Hai kịch bản phân chia khai thác giữa Sân bay Long Thành và Tân Sơn Nhất

Trong bối cảnh Cảng Hàng không quốc tế Long Thành chuẩn bị đưa vào khai thác năm 2026, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) báo cáo, lấy ý kiến cơ quan quản lý Nhà nước và các hãng bay Việt Nam và nước ngoài về phương án phân chia khai thác giữa Sân bay quốc tế Long Thành và Tân Sơn Nhất.

Hai phương án phân chia, khai thác

Lãnh đạo ACV cho biết Liên danh Incheon Airport (IAC) hiện đang là đơn vị tư vấn công tác quản lý, khai thác Cảng Hàng không quốc tế Long Thành đã thực hiện phân tích, đánh giá và đề xuất các phương án phân chia khai thác giữa Sân bay quốc tế Long Thành và Tân Sơn Nhất.

Cụ thể, phương án 1: chuyển toàn bộ chuyến bay quốc tế về Cảng Hàng không quốc tế Long Thành

Dự kiến từ thời điểm Cảng Hàng không quốc tế Long Thành chính thức đưa vào khai thác giai đoạn 1 (năm 2026), phương án tổ chức khai thác được xác định theo hướng: Cảng Hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất tập trung phục vụ hoàn toàn hoạt động bay nội địa, với sản lượng hành khách dự kiến đạt khoảng 29,5 triệu lượt/năm, trong khi toàn bộ hoạt động bay quốc tế sẽ được chuyển giao và khai thác tập trung tại Sân bay Long Thành, với sản lượng ước đạt 19,1 triệu lượt hành khách quốc tế/năm. Sân bay Long Thành cũng sẽ tiếp nhận một phần nhỏ sản lượng nội địa, dự kiến khoảng 1,5 triệu lượt hành khách/năm để phục vụ nhu cầu kết nối trung chuyển.

Theo phương án này, tỷ lệ phân chia khai thác giữa hai cảng là Tân Sơn Nhất giữ 95% tổng lưu lượng nội địa, trong khi Long Thành đảm nhận 100% lưu lượng quốc tế, qua đó tạo nền tảng hình thành trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế tại khu vực phía Nam.

Phương án này có ưu điểm tập trung hóa hoạt động khai thác quốc tế, tăng hiệu quả vận hành hệ thống và giảm chi phí (nhân lực, trang thiết bị, quy trình); hình thành rõ ràng vị thế của Long Thành là cảng trung chuyển quốc tế chính; hạn chế tối đa tình trạng hành khách phải di chuyển giữa hai sân bay, vốn mất thêm tối thiểu 4,5 giờ và tiềm ẩn rủi ro nối chuyến, tránh gây nhầm lẫn cho hành khách về địa điểm bay; giảm áp lực về tình trạng bão hòa công suất trong dài hạn tại Tân Sơn Nhất, tránh phải điều chỉnh quy hoạch lại trong tương lai; tận dụng khả năng khai thác 24/24 giờ của Long Thành nhờ vị trí xa khu dân cư, không gây ra vấn đề về tiếng ồn.

Tuy nhiên, hạn chế của phương án này sẽ khiến hành khách tại TP.HCM đi chuyến bay quốc tế chặng ngắn có thể gặp bất tiện do Sân bay Long Thành cách xa trung tâm thành phố hơn so với Tân Sơn Nhất.

Phương án 2: phân chia khai thác các chuyến bay quốc tế giữa Cảng Hàng không quốc tế Long Thành và Tân Sơn Nhất

Theo phương án này, dự kiến Sân bay Tân Sơn Nhất sẽ tiếp tục khai thác các chuyến bay nội địa và một phần các chuyến bay quốc tế cự ly ngắn, với sản lượng hành khách quốc tế ước đạt khoảng 3,8 triệu lượt/năm, tập trung chủ yếu vào các đường bay khu vực trong bán kính dưới 1.000km.

Sân bay Long Thành sẽ đảm nhận toàn bộ các chuyến bay quốc tế đường dài, cùng với một phần lưu lượng nội địa phục vụ nhu cầu kết nối trung chuyển, với sản lượng hành khách quốc tế ước đạt khoảng 15,3 triệu lượt/năm (tổng sản lượng 16,8 triệu lượt hành khách/năm).

Phương án này nhằm phân chia khai thác giữa hai cảng theo đặc thù cự ly đường bay, đồng thời tận dụng hạ tầng hiện hữu tại Sân bay Tân Sơn Nhất trong giai đoạn đầu đưa Sân bay Long Thành vào vận hành, tỷ lệ phân chia khai thác giữa hai cảng là: Tân Sơn Nhất khai thác 20% tổng lưu lượng quốc tế và Long Thành khai thác 80% lưu lượng quốc tế.

