Khi căng thẳng bị “nhớ nhớ quên quên”?

Khi mọi người rơi vào tình trạng căng thẳng (stress) thì:

Về sức khỏe trí não: Sẽ ảnh hưởng nhận thức, gây giảm tập trung, giảm chú ý, suy giảm trí nhớ,…

Về cảm xúc: Đôi khi sẽ gây ra lo âu, trầm cảm kéo dài hoặc rối loạn cảm xúc khác như dễ buồn, dễ khóc, làm hại bản thân, cáu giận, nóng tính, dễ bực mình, lúc nào cũng cảm thấy khó chịu, có thể gây nên rối loạn hành vi như nghiện mua sắm hoặc tự làm đau bản thân.

Các vấn đề này đều liên quan đến nhau, ví dụ stress kéo dài dẫn đến lo âu, mà lo âu kéo dài sẽ dẫn đến stress. Stress và lo âu là mối quan hệ tương hỗ, là nguyên nhân, hệ quả và tồn tại cũng với nhau.

Minh hoạ: LAP

Về cơ chế, khi kích hoạt hệ thần kinh có 2 nguyên nhân:

Khi cơ thể trong trạng thái căng thẳng sẽ có cơ chế Fight-or-Flight (chống lại hoặc bỏ chạy). Cơ chế này làm tăng lên các nội tiết như cortisol, adrenaline. Cortisol nồng độ vừa phải có tác dụng giúp cơ thể tập trung và trí nhớ tốt hơn, tuy nhiên nếu kéo dài sẽ gây phá hủy tế bào não.

Một số nghiên cứu cho thấy, khi nồng độ cortisol tăng mãn tính (trong tình trạng stress mãn tính) tốc độ teo não sẽ nhanh hơn so với người bình thường. Adrenaline khi kéo dài gây co mạch, khi đó sẽ ảnh hưởng toàn thân và dẫn đến thiếu máu não, gây giảm trí nhớ hoặc co mạch tim sẽ gây thiếu máu cơ tim, co mạch cơ xương khớp gây đau mỏi khớp.

Ngoài ra, khi rơi vào tình trạng stress cơ thể sẽ kích hoạt cơ chế như khi chúng ta đứng trước mối đe dọa, đó là chỉ ưu tiên trí nhớ cho mối đe dọa đó, còn những vấn đề khác sẽ tạm thời quên. Đây là lý do gây suy giảm trí nhớ.

TS-BS. Nguyễn Thanh Bình

(Khoa Thần kinh và Alzheimer, Bệnh viện Lão khoa trung ương)