Rậm lông - lợi hay hại?
Nam và nữ giới có nhiều điểm khác nhau khi trưởng thành, trong đó có số lượng và cách phân bố của những sợi lông. Nếu một bạn gái nào đó có lông mọc nhiều, mọc dầy và dài ở những vị trí mà người phụ nữ bình thường không có hoặc ít có (mà đàn ông có) như ở vùng ria mép, cằm, mang tai, gáy, quầng vú, ngực, bụng, lưng, mặt trong đùi, vùng hậu môn - sinh dục thì được gọi là rậm lông.
Phụ nữ bị rậm lông có thể đi kèm các biểu hiện khác như chứng gai đen, béo phì, nổi mụn nhiều, hói đầu và các dấu hiệu nam tính như giọng nói trầm, vai u thịt bắp…
Những sợi lông xét ở khía cạnh nào đó là chốt tiền tiêu giúp da đỡ lạnh, đỡ nóng phần nào và là lớp phên thưa cản bụi. Rậm lông không là một bệnh mà có thể là một biểu hiện của những bệnh lý khác trong cơ thể, nhất là khi nó phát triển mạnh mẽ sau dậy thì.
Nhiều người không bị chứng rậm lông nhưng không muốn lông hiện diện trên những vùng da cần phơi bày nên cũng đã triệt lông. Ảnh: CTV
Vì đâu bị rậm lông?
Sự phát triển của lông, tóc, tuyến bã nhờn phụ thuộc rất nhiều vào nội tiết. Rậm lông do nội tiết được kể từ các nguyên nhân gây ra trạng thái cường androgen (hormone sinh dục nam).
Ở phụ nữ không mang thai, androgen do tuyến thượng thận và buồng trứng tiết ra với lượng vừa phải. Những bất thường ở hai bộ phận này là nguyên nhân gây tăng tiết androgen: hội chứng buồng trứng đa nang, u tân sinh ở buồng trứng, tuyến thượng thận tăng năng (