U-20 World Cup giờ đã khác xưa

Giải đấu ra đời để “lại quả” 

Havelange là nhân vật quan trọng đầu tiên trong thế giới bóng đá phát hiện và tận dụng triệt để nguyên tắc dân chủ “mỗi nước một phiếu” của FIFA (sở dĩ có nguyên tắc này mỗi khi bầu bán là vì lúc mới thành lập vào năm 1904, FIFA chỉ gồm 7 thành viên, toàn các nước châu Âu). Havelange đi khắp thế giới để vận động tranh cử, hứa hẹn rất nhiều điều với các nước châu Á, châu Phi - những nước gần như chưa có chỗ đứng trong làng cầu thế giới thời điểm ấy. Sau khi đắc cử nhờ số phiếu “nguyên khối” của châu Á và châu Phi, Havelange lập tức nghĩ cách... trả nợ. Ông đã hứa những gì?

Một là tiền, dĩ nhiên rồi. Vấn đề là lấy đâu ra tiền và “trả” theo cách nào cho hợp lý. Hai là chỗ đứng trong làng cầu thế giới. Các nước nhỏ phải có cơ hội dự World Cup. “Quân sư” Patrick Nally xuất hiện. Và Havelange thở phào nhẹ nhõm. Ba năm sau khi đắc cử chủ tịch FIFA, ông đã long trọng đọc lời khai mạc giải U-20 thế giới lần đầu tiên, năm 1977, tại Tunisia. Ban đầu, đấy là giải “Vô địch thanh niên thế giới” (World Youth Championship). Sau này, vì vấn đề thương hiệu, FIFA đồng bộ hóa tên gọi của các giải đấu do họ tổ chức. FIFA U-20 World Cup trở thành tên gọi chính thức.

Đội bóng đá U-20 Việt Nam dự vòng chung kết U-20 World Cup 2017 tại Hàn Quốc. Ảnh HFF

Patrick Nally được xem là cha đẻ của ngành tiếp thị thể thao. Ông vẽ ra một kế hoạch mà theo đó, FIFA sẽ mở rộng các giải đấu để có chỗ cho giới tài trợ... đổ tiền vào. Coca-Cola, Canon, Adidas, Fuji Film, Visa... đều hãnh diện hợp tác để hướng đến thị trường toàn cầu. FIFA trở thành cỗ máy thu và tiêu tiền. Các nước nhỏ tha hồ lãnh tiền tài trợ để phát triển bóng đá trẻ, xây dựng sân bãi, quảng bá trò chơi bóng đá... Và “tinh thần Havelange” bền vững từ đó đến nay.

Có 15/24 đội dự vòng chung kết U-20 World Cup 2017 đến từ châu Á, châu Phi, châu Đại dương hoặc CONCACAF, chỉ còn 9 suất cho các nền bóng đá hùng mạnh ở châu Âu hoặc Nam Mỹ.

Lúc vòng chung kết World Cup lần đầu được mở rộng lên 24 đội (năm 1982), có đến 18 đội châu Âu hoặc Nam Mỹ. Bạn đã thấy rõ khác biệt? Cái lý của Havelange khi ông “mở cửa” cho các nền bóng đá nhỏ lọt vào giải U-20 World Cup là: ở độ tuổi trẻ, không có cơ sở để “phân chia quota” một cách hợp lý về mặt chuyên môn. Một đội đoạt chức vô địch U-20 sẽ không xuất hiện ở giải kế tiếp (vì đã quá tuổi), nên đâu thể nói nơi nào mạnh hơn nơi nào!

World Cup U20 chỉ còn là ráng chiều

Xin nhắc lại: chúng ta đang nói về một thế giới cách đây những 40 năm. Hồi Brazil gồm toàn những “thánh” Zico, Socrates, Falcao... bất ngờ thua đau trước Ý tại World Cup 1982, Falcao về nước và giải thích: “Chúng tôi hoàn toàn không biết Antonio Cabrini hoặc Claudio Gentile (các hậu vệ xuất sắc của Ý) là ai, chơi bóng cỡ nào. Thua là đúng”.

Ở đẳng cấp cao nhất còn vậy, huống hồ một giải trẻ. Các giải U-20 ngày xưa rất hay chính vì điều ấy. Các CLB nổi tiếng châu Âu cử chuyên viên đến tận nơi để săn lùng tài năng. Cầu thủ trẻ xuất sắc nhất của những nước dự giải thì luôn khao khát giới thiệu mình với thế giới. Có hẳn những thế hệ xuất sắc và đồng đều, sau này đồng loạt vươn lên thành ngôi sao trong đội tuyển quốc gia. Bồ Đào Nha (1989, 1991) có Luis Figo, Rui Costa, Paulo Sousa, Fernando Couto, Joao Pinto. Nam Tư (1987) có Robert Jarni, Igor Stimac, Zvonimir Boban, Robert Prosinecki, Predag Mijatovic, Davor Suker. Brazil (1983, 1985) có Bebeto, Dunga, Jorginho, Taffarel, Muller, Silas...

Nhưng các chuyên gia săn lùng tài năng giờ đã... thất nghiệp đến 8/10. Phán quyết Bosman, internet và những bước tiến vĩ đại của khoa học kỹ thuật đã làm thế giới bóng đá thay đổi hoàn toàn, từ hàng chục năm nay rồi. Lionel Messi là người Argentina nhưng gia nhập Barcelona ở tuổi 13. Cesc Fabregas là cầu thủ Tây Ban Nha nhưng tỏa sáng trên sân cỏ Anh ở tuổi 16. Bây giờ, chẳng ai còn thấy lạ khi trong đội Đức có những tuyển thủ người Brazil, Ba Lan, Thổ Nhĩ Kỳ, Ghana, Tây Ban Nha, Tunisia... Làm gì còn ai đến xem giải U-20 thế giới để phát hiện tài năng nữa.

Ngược lại là khác. Thời nay, đã đến tuổi U-20 mà tên tuổi vẫn còn xa lạ thì vấn đề tài năng đã được xác định luôn rồi! Pháp hiện có cầu thủ Kylian Mbappe rất xuất sắc ở tuổi 18. Với loại tài năng như Mbappe, tuyệt đại đa số... không dự giải U-20 World Cup (bản thân Mbappe năm nay cũng không dự giải). Làm sao CLB chủ quản có thể để một cầu thủ mà họ đã định giá 150 triệu euro rước lấy nguy cơ chấn thương ở một giải trẻ! FIFA cũng không thể áp đặt quy định gì về các trường hợp như vậy.

Tất Đạt