Cô gái trẻ đưa trang phục truyền thống người Mông ra thế giới

Về câu chuyện khởi nghiệp của mình, Giàng Thị Chá (sinh năm 1995, thôn Mào Sao Chải, xã Sín Chéng, Si Ma Cai, Lào Cai), người dân tộc Mông, chia sẻ: “Từ khi còn bé, khoảng 9-10 tuổi, tôi đã được mẹ dạy may, thêu thổ cẩm, làm trang phục truyền thống của người Mông. Cũng từ đó, tình yêu với những bộ trang phục dân tộc lớn dần, khiến tôi ngày càng đam mê và mong muốn sáng tạo, tìm tòi. Sau khi tốt nghiệp trường Cao đẳng Lào Cai, mặc dù có nhiều cơ hội việc làm, nhưng tôi lại chọn trở về quê để theo con đường dệt, may. Tôi bắt đầu khởi nghiệp từ năm 2016 đến nay được được gần 8 năm rồi”.

Giàng Thị Chá chia sẻ: "Tôi rất vui khi những sản phẩm truyền thống của quê hương mình có thể giới thiệu, quảng bá đến bạn bè quốc tế."

Niềm thôi thúc tự thân của gái GenZ về mong muốn bảo tồn, phát triển và quảng bá trang phục truyền thống của dân tộc còn xuất phát từ thực tế xã hội ngày càng phát triển nên hiện nay bên cạnh trang phục truyền thống, đã xuất hiện những trang phục bán sẵn, các hoa văn in và thêu máy được nhập từ nơi khác về bán trên thị trường. Do có hoa văn và kiểu dáng khác so với trang phục bản địa cho nên nhiều người không còn dùng váy do mình tự thêu dệt mà chuyển sang mặc những chiếc váy may sẵn được bày bán ở chợ. Việc này vô tình dẫn đến nguy cơ mất đi bản sắc văn hóa truyền thống của tộc người. Và số người lưu giữ lại nghề truyền thống, tri thức dân gian và kỹ thuật thủ công tạo ra bộ trang phục truyền thống ngày càng ít đi.

Trong gần 8 năm qua, dưới đôi bàn tay khéo léo của mình, Giàng Thị Chá đã cho ra đời nhiều bộ váy áo sặc sỡ được thiết kế cầu kỳ, đẹp mắt nhưng mang đậm bản sắc vùng cao. Những trang phục như váy, áo xẻ ngực, thắt lưng, xà cạp… với những nét hoa văn, họa tiết thêu độc đáo, thu hút sự quan tâm và chú ý của nhiều người dân, du khách.

Những bộ váy áo sặc sỡ được thiết kế cầu kỳ, đẹp mắt nhưng mang đậm bản sắc vùng cao.

Để hoàn thiện được một bộ trang phục truyền thống phải trải qua rất nhiều công đoạn và tỉ mỉ. “Ngay từ khâu lựa chọn vải, thiết kế mẫu, kiểu dáng luôn phải dồn nhiều tâm huyết, để mỗi bộ trang phục sẽ phù hợp với từng vóc dáng và mục đích sử dụng. Thông thường, một bộ trang phục dạng áo váy dài, may cầu kỳ nhiều họa tiết, phải mất ít nhất 3 ngày để hoàn thiện, bao gồm cả khâu xâu hạt cườm, đính hạt vòng trang trí vào váy. Những chiếc áo, váy ngắn đơn giản thì sẽ mất 2 ngày”, chị Giàng Thị Chá chia sẻ.

Không chỉ cung cấp cho thị trường trong nước, chị Giàng Thị Chá còn quảng bá sản phẩm của mình đến với bạn bè quốc tế. Cô cho biết: “Ban đầu, tôi cũng chỉ sản xuất và bán ở trong nước là chính, nhưng từ năm 2019 trở đi, tôi gặp rất nhiều khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm. Hàng làm ra không bán được bởi sản phẩm thủ công chất lượng giá thành đắt, trong khi đó các sản phẩm công nghiệp tràn lan giá thành rẻ. Sau đó, tôi có lên mạng xã hội và tìm được người bạn cũ ở Cao Bằng, cô ấy lấy chồng ở bên Lào. Tôi chia sẻ việc mình đang tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm, và hỏi về thị trường vùng người Mông ở bên Lào. Cô bạn này đã giới thiệu khách giúp cho tôi. Đến khi tôi bán được cho vài khách, thì tự khách hàng họ giới thiệu người nọ người kia cho tôi. Từ đó tôi thâm nhập được vào thị trường ở bên nước Lào".

