Tổng thống Zelenskyy: Đảm bảo an ninh cho Ukraine là điều kiện then chốt

Theo tường thuật của báo chí và thông báo từ các lãnh đạo tham dự, các cuộc gặp tiếp theo giữa lãnh đạo Nga, Ukraine, Mỹ và châu Âu đang được tiếp tục sắp xếp. Nếu suôn sẻ, các cuộc gặp sẽ được diễn ra ngay trong những tuần tới, với nỗ lực mau chóng kết thúc tình trạng thiệt hại hàng ngàn người mỗi tuần trên các mặt trận của cuộc chiến tại Ukraine.

Các lãnh đạo Mỹ, Ukraine, NATO và châu Âu chụp hình tại Nhà Trắng hôm 18.8. Ảnh từ chuyên mục của TT Zelenskyy trên X 

Sau cuộc họp, tổng thống Ukraine đã viết trên mạng X (trước đây là Twitter) bằng tiếng Ukraine và tiếng Anh về kết quả cuộc họp. Nội dung được lược dịch: “Hôm nay, các cuộc đàm phán quan trọng đã diễn ra tại Washington. Chúng tôi đã thảo luận nhiều vấn đề với Tổng thống Trump. Đó là một cuộc trao đổi dài và chi tiết, bao gồm các cuộc thảo luận về tình hình chiến trường và các bước đi của chúng tôi nhằm tiến gần hơn đến hòa bình. Ngoài ra, còn có các cuộc họp theo hình thức đối thoại với các nhà lãnh đạo châu Âu và Tổng thống Mỹ.

Chúng tôi đã thảo luận về các đảm bảo an ninh. Đây là vấn đề then chốt, một điểm khởi đầu hướng tới chấm dứt chiến tranh. Chúng tôi đánh giá cao tín hiệu quan trọng từ Mỹ về sự sẵn sàng hỗ trợ và tham gia vào các đảm bảo này.

Hôm nay, chúng tôi dành nhiều quan tâm cho những vấn đề như hồi hương con cái của chúng tôi, trả tự do cho tù binh chiến tranh và thường dân bị Nga giam giữ. Chúng tôi đã nhất trí hợp tác về vấn đề này. Tổng thống Mỹ cũng ủng hộ một cuộc họp cấp lãnh đạo. Rất cần thiết có một cuộc họp như vậy để giải quyết các vấn đề nhạy cảm.”

Trong thông báo, ông cũng cảm ơn các lãnh đạo Mỹ, châu Âu, NATO có mặt trong các buổi gặp chung và riêng với Tổng thống Mỹ, nhấn mạnh cam kết cùng làm việc để hình thành một kiến trúc an ninh đáng tin cậy để bảo đảm an ninh cho Ukraine và châu Âu.

Thông báo của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy trên X.

Các nhà quan sát thừa nhận đây là lần hiếm hoi, nếu không phải là lần đầu tiên, nhiều lãnh đạo cấp cao của châu Âu có những cuộc họp quan trọng tại Nhà trắng trong cùng ngày, theo lời mời của Tổng thống Trump. Đại diện châu Âu có các lãnh đạo Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, Tổng thư ký NATO Mark Rutte và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, và Thủ tướng Anh Keir Starmer.

Mặc dù các cuộc họp được lên lịch gặp riêng nhưng đều là cơ hội để các bên liên quan có những ý kiến về tiến trình tìm giải pháp hòa bình cho Ukraine và cũng là an ninh tại khu vực châu Âu.

Tổng thống Mỹ nhấn mạnh mục tiêu hàng đầu là “ngừng giết chóc và đạt hòa bình.” Ông đã trao đổi trực tiếp và gián tiếp với cả Tổng thống Zelenskky và Tổng thống Putin, hứa hẹn một hội nghị ba bên trong tương lai gần. Thông tin trong các cuộc trả lời phỏng vấn của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và đặc phái viên Steve Witkoff (hai người tham gia trực tiếp cuộc gặp với ông Putin) trên đài Foxnews là phía Nga bày tỏ sẵn sàng chấp nhận các bảo đảm an ninh cho Ukraine, đây được coi là một trong những vấn đề cốt lõi và nhượng bộ từ phía Nga.

Trước đây, Tổng thống Zelenskky và lãnh đạo châu Âu luôn nhấn mạnh sự cần thiết về một thỏa thuận ngừng bắn trước khi đàm phán. Như sau cuộc họp hôm thứ Hai, ông đồng ý không cần thỏa thuận ngừng bắn, vẫn có thể đàm phán để đi đến một nền hòa bình lâu dài chứ không chỉ tạm ngừng chiến. Ông cũng muốn một thỏa thuận chính thức về kế hoạch cho phép Ukraine mua 90 tỷ USD vũ khí của Mỹ thông qua châu Âu và Mỹ sẽ mua máy bay không người lái từ Ukraine.

