Vũ Cát Tường bị viêm gan B: Có di truyền, thành ung thư?

Ca sĩ phải tầm soát ung thư gan định kỳ

Là khách mời của chương trình Cuộc hẹn cuối tuần phát sóng trên VTV3 tháng 5.2025, Vũ Cát Tường - ca sĩ kiêm sáng tác nhạc và là nhà sản xuất thu âm đã kể lại một đoạn đời nhọc nhằn của cô khi đến với âm nhạc. Khoảng 3 tháng trước ngày thi, Nhạc viện TP.HCM thông báo chỉ tuyển thí sinh sinh từ năm 1993, Vũ Cát Tường sinh năm 1992 nên không được thi. Cú sốc lớn đó chưa nguôi ngoai thì cha cô đổ bệnh nặng, cô phải gác lại ước mơ âm nhạc để về nhà ở An Giang.

Chứng kiến căn bệnh viêm gan siêu vi B của cha biến chuyển thành ung thư gan đã tác động đến quyết định của Vũ Cát Tường khi chọn học chuyên ngành kỹ thuật y sinh. “Ba mình có mang căn bệnh thì mình sẽ luôn khao khát làm cách nào đó để tiếp cận được với nguồn gốc căn bệnh. Nhưng mà thật ra chưa có thuốc nào chữa được viêm gan siêu vi B...”, Vũ Cát Tường nói.

Vũ Cát Tường chia sẻ trên VTV3 quá trình điều trị viêm gan B. Ảnh: RIN

Khi MC Long Vũ thắc mắc Vũ Cát Tường cũng phải uống thuốc, cô cho biết: “Em bị di truyền, em bị liệt vô dạng là cứ 3 tháng phải đi tầm soát ung thư một lần. Tại vì đối với những người bị di truyền như em thì khả năng bị ung thư cao hơn người bình thường. Từ lúc em bắt đầu học cấp hai, ba em mỗi lần lên TP.HCM khám bệnh là luôn đưa em theo. Lúc đó em đã biết. Trong 3 đứa con chỉ có mình em bị thôi, còn 2 đứa em không bị di truyền mà cũng không bị lây…”. 

Viêm gan B không phải bệnh di truyền

TS-BS. Vũ Trường Khanh (nguyên Giám đốc Trung tâm Tiêu hóa - Gan mật, Bệnh viện Bạch Mai; Trưởng khoa Tiêu hóa - Gan mật - Tụy, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh Hà Nội) cho biết viêm gan virus B (còn gọi là viêm gan siêu vi B, viêm gan B) là một bệnh truyền nhiễm do virus viêm gan B gây ra (Hepatitis B Virus, viết tắt HBV).

Đường lây truyền phổ biến của bệnh qua: 

Đường máu: thường gặp do truyền máu và chế phấm của máu có nhiễm virus viêm gan B; sử dụng chung kim tiêm với người nhiễm virus viêm gan B (chích thuốc, châm cứu, xăm, xỏ lỗ trên cơ thể như xỏ lỗ tai, lỗ mũi…); dùng chung bàn chải đánh răng, dao cạo râu có dính máu hay dịch tiết của người nhiễm virus viêm gan B...

Quan hệ tình dục: lây truyền do quan hệ tình dục không dùng biện pháp an toàn.

Truyền từ mẹ sang con: Virus truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh đẻ, thời kỳ mang thai và thời gian mẹ con gần gũi. Nếu trong cơ thể mẹ có virus viêm gan B thì khả năng lây truyền từ mẹ sang con ngay sau khi lọt lòng là 50 - 90% tùy theo tải lượng virus trong máu của mẹ cao hay thấp và người mẹ có HBeAg (Hepatitis B envelope Antigen - phản ánh mức độ nhân lên của virus viêm gan B) dương tính hay âm tính.

“Viêm gan virus B không phải bệnh di truyền mà bị nhầm lẫn vì thấy bệnh lây truyền từ mẹ sang con. Tuy nhiên có thể hạn chế nguy cơ này nếu dự phòng đúng cách. Bệnh không lây theo đường ăn uống như viêm gan A, E” - BS. Khanh cho biết.

Nguy cơ viêm gan thành ung thư

TS-BS. Vũ Trường Khanh

Theo BS. Khanh, sau khi bị viêm gan virus B cấp tính nếu sau 6 tháng xét nghiệm HBsAg (Hepatitis B surface Antigen - chỉ dấu đầu tiên xuất hiện khi cơ thể nhiễm virus viêm gan B) vẫn dương tính tức người đó đã chuyển sang giai đoạn mạn tính. Phần lớn viêm gan virus B cấp tính không cần dùng thuốc đặc hiệu để điều trị cũng có thể khỏi bệnh hoàn toàn.

Đối với viêm gan virus B mạn tính, tuy hiện nay chưa thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ sẽ hạn chế tối đa sự tiến triển của bệnh.