Những bộ trang phúc được chị đóng gói cẩn thận để xuất khẩu đi nước ngoài.

Giàng Thị Chá cho biết thêm, hai năm trở lại đây, tận dụng kênh bán hàng qua mạng xã hội như Facebook, Zalo… cô chuyển sang bán online, theo đơn đặt hàng. Nhờ thường xuyên cập nhật các bài đăng, hình ảnh về các sản phẩm do mình tư may, thêu và livestream (phát trực tuyến) bán hàng, từ đó, khách hàng biết đến cới cô nhiều hơn, đơn đặt hàng ngày một tăng.

"Trong thời gian bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, trung bình một tháng, tôi bán khoảng 20 bộ váy, áo. Đặc biệt, đến nay, con số đã tăng khoảng 500 bộ váy, áo, tiêu thụ ở nhiều nơi trên thế giới như Pháp, Mỹ, Lào, Thái Lan, Nga… Từ đó, tôi không chỉ kiếm thêm được thu nhập cho gia đình mà còn tạo được công ăn việc làm cho các đồng bào dân tộc thiểu số khác”, chị Giàng Thị Chá chia sẻ.

Tuy nhiên, để phù hợp với thị trường, từ bộ trang phục truyền thống của phụ nữ Mông, Giàng Thị Chá đã sáng tạo cách tân thành nhiều kiểu dáng, mẫu mã để phù hợp với mọi lứa tuổi. Cô cho hay: “Khi bán hàng sang bên nước bạn, tôi có tương tác với họ để thăm dò ý kiến khen chê về các mẫu mã sản phẩm của mình. Tôi nhận được rất nhiều những đóng góp, và chính từ những ý kiến đó, mới hiểu rằng mình đang đi chưa chuẩn. Nhiều cái mình làm xưa nay là theo ý mình, chứ chưa theo ý khách hàng, chưa phù hợp với thị trường. Từ đó, tôi đã chuyển hướng thiết kế và sản xuất theo kiểu cách tân trên nền thổ cẩm truyền thống".

Thừa nhận có thay đổi về kiểu dáng trang phục, tuy nhiên Giàng Thị Chá cho biết những nét sắc thái cơ bản thì cô vẫn phải giữ theo truyền thống của người Mông, như màu sắc, chất liệu và cả các họa tiết hoa văn truyền thống… Dẫu có thay đổi hoặc pha thêm chút hoa văn cách điệu, nhưng cũng không được phá bỏ những nét giá trị truyền thống của người Mông. 

Những trang phục như váy, áo xẻ ngực, thắt lưng, xà cạp… với những nét hoa văn, họa tiết thêu độc đáo, thu hút sự quan tâm và chú ý của nhiều người dân, du khách.

"Tôi rất vui khi những sản phẩm truyền thống của quê hương mình có thể giới thiệu, quảng bá đến bạn bè quốc tế. Đặc biệt, những trang phục của tôi nhận được rất nhiều lời khen và sự yêu thích của khách hàng, thậm chí, họ có mặc những trang phục của người Mông đi dự sự kiện, dự tiệc. Đó chính là nguồn động lực lớn để tôi tiếp tục học tập, tìm tòi, sáng tạo và phát triển nhiều hơn nữa, từ đó, sẽ góp phần gìn giữ nét đẹp bản sắc văn hóa của Việt Nam trước nguy cơ bị mai một”, chị Giàng Thị Chá cho biết.

Giờ đây, không chỉ có chị Giàng Thị Chá mà rất nhiều người trẻ ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số cũng đang ngày ngày nỗ lực cố gắng mang những bản sắc văn hóa của dân tộc vươn xa, góp phần quảng bá hình ảnh, văn hóa của dân tộc đến với bạn bè khắp nơi trên thế giới.

Mộc Trà