Coi bảo đảm an ninh là điều kiện tiên quyết, Tổng thống Zelenskky kêu gọi một cơ chế an ninh tương tự Điều 5 của nhóm NATO. Các nước châu Âu ủng hộ sáng kiến này, và phía Mỹ cũng đồng ý sẽ họp bàn về một cơ chế an ninh hiệu quả. Châu Âu dường như cũng đồg ý chia sẻ gánh nặng để Ukraine có một hệ thống phòng thủ đáng tin cậy.

Tại cuộc họp, Tổng thống Trump cũng chuẩn bị một bản đồ lớn, để trao đổi với Tổng thống Zelenskyy về tình hình thực địa, và khả năng về  những thương lượng liên quan đến lãnh thổ, các bên đang kiểm soát, chiếm đóng. 

Tuy nhiên, những động thái tiếp theo sau các cuộc gặp được chờ đợi là cả hai bên sẽ hạ nhiệt tấn công qua lại, thực hiện các cuộc trao đổi tù binh, hồi hương trẻ em Ukraine và dân thường.

Các lãnh đạo châu Âu và Mỹ đều lạc quan và hi vọng Tổng thống Nga và Tổng thống Ukraine gặp nhau trực tiếp mở ra đối thoại sau ba năm rưỡi chỉ đáp trả qua lại trên truyền thông tuyên truyền của cả hai phía. Trước cuộc họp với Tổng thống Ukraine và lãnh đạo châu Âu, Tổng thống Trump đã nhấn mạnh, ông đã làm mọi việc để Nga và Ukraine hiểu được yêu cầu của đối phương và cũng đã có những gợi ý cho tiến trình kết thúc chiến tranh, tuy nhiên, quyết định cuối cùng nằm trong tay Tổng thống Ukraine.

Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Zelenskyy trao đổi với báo chí. Ảnh từ chuyên mục của TT Zelenskyy trên X 

Cuộc gặp tại Nhà trắng hôm 18.8 được coi là dễ chịu và tích cực hơn cho Tổng thống Ukraine và lãnh đạo châu Âu kể từ khi ông Trump quay lại nắm quyền từ đầu năm 2025. Lần trước, cuộc họp của Tổng thống Ukraine tại Nhà Trắng đã kết thúc trong hỗn loạn khi bất đồng dẫn đến sự chỉ trích qua lại giữa Phó Tổng thống Mỹ và ông Zelenskyy. Châu Âu đang lo lắng bị Mỹ gạt ra ngoài bàn đàm phán về chiến tranh Ukraine giờ đây yên tâm hơn khi đến đã cùng được tham gia vào các cuộc thương thảo trực tiếp.

Thành quả này được các nhà quan sát cho rằng, có tác động từ Mỹ, khi Tổng thống Trump ra điều kiện các nước châu Âu tăng ngân sách quốc phòng, giảm nhập khẩu dầu khí từ Nga qua trung gian, cùng các mức thuế đối ứng áp lên các nước. Bên cạnh đó, Nga cũng chịu nhượng bộ khi Mỹ tăng áp lực áp thuế lên đối tác thương mại từ Nga, bên cạnh việc làm suy yếu nhiều đồng minh của Nga tại Trung Đông, châu Phi song song với các hứa hẹn nối lại nối quan hệ bang giao “hàng xóm” hữu hảo.

Trợ lý chính sách đối ngoại của Điện Kremlin Yuri Ushakov cho biết, Tổng thống Trump cũng gọi điện thông báo với Tổng thống Nga Vladimir Putin về các cuộc thảo luận hôm 18.8 của ông với Tổng thống Ukraine và các nhà lãnh đạo châu Âu khác.

Sau cuộc họp với Nga tại Alaska hôm 15.8, Tổng thống Trump đã thực hiện các cuộc gọi và các cuộc gặp trực tiếp với lãnh đạo Ukraine và châu Âu, trong vai trò là người trung gian kết nối Tổng thống Nga và Tổng thống Ukraine cùng ngồi xuống nói chuyện trực tiếp, tiến hành đàm phán bắt đầu cho tiến trình tìm kiếm giải pháp kết thúc chiến tranh. Cuộc chiến tại Ukraine gây tổn thất nghiêm trọng về nhân mạng và tài sản cho cả phía Nga và Ukraine, gây mệt mỏi và nản chí cho nhiều nước đang tham gia hỗ trợ nhân đạo cho nạn nhân của cuộc chiến.

“Nhìn này, cuộc chiến sẽ kết thúc. Khi nào thì tôi không thể nói, nhưng cuộc chiến sẽ kết thúc... Tôi nghĩ cả thế giới đã mệt mỏi với nó. Và chúng ta sẽ kết thúc nó. Bạn biết đấy, tôi đã chấm dứt sáu cuộc chiến. Về khả năng hạt nhân của Iran và cuộc chiến này, tôi nghĩ chúng ta sẽ giải quyết được. Tôi cảm thấy tự tin chúng ta sẽ giải quyết được.” Tổng thống Trump trả lời phóng viên trong cuộc gặp gỡ với báo chí cùng Tổng thống Zelenskky hôm 18.8.

Lan Chi tổng hợp