Ảnh: TL
Thoái hóa khớp nói một cách đơn giản là sự mất quân bình giữa sự tái tạo và sự mất đi. Khi 2 quá trình này cân bằng với nhau thì khớp cũng như hệ xương có sự duy trì mạnh khỏe.
Theo thời gian, sự mất quân bình này khiến sụn khớp không được bảo vệ, tái tạo dẫn đến tình trạng sụn khớp sẽ bị khô, giòn, mất đi đàn hồi gây ra tổn thương mặt đầu sụn và các mặt đầu xương dưới sụn, đưa đến tình trạng sự chịu lực của sụn khớp sẽ bị giảm đi. Do đó, có thể nói thoái hóa khớp là sự lão hóa của khớp.
Nhìn chung, thoái hóa khớp không dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác.
Trong thoái hóa khớp ngón tay sẽ không kèm các triệu chứng như sưng, nóng, đỏ, đau cấp tính, xảy ra đột ngột như bệnh gout.
Các triệu chứng của thoái hóa khớp theo nguyên tắc chung các khớp trong cơ thể đều bị thoái hóa, nhưng dấu hiệu dễ nhận biết nhất khiến nhiều bệnh nhân lo lắng là tiếng kêu lụp cụp phát ra khi người bệnh vận động, đặc biệt là vùng khớp gối. Đây là dấu hiệu đầu tiên nhận biết tình trạng thoái hóa khớp so với những bệnh khác.
Hoặc bệnh nhân sẽ có triệu chứng đau khi sử dụng khớp này mà chúng tôi thường gọi là đau cơ năng - tức đau khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi. Thỉnh thoảng ở khớp gối sẽ kèm theo tình trạng sưng tại khớp nhưng không mang tính chất nóng, đỏ hay đau một cách dữ dội như bệnh gout.
Ngoài ra, ở các khớp như khớp háng bị thoái hóa sẽ gây ra cảm giác đau khi đi lại, khi bệnh nhân vận động nhiều trong ngày hoặc do đặc thù công việc phải đi lại thường xuyên, mang vác nặng. Hoặc những người thừa cân, đầu gối sẽ sưng đau khi bệnh nhân lên xuống cầu thang,...
Những triệu chứng đau khi thoái hóa khớp, bao gồm: đau âm ỉ, đau kéo dài, có thể giảm bớt khi nghỉ ngơi và tăng lên khi vận động. Đây là những dấu hiệu do khớp báo động mà bệnh nhân cần lưu ý.
Nếu muốn hạn chế hoặc làm chậm lại tiến trình thoái hóa khớp thì chúng ta phải bảo vệ khớp ngay khi còn trẻ. Phải điều trị sớm các bệnh lý xảy ra tại khớp như bệnh gout, viêm khớp dạng thấp hoặc tránh những chấn thương xảy ra tại khớp.
Mọi người giữ cân nặng lý tưởng vì khi bị béo phì, các khớp sẽ phải chịu trọng lượng cơ thể nhiều hơn, dẫn đến khớp dễ bị thoái hóa hơn.
Các thuốc điều trị hiện nay chỉ có tác dụng giải quyết cơn đau trong những trường hợp viêm cấp tính. Thuốc không có tác dụng “thần dược”, “cải lão hoàn đồng” hay làm chậm thoái hóa khớp. Nguyên tắc chung mà bệnh nhân cần nhớ: “phòng bệnh hơn chữa bệnh”.
BS-CK2. Đoàn Thị Huyền Trân
(Trưởng khoa Cơ xương khớp Bệnh viện Nhân dân 115, TP.HCM)