Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV: Quy trình hoàn thiện "mở", nội dung nhiều điểm mới

So với các kỳ Đại hội trước, điểm mới của Báo cáo chính trị lần này là sự tích hợp nội dung 3 văn kiện gồm Báo cáo chính trị, Báo cáo kinh tế-xã hội, Báo cáo tổng kết xây dựng Đảng. Việc tích hợp này thể hiện tinh thần tiếp tục đổi mới, xuất phát từ thực tiễn mới của đất nước và sự phát triển nhận thức lý luận của Đảng, bảo đảm ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện, thống nhất, đồng bộ giữa các văn kiện. Về kết cấu và cách trình bày của Báo cáo chính trị có sự kế thừa và phát triển.

Đây là một trong những nội dung mới, quan trọng của các dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng được Giáo sư, Tiến sỹ Tạ Ngọc Tấn, nguyên Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng lý luận Trung ương, Tổ phó thường trực Tổ Biên tập văn kiện Đại hội XIV thông tin tại họp báo quốc tế công bố Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng để lấy ý kiến Nhân dân tổ chức ngày 15.10, tại Hà Nội.

Tinh thần tự lực, tự chủ, tự cường xuyên suốt văn kiện

Chủ đề của Đại hội lần thứ XIV của Đảng là: Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, chung sức, đồng lòng thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030; tự chủ chiến lược, tự cường, tự tin, tiến mạnh trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, vì hoà bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Nội dung mới của báo cáo chính trị rất phong phú. Một số nội dung nổi bật bao gồm việc rút ra bài học từ 40 năm đổi mới, nhấn mạnh lòng dân, tiếp cận thực tiễn và công tác xây dựng Đảng. Đại hội XIV đã đưa ra các quan điểm phát triển mới, kiên định với chủ nghĩa Mác-Lênin và con đường lên chủ nghĩa xã hội đồng thời xác định nhiệm vụ của Đảng trong giai đoạn tới, trong đó bảo vệ môi trường và tăng cường quốc phòng, an ninh được coi là nhiệm vụ trọng yếu.

Ngoài ra, lần đầu tiên, kinh tế tư nhân được xác nhận là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, bên cạnh vai trò chủ đạo của nền kinh tế nhà nước. Văn kiện cũng nêu rõ Đảng quyết tâm xây dựng tổ chức bộ máy và hệ thống chính trị tinh gọn, mạnh mẽ và hiệu quả đồng thời tăng cường công tác tổ chức cán bộ, đặc biệt là ở cấp cơ sở để thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng từ địa phương.

“Một nội dung rất quan trọng là đặt ra mục tiêu đến năm 2030, GDP bình quân đầu người phải đạt 8.500 USD, Việt Nam trở thành một nước đang phát triển có thu nhập trung bình cao. Theo tính toán thực tế, đến cuối năm 2025, mức GDP dự kiến đạt khoảng 5.100 USD. Để đạt được mục tiêu này, cần thực hiện nhiều đổi mới và cải cách, đặc biệt là cải cách thể chế. Do đó, trong văn kiện lần này, có một mục riêng về hoàn thiện thể chế để phục vụ cho các mục tiêu phát triển,” Giáo sư, Tiến sỹ Tạ Ngọc Tấn cho hay.

Chia sẻ về nội hàm "tự chủ chiến lược" đưa ra trong Báo cáo chính trị, Giáo sư, Tiến sỹ Tạ Ngọc Tấn cho biết vấn đề này được thể hiện ở ba phương diện. Trước tiên là đảm bảo độc lập dân tộc, tự chủ về chính trị, tự chủ về con đường, mục tiêu của chúng ta đã lựa chọn và đi theo.

Tự chủ chiến lược thứ hai là tự chủ về kinh tế, đảm bảo kinh tế phát triển bền vững, không hoàn toàn phụ thuộc bên ngoài. Việt Nam tham gia mối liên kết kinh tế quốc tế, chuỗi giá trị toàn cầu thế giới nhưng nền kinh tế không bị phụ thuộc.

"Hiện nay giá trị xuất nhập khẩu lên tới 150% GDP, trong lúc khủng hoảng nền kinh tế thế giới, nhiều quan điểm lo ngại nền kinh tế Việt Nam khó khăn, song thực tế nền kinh tế của ta vẫn chống chọi và phát triển vượt qua khó khăn, chính là do ý thức tự chủ nền kinh tế ngay từ ban đầu. Trong bất kỳ tình huống nào nền kinh tế vẫn đảm bảo tính độc lập tương đối trong mối quan hệ hội nhập quốc tế sâu rộng, đó là bài toán rất khó," Giáo sư, Tiến sỹ Tạ Ngọc Tấn phân tích.

Tự chủ chiến lược thứ ba là tự chủ về quốc phòng an ninh, đặc biệt trong điều kiện phức tạp của thế giới khi chiến tranh, xung đột. Trong đó có nhiều vấn đề đặt ra liên quan lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộc, yêu cầu Việt Nam kiên định với chính sách quốc phòng "4 không," tôn trọng hòa bình, tìm kiếm giải pháp quốc tế để giải quyết vấn đề.

"Ba quan điểm tự chủ, tự lực, tự cường là nội dung rất quan trọng và thể hiện đầy đủ trong toàn bộ văn kiện. Trong văn kiện nhắc nhở rất nhiều về việc phát huy nội lực, sức mạnh, tiềm lực của con người Việt Nam để xây dựng và phát triển kinh tế, đồng thời kết hợp với các nguồn lực của quốc tế,” Giáo sư, Tiến sỹ Tạ Ngọc Tấn cho hay.

Hoàn thiện văn kiện là một quá trình "mở"

Về quá trình lấy ý kiến hoàn thiện các dự thảo văn kiện, Giáo sư, Tiến sỹ Tạ Ngọc Tấn cho biết việc lấy ý kiến được thực hiện trong suốt quá trình chuẩn bị văn kiện ở những mức độ khác nhau: Xin ý kiến của các nhà khoa học, các tổ chức Nhân dân, các tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức nghiên cứu, các trường đại học. Những nội dung trong văn kiện liên tục được thảo luận, tọa đàm ở tất cả những mức độ khác nhau.

Theo Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương, việc cập nhật, bổ sung tài liệu trong quá trình xây dựng văn kiện được thực hiện liên tục suốt từ dạng bản thảo cho đến nay, có thể là một tháng một lần, thậm chí nửa tháng một lần, bất cứ có vấn đề gì mới, từ góp ý của cơ sở, tổ chức chi bộ Đảng, Đảng viên cho đến những kỳ họp của Trung ương, các kỳ họp của Bộ Chính trị thì đều đã bổ sung liên tục.

“Chính vì thế, mỗi lần điều chỉnh là mỗi lần có những quan điểm được đổi mới. Ví dụ như quan điểm đầu tiên đưa vào chưa xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất mà chỉ xác định là một trong những động lực quan trọng nhưng dần dần cho đến bây giờ kinh tế tư nhân được là coi là động lực phát triển quan trọng nhất,” Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương dẫn chứng.

Giáo sư, Tiến sỹ Tạ Ngọc Tấn nhấn mạnh toàn bộ quá trình xây dựng dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng là một quá trình ‘mở,’ có nghĩa là liên tục xin ý kiến và tiếp nhận ý kiến của Nhân dân để xây dựng, hoàn thiện văn kiện.

Hồng Kiều