả từ hàng ăn uống cho đến đồ tang ma. Người tiêu dùng cũng lạ lùng là chấp nhận sa vào đó, ngồi ăn uống ven hồ Trúc Bạch, thản nhiên nhìn những pha vồ, vẫy đi qua lại như một điều rất bình thường. Có cái gì đã chai sạn trong những cách mua bán đó, một khi đã chẳng ngại ngùng vòng hoa nhà này năm trăm hoa tươi vòng hoa nhà nó ba trăm cắm que khô thì màn vẫy chỉ là chuyện nhỏ.

Trương Quý