“Phần lớn viêm gan virus B mạn tính không có biểu hiện triệu chứng, mà khi có biểu hiện là đã bị xơ gan hoặc ung thư gan. Vì vậy việc nhận ra hiểm họa từ viêm gan virus B đối với cộng đồng là rất cần thiết. Chỉ có viêm gan virus B mạn tính không được theo dõi và điều trị mới gây ra xơ gan và ung thư gan”, BS. Khanh lưu ý. 

Nhiều người được chẩn đoán có viêm gan virus B nhưng ở thể ngủ hay thể không hoạt động, điều này rất sai lầm vì chỉ căn cứ vào men gan không tăng (ALT và AST). Khi theo dõi lâu dài người nhiễm virus viêm gan B mà không phát hiện được virus nhân lên trong máu (< 300 copies/ml) thì có 1,3% số người này bị ung thư gan, trong khi đó nếu nồng độ virus > 106 copies/ml thì có tới 14,9% bị ung thư gan.

“Như vậy nguy cơ ung thư gan tăng cao gấp hơn 10 lần kể cả trước đó không tăng men gan. Những người nhiễm virus viêm gan B mạn tính mà không điều trị, khi theo dõi thấy nguy cơ ung thư gan tăng theo tuổi. Nam bị ung thư gan nhiều hơn nữ, có uống rượu thường xuyên làm tăng nguy cơ ung thư gan, tải lượng virus càng cao càng dễ bị ung thư gan. Ngay cả những người có nhiễm virus viêm gan B mà khi theo dõi sạch virus tự nhiên vẫn có nguy cơ ung thư gan với tỷ lệ 0,55% mỗi năm”, BS. Khanh cho biết.

Sau khi nhiễm virus viêm gan B, chỉ một số ít có biểu hiện viêm gan virus B cấp tính: mệt mỏi, chán ăn, sợ mùi thức ăn - đặc biệt thức ăn có nhiều chất béo và chất đạm (trứng, thịt, cá), đau mỏi toàn thân, nước tiểu sẫm màu như nước trà đặc, tiếp sau đó da và củng mạc mắt vàng tăng dần. Trong giai đoạn cấp tính, đa số người bệnh chỉ cần nghỉ ngơi, đảm bảo dinh dưỡng tốt. Sau 1 - 2 tháng diễn biến, bệnh nhân sẽ dần hồi phục. Tuy nhiên, trong giai đoạn viêm gan cấp có một tỷ lệ (rất ít) bệnh nhân có thể viêm gan nặng và suy gan dẫn tới tử vong.

Trong trường hợp điển hình viêm gan virus B mạn tính, bệnh nhân có từng đợt mệt mỏi, nước tiểu sẫm màu, đau vùng gan, có thể có vàng da, khi đi khám bệnh thường phát hiện có gan to chắc. “Thật không may mắn cho người bệnh, ở giai đoạn mạn tính hầu như ít có biểu hiện các triệu chứng, mặc dù bệnh vẫn tiến triển âm thầm dẫn tới xơ gan và ung thư gan”, BS. Khanh nhấn mạnh. 

Khi có bệnh cần khám định kỳ

Để phòng ngừa viêm gan virus B, BS. Khanh khuyến cáo những người chưa có miễn dịch với virus viêm gan B cần sớm tiêm phòng. Tiêm vaccine phòng bệnh chỉ có tác dụng khi người đó chưa nhiễm virus viêm gan B và sau tiêm tạo ra được nồng độ kháng thể Anti-HBs > 10 IU/l. Nếu có HBsAg dương tính thì tiêm phòng không có tác dụng dự phòng.

Trẻ em sinh ra từ mẹ mà xét nghiệm có HBsAg dương tính cần được dùng globulin miễn dịch và tiêm phòng vaccine trong vòng 24 giờ ngay sau khi sinh, giúp giảm 95% khả năng lây truyền từ mẹ sang con. Trước khi kết hôn cần thử HbsAg, nếu một người nhiễm virus viêm gan B mà người kia chưa có miễn dịch thì cần tiêm phòng trước khi kết hôn...

Phòng ngừa biến chứng cũng vô cùng quan trọng. Đối với những người viêm gan virus B mạn tính mà chưa có chỉ định điều trị thì cần theo dõi thường xuyên 3 - 6 tháng một lần bằng xét nghiệm ALT trong máu, tải lượng virus HBV DNA, αFP và siêu âm gan. Những người có nhiễm virus viêm gan B mạn tính không điều trị virus mà sạch HBsAg tự nhiên vẫn phải định kỳ 6 tháng siêu âm và xét nghiệm αFP để phát hiện ung thư gan giai đoạn sớm.

“Khi có viêm gan virus B mạn tính, người bệnh cần khám quản lý định kỳ. Nếu có chỉ định điều trị thuốc kháng virus thì điều trị, nếu không cần điều trị thì cần khám định kỳ tầm soát ung thư gan. Nếu phát hiện sớm ung thư gan với u < 3cm có thể điều trị triệt để”, BS. Khanh cho biết.

Hữu Đức - Hoàng Khải