Chủ tịch Eurocham: 'Việt Nam có vị thế ngày càng cao trên bản đồ đầu tư toàn cầu'

Điều này ghi nhận tinh thần lạc quan rõ rệt trong cộng đồng DN châu Âu đang hoạt động tại Việt Nam, minh chứng cho sự kiên cường và khả năng thích ứng của DN châu Âu giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động. Đây là nhận định chung của Hiệp hội DN châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) khi công bố kết quả khảo sát hàng quý vào ngày hôm nay (14.10).

Chủ tịch EuroCham Bruno Jaspaert nhận định: “Giữ được niềm tin ổn định trong một thế giới đầy bất định là điều đáng chú ý, đặc biệt khi những căng thẳng địa chính trị, chuyển đổi công nghệ và thách thức khí hậu đang tái định hình chiến lược thương mại và đầu tư trên toàn cầu”.  

Khảo sát từ đại diện các DN châu Âu tại Việt Nam cho thấy Chỉ số Niềm tin kinh doanh quý III.2025 tăng lên 66,5 điểm đạt đỉnh cao nhất trong ba năm qua. Ảnh: Eurocham Vietnam

Trong bản chi tiết về Báo cáo BCI quý III, các chỉ số phản ánh bức tranh kinh tế vĩ mô và ghi nhận những chuyển dịch mang tính cấu trúc đang âm thầm định hình lại môi trường kinh doanh tại Việt Nam. Việc này diễn ra trong nhiều lĩnh vực từ cải cách chính sách thị thực và giấy phép lao động, luồng đầu tư xanh, cho đến nỗ lực số hóa các thủ tục hành chính.

Những chuyển động này phác họa rõ nét cách nhìn của các nhà đầu tư châu Âu về tương lai Việt Nam là một nền kinh tế đầy tiềm năng, song vẫn cần tiếp tục tháo gỡ những nút thắt thể chế để duy trì đà tăng trưởng bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh dài hạn.

Ứng phó với biến động toàn cầu và trong nước

EuroCham nhận định, toàn cảnh thương mại toàn cầu đang thay đổi rõ nét hơn bao giờ hết. Khi Mỹ triển khai các biện pháp thuế quan mới và chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục tái cấu trúc, 31% DN tham gia khảo sát cho biết họ đang chịu tác động tiêu cực đến kết quả tài chính, tăng đáng kể so với 15% trong quý II.2025. Đáng chú ý, tỷ lệ DN ghi nhận tác động tích cực ròng cũng tăng tương tự, từ 5% lên 9%, phản ánh những cơ hội mới đang mở ra cho các DN biết linh hoạt thích ứng giữa làn sóng tái định hình thương mại toàn cầu.

Tuy nhiên, dù chịu ảnh hưởng, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Việt Nam vẫn ở mức thấp. “Chỉ 3% DN đang cân nhắc điều chỉnh hoạt động ra ngoài Việt Nam, trong khi 3% khác lại xem xét mở rộng hoặc điều chỉnh hoạt động ngay trong nước,” báo cáo trích số liệu.

Điều này khẳng định Việt Nam vẫn là một điểm đến sản xuất và đầu tư đáng tin cậy, bền vững trong chuỗi giá trị khu vực.

Mạng lưới đường sắt đô thị tại hai thành phố lớn của Việt Nam đang thu hút các nhà đầu tư nước ngoài trong đó có châu Âu. Ảnh: Metro HCM 

Tuy vẫn còn nhiều câu hỏi xoay quanh quy định về “hàng trung chuyển” từ phía Mỹ và các thỏa thuận thương mại đối ứng vẫn đang trong quá trình đàm phán, phần lớn DN không có kế hoạch điều chỉnh đáng kể trong chiến lược đầu tư hoặc vận hành. Các yếu tố như tuân thủ pháp lý, biến động thị trường và chiến lược tìm nguồn cung có phần “phức tạp hơn”, nhưng chưa đủ mạnh để làm lung lay cam kết dài hạn của DN châu Âu đối với Việt Nam.

