Đà Nẵng, nhìn từ góc độ tài chính

Theo Thanh tra Chính phủ, việc UBND thành phố Đà Nẵng giảm 10% tiền sử dụng đất phải nộp cho các hộ được bố trí đất tái định cư, các tổ chức cá nhân được thành phố giao đất, nhận chuyển nhượng nhượng quyền sử dụng đất là không đúng đối tượng và trái với quy định, gây thất thu ngân sách 446.229.756.243 đồng (đối với các hộ tái định cư) và 867.455.055.921 đồng (đối với các tổ chức, cá nhân khi được UBND thành phố giao đất, chuyển nhượng nhượng quyền sử dụng đất).

Phá rào=ngân sách lợi 1.535 tỷ đồng

Các tác giả đã tính toán tiền sử dụng đất Đà Nẵng thu được theo trường hợp giảm 10% và không giảm 10% (xem bảng).

Theo số liệu thực tế về hợp đồng thanh toán, các tác giả lập giả thuyết là những người trong trường hợp không giảm 10% sẽ được kéo dài các kỳ thanh toán trong vòng 4 năm với những khoản tiền nộp bằng nhau mỗi năm và lần đầu tiên nộp là vào đầu mỗi chu kỳ 4 năm đó. Sau đó, tiến hành so sánh dòng tiền của hai trường hợp bằng cách chiết khấu dòng tiền của hai trường hợp về đầu kỳ trong mỗi chu kỳ 4 năm với lãi suất chiết khấu bình quân trong khoảng thời gian đó. Cuối cùng, tính toán giá trị dòng tiền chiết khấu về đầu kỳ trong mỗi chu kỳ 4 năm

Kết quả cho thấy nếu thu tiền sử dụng đất theo trường hợp giảm 10% nhưng thu ngay một lần từ đầu kỳ như TP. Đà Nẵng đã làm so với thu đủ theo mức giá qui định nhưng thu chậm theo 4 đợt, thì trường hợp đầu có lợi hơn với tổng số tiền chênh lệch lên đến hơn 1.535 tỉ đồng qua 5 năm (2003 đến 2007). Điều này cho thấy lợi ích tài chính của việc “phá rào”, miễn là việc định giá phải đảm bảo qui định tại thời điểm ký hợp đồng giao dịch đất giữa chính quyền TP. Đà Nẵng với người dân và nhà đầu tư.

Đúng qui định= GDP giảm 117,7 tỉ đồng

Ngoài hiệu quả về tài chính nêu trên, việc thu tiền sử dụng đất nhanh chóng để đầu tư cơ sở hạ tầng của Đà Nẵng sẽ đem lại hiệu quả trên khía cạnh kinh tế - xã hội.

Dựa trên tính toán giá trị hiện tại dòng tiền (NPV) chênh lệch qua mỗi chu kỳ 4 năm của hai trường hợp trả tiền, với giả định rằng TP. Đà Nẵng sẽ sử dụng toàn bộ số tiền thu được để đầu tư vào cơ sở hạ tầng, các tác giả xem xét tác động của nó đối với đầu tư tư nhân, đầu tư chung của toàn xã hội và tăng GDP qua từng năm thông qua hệ số ICOR của Đà Nẵng.

Theo những kết quả quan sát được, trong giai đoạn 2003 - 2007, nếu không thu tiền ngay sẽ làm giảm đầu tư cơ sở hạ tầng và suy ra là giảm thu hút đầu tư tư nhân 198.4 tỉ đồng. Tương ứng, tổng số vốn đầu tư xã hội giảm do hệ quả đầu tư xây dựng cơ bản giảm sẽ là 490.8 tỉ đồng. Từ việc vốn đầu tư chung của toàn xã hội giảm, GDP của Đà Nẵng cũng bị ảnh hưởng theo với tổng số GDP giảm tương ứng là 117.7 tỉ đồng.

Tuy những con số tính toán ở trên chỉ mang tính tương đối và tham khảo nhưng nó cũng đã cho chúng ta thấy được một khía cạnh khác của sự hiệu quả quản lý, nhưng không mang tiếng “vi phạm qui định” hoặc “phá rào” trong quản lý của TP. Đà Nẵng. Vấn đề này có liên quan đến cơ chế tự chủ và quyền hạn của người đứng đầu chính quyền địa phương trong quản lý đô thị.

Ông Văn Hữu Chiến | Chủ tịch UBND T.P Đà Nẵng: “Chủ trương này là một trong những vận dụng linh hoạt, sáng tạo để khuyến khích các nhà đầu tư kịp thời nộp tiền sử dụng đất. Nhờ áp dụng biện pháp này, tiến độ thu tiền sử dụng đất hàng năm đều đạt và vượt dự toán được giao. UBND TP Đà Nẵng xem việc giảm 10% là hình thức hỗ trợ lãi vay cho các nhà đầu tư khi chuyển quyền sử dụng đất. Mặt khác, việc giảm 10% tiền sử dụng đất sẽ huy động nhanh nguồn kinh phí vào ngân sách để đầu tư phát triển thay vì ngân sách TP. Đà Nẵng phải đi vay với mức lãi suất bình quân thấp nhất là 12%/năm. Đây là khoản thu mà ngân sách địa phương được hưởng 100% và nguồn thu này chỉ được dùng để chi đầu tư phát triển, thay vì ngân sách Trung ương phải hỗ trợ một phần cho thành phố” - theo nghiên cứu “Phát triển chính quyền đô thị tại Việt Nam"

Lê Vy