TP.HCM quy hoạch mạng lưới metro dài khoảng 1.000 km

Đại diện MAUR cho biết, theo kế hoạch trước đây TP.HCM cần khoảng 40,2 tỷ USD để hoàn thành đầu tư xây dựng 7 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 355 km. Sau khi mở rộng địa giới hành chính, trên góc độ sáp nhập cơ học mạng lưới đường sắt đô thị của 3 địa phương, quy mô mạng lưới đường sắt đô thị của TP.HCM mới đã lên tới hơn 1.000 km.

Nhiều thách thức đặt ra khi phát triển mạng lưới này, trong đó khó khăn rất lớn là khả năng đáp ứng về nguồn vốn để đầu tư phát triển mạng lưới, bên cạnh các thách thức về phát triển nguồn nhân lực, phát triển công nghiệp đường sắt, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để phục vụ giải phóng mặt bằng.

“Với quy mô khối lượng công việc rất lớn, Lãnh đạo Thành phố cũng đang giao các cơ quan liên quan nghiên cứu mô hình tổ chức về đầu tư, quản lý, vận hành, khai thác hệ thống đường sắt đô thị phù hợp”, đại diện MAUR chia sẻ. 

Sau khi sáp nhập, địa giới hành chính mở rộng, quy mô mạng lưới đường sắt đô thị của TP.HCM (mới) lên tới hơn 1.000km. Ảnh: Fanpage Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP.HCM

Triển vọng đường sắt đô thị với sự tham gia của khối tư nhân

Theo MAUR, tuyến Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) đạt hiệu quả cao với gần 10 triệu lượt khách sau 6 tháng hoạt động, thúc đẩy triển khai thêm các tuyến tiếp theo. Tuy nhiên các thủ tục và công việc liên quan còn rất chậm. Tuyến Bến Thành - Suối Tiên mất hơn 15 năm đầu tư xây dựng trước khi khai thác vận hành, tuyến Metro số 2 (Bến Thành- Tham Lương) mất khoảng 5 năm cho thủ tục đầu tư, trước khi khởi công cuối năm 2025.

Mới đây, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 188/2025/QH15 ngày 19.2.2025 thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP. Hà Nội, TP.HCM và Luật Đường sắt ngày 27.6.2025. Trong đó quy định các loại hình nguồn vốn để đầu tư hệ thống metro, bao gồm: Vốn ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương, ngân sách địa phương, vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài, vốn trái phiếu chính quyền địa phương, các khoản thu từ việc phát triển các khu vực phát triển định hướng đô thị đường sắt - TOD, và các nguồn vốn từ tư nhân thông qua phương thức đầu tư trực tiếp và đầu tư theo phương thức đối tác công tư.

Việc phát triển hệ thống metro tại hai đô thị lớn đang nhận được sự quan tâm sâu sát của Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ, cụ thể hóa bằng những cơ chế, chính sách, đặc thù, đặc biệt để đầu tư xây dựng hệ thống metro, với các biện pháp hỗ trợ như rút ngắn trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng, huy động vốn và bố trí vốn đầu tư, phát triển công nghiệp đường sắt, chuyển giao công nghệ và phát triển nguồn nhân lực, phát triển đô thị theo mô hình TOD, chính sách về vật liệu và bãi đổ thải.

Song song đó, nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4.5.2025 của Bộ Chính trị về Phát triển kinh tế tư nhân mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân, có chính sách ưu đãi khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia cùng Nhà nước các dự án đường sắt đô thị. Những chính sách này đang khuyến khích một số tập đoàn tư nhân lớn có ý định tham gia, trong đó có Vingroup, Liên danh DCH gồm Liên danh Tập đoàn Đại Dũng, Tổng công ty Xây dựng số 1  và Tập đoàn Hòa Phát, hay Công ty cổ phần đầu tư Tập đoàn Trường Hải...

PV