“Áp lực đang dần hiện rõ, nhưng vẫn nằm trong phạm vi mà chúng tôi quan sát được từ các kỳ khảo sát trước. Điều đáng chú ý nhất là sự cải thiện mạnh mẽ trong tâm lý DN: 80% người tham gia khảo sát bày tỏ lạc quan về triển vọng trong 5 năm tới, và 76% cho biết họ sẽ giới thiệu Việt Nam như một điểm đến đầu tư", Chủ tịch Eurocham Bruno Jaspaert phân tích, đồng thời nhấn mạnh: "Điều đó cho thấy sức hút của Việt Nam vẫn giữ vững bất chấp các yếu tố ngoại cảnh. Đặc biệt, việc FTSE Russell nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ ‘cận biên’ lên nhóm ‘mới nổi thứ cấp’ càng củng cố kết quả BCI kỳ này, thể hiện niềm tin ngày càng tăng của nhà đầu tư quốc tế và vị thế ngày càng cao của Việt Nam trên bản đồ đầu tư toàn cầu".

Ông Bruno Jaspaert, Chủ tịch Eurocham, phát biểu tại buổi tọa đàm giữa Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính với các DN châu Âu diễn ra chiều 2.3.2025. Ảnh: VGP

Niềm tin kinh doanh này cũng song hành cùng tham vọng tăng trưởng của Việt Nam. Gần một nửa (42%) DN tham gia khảo sát tin tưởng rằng Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3–8,5% trong năm 2025, trong khi 23% giữ quan điểm trung lập và 35% bày tỏ sự thận trọng. Theo Tổng cục Thống kê, GDP quý III.2025 tăng 8,23% so với cùng kỳ năm ngoái, minh chứng cho sức bật mạnh mẽ của nền kinh tế Việt Nam giữa nhiều biến động toàn cầu.

Ông Thue Quist Thomsen, Tổng Giám đốc của Decision Lab, cho hay: “Dù tâm lý thận trọng vẫn áp đảo trong đánh giá ngắn hạn, nhưng khi bàn về tương lai, sự lạc quan đã trở nên rõ hơn. 68% DN kỳ vọng nền kinh tế sẽ ổn định và cải thiện trong quý tiếp theo, tăng 18 điểm phần trăm so với quý II.2025, một tín hiệu cho thấy cộng đồng DN châu Âu đang hướng tới một giai đoạn cuối năm tăng trưởng mạnh mẽ.”

Tiến bộ nhưng vẫn còn lực cản trong cải cách hành chính

Hiệu quả hành chính vẫn là một trong những thách thức lớn nhất đối với các DN, với 65% cho rằng các thủ tục phức tạp đang cản trở hoạt động kinh doanh. Các quy trình liên quan đến thuế, đặc biệt là hoàn thuế giá trị gia tăng, vẫn gây nhiều khó khăn.

Nghị định 219 trao quyền cho chính quyền địa phương cấp giấy phép lao động, cho phép nộp hồ sơ trực tuyến, giảm yêu cầu kinh nghiệm đối với chuyên gia trong những ngành nghề trọng yếu mới, mở rộng đối tượng được miễn giấy phép lao động, đồng thời đơn giản hóa nhiều thủ tục hành chính. Nghị định 221 đưa ra chính sách miễn thị thực có thời hạn cho một số nhóm người nước ngoài có đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Nghị định 229 mở rộng chính sách miễn thị thực cho 18 quốc gia thành viên EU, qua đó tăng cường kết nối giao lưu giữa Việt Nam và châu Âu.

Thêm vào đó, cách hiểu và áp dụng quy định về giấy phép lao động không thống nhất giữa các địa phương tiếp tục tạo ra những rào cản trong vận hành. Tuy nhiên, một bước tiến lớn đã được ghi nhận vào tháng 8. 2025, khi Chính phủ ban hành ba Nghị định mới (Nghị định 219, Nghị định 221 và Nghị định 229) nhằm hiện đại hóa quy định về thị thực và giấy phép lao động, hướng tới một quy trình minh bạch, nhất quán và dễ dự đoán hơn.

Theo kết quả khảo sát BCI nêu trên, gần một nửa (48%) DN cho biết những cải cách này đã mang lại tác động tích cực trong hoạt động của họ, trong khi 42% cho rằng ảnh hưởng vẫn chưa rõ nét, chủ yếu do vấn đề chuyển tiếp trong giai đoạn đầu thực thi. Tuy nhiên, các nghị định mới đánh dấu bước tiến quan trọng hướng tới môi trường kinh doanh cởi mở và thân thiện hơn, phù hợp với các khuyến nghị dài hạn mà EuroCham đã liên tục nêu trong Sách Trắng hằng năm.

 “Khi Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao trong hai thập kỷ tới, lưu chuyển nhân tài và chuyển giao kỹ năng cần được xem là trọng tâm của hành trình này. Những cải cách hiện nay là nền tảng then chốt để đảm bảo nguồn chuyên môn quốc tế có thể luân chuyển linh hoạt đến nơi cần thiết nhất, từ đó thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực tư nhân Việt Nam,” ông Bruno Jaspaert nhận định.

Cải cách linh hoạt và thích ứng bền bỉ hướng tới tương lai

Kết quả BCI quý III một lần nữa khẳng định vị thế của Việt Nam là một trong những điểm đến đầu tư triển vọng nhất của châu Âu tại châu Á. Tuy nhiên, đại diện Eurocham cho rằng trong bối cảnh thế giới ngày càng biến động và khó lường, tinh thần lạc quan cần được neo vững trên nền tảng của cải cách linh hoạt và khả năng thích ứng bền bỉ. Các DN nhấn mạnh rằng năng lực cạnh tranh dài hạn của Việt Nam phụ thuộc vào tính nhất quán và minh bạch của khung pháp lý giữa các địa phương, cũng như hiệu quả của bộ máy hành chính.

Thủ tướng Phạm Minh Chính trong cuộc gặp đối thoại với đại diện cộng đồng DN châu Âu tại Việt Nam đầu năm 2025.  Ảnh: Eurocham Vietnam 

Chỉ số BCI là công cụ đã theo dõi niềm tin của DN châu Âu tại Việt Nam từ năm 2011. Đây cũng là một trong những tài liệu tham khảo trong cuộc đối thoại cấp cao giữa EuroCham và Cao ủy Thương mại và An ninh kinh tế của EU - ông Maroš Šefčovič, trong chuyến thăm Hà Nội vào cuối tháng 9.2025. Cuộc gặp quy tụ lãnh đạo hoạch định chính sách châu Âu và đại diện DN tại Việt Nam, tái khẳng định niềm tin của EU đối với Việt Nam như một đối tác chiến lược tại Đông Nam Á.

Cao ủy Šefčovič nhận định: “Việt Nam là đối tác then chốt của Liên minh châu Âu tại khu vực Đông Nam Á, và những hiểu biết sâu sát thực tế từ EuroCham có vai trò vô cùng quan trọng để đảm bảo mối quan hệ song phương phát triển hài hòa, cùng có lợi. Cuộc gặp mang lại những góc nhìn quý báu giúp xác định các lĩnh vực hợp tác thương mại và đầu tư mới – nơi hai bên có lợi ích chiến lược hội tụ.”

Chủ tịch Bruno Jaspaert cũng chia sẻ: “Tăng trưởng và doanh thu của ngày hôm nay chưa thể bảo đảm thành công cho ngày mai, trừ khi DN và Chính phủ cùng chung tay chuẩn bị cho tương lai. Đây chính là điểm tương đồng giữa EU và Việt Nam – cả hai đều nhận thức rõ tầm quan trọng của việc đa dạng hóa, củng cố và nâng tầm các mối quan hệ đối tác để cùng phát triển.”

Ông Julien Guerrier, Đại sứ EU tại Việt Nam, đánh giá cao nhiệm vụ truyền tải tiếng nói và góc nhìn của DN châu Âu nhằm góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh và số hóa của Việt Nam của Eurocham: “Quỹ đạo tăng trưởng của Việt Nam thật sự ấn tượng. Tuy nhiên, vẫn còn dư địa để khai mở tiềm năng to lớn của quan hệ đối tác EU–Việt Nam thông qua các quy định minh bạch và phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, cùng với việc tham vấn cộng đồng DN trong quá trình xây dựng chính sách mới”.

Lan Chi