Phía Liên danh Incheon Airport đánh giá phương án này sẽ thuận tiện cho hành khách tại trung tâm TP.HCM di chuyển trong khu vực (Thái Lan, Lào, Campuchia) với khả năng tiếp cận sân bay tốt hơn; tận dụng cơ sở vật chất hiện hữu của Sân bay Tân Sơn Nhất, giảm chi phí đầu tư, áp lực về công suất khai thác cho Long Thành trong ngắn hạn.

Tuy nhiên, chi phí vận hành tăng mạnh do phải duy trì song song các nguồn lực để tổ chức khai thác quốc tế tại hai cảng hàng không (nhân sự, thiết bị, xuất nhập cảnh, kiểm dịch, hải quan,...); gây nhầm lẫn cho du khách và hành khách đi chuyến bay quốc tế giữa hai cảng hàng không; hành khách chuyển tiếp (quốc tế ngắn-quốc tế dài, nội địa-quốc tế) phải mất thời gian dài hơn và chi phí cao hơn cho di chuyển giữa Tân Sơn Nhất và Long Thành; chính sách điều phối phức tạp và can thiệp thường xuyên của cơ quan quản lý nhà nước; phân mảnh mạng bay quốc tế gây gián đoạn luồng hành khách trung chuyển, làm suy yếu khả năng cạnh tranh của Sân bay Long Thành trong vai trò cảng hàng không trung chuyển khu vực.

Chốt phương án trong tháng 9

Sau khi ACV báo cáo phương án phân chia khai thác giữa Sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành, Cục Hàng không Việt Nam nhất trí cao phương án chuyển toàn bộ các chuyến bay quốc tế thường lệ từ Tân Sơn Nhất về Long Thành nhằm bảo đảm thuận tiện trong tổ chức quản lý, khai thác, tối ưu hóa các nguồn lực, đồng thời đảm bảo Cảng Hàng không quốc tế Long Thành trở thành cảng hàng không trung chuyển của khu vực, có thể cạnh tranh với các cảng hàng không lớn trên thế giới.

Ngoài ra, các hãng hàng không quốc tế đồng thuận với phương án chuyển 100% chuyến bay quốc tế theo lịch trình từ Tân Sơn Nhất về Long Thành để đảm bảo hiệu quả trong quản lý khai thác và tối ưu hóa nguồn lực, phát triển Sân bay Long Thành trở thành trung tâm hàng không khu vực, có khả năng cạnh tranh với các cảng hàng không quốc tế lớn trên thế giới.

Với các hãng bay Việt, phía Vietnam Airlines có ý kiến, đối với Tân Sơn Nhất, các hãng hàng không Việt Nam khai thác chuyến bay nội địa và chuyến bay quốc tế trong khu vực Đông Nam Á. Đối với Sân bay Long Thành, các hãng hàng không Việt Nam khai thác chuyến bay quốc tế ngoài khu vực Đông Nam Á, các chuyến bay quốc tế và nội địa khác theo lựa chọn của các hãng. Với các hãng hàng không nước ngoài sẽ khai thác toàn bộ chuyến bay tại Sân bay Long Thành.

Trong dài hạn, tùy thuộc vào tình hình sản lượng khách, khả năng tiếp nhận tại mỗi sân bay cũng như kết nối Sân bay Long Thành và TP.HCM để xem xét điều chỉnh việc phân chia khai thác giữa hai sân bay.

Bày tỏ sự đồng thuận với ACV về việc sớm đưa vào khai thác và chuyển đổi sang Cảng Hàng không quốc tế Long Thành các chuyến bay quốc tế và ưu tiên các hãng hàng không Việt Nam khai thác nội địa tại Tân Sơn Nhất, tuy nhiên, Hãng hàng không Bamboo Airways đề xuất nên có lộ trình chuyển đổi.

Dựa trên kinh nghiệm quốc tế cho thấy việc tập trung hoạt động bay quốc tế tại một cảng trung tâm duy nhất là yếu tố then chốt để hình thành và duy trì năng lực trung chuyển hàng không hiệu quả, do đó, ACV cho rằng việc chuyển toàn bộ hoạt động hàng hóa quốc tế về Sân bay Long Thành là giải pháp phù hợp, đúng xu hướng phát triển, đồng thời mang lại lợi ích lớn về kinh tế, khai thác và quy hoạch tổng thể hệ thống hàng không quốc gia.

Liên quan đến vấn đề này, Bộ Xây dựng yêu cầu Cục Hàng không Việt Nam chủ trì cùng ACV khẩn trương làm việc với các hãng hàng không để nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá tác động phương án khai thác và xác định lộ trình chuyển đường bay quốc tế từ Sân bay Tân Sơn Nhất sang Long Thành để sớm báo cáo kết quả chính thức phương án khai thác trong tháng 9.2025.

Việt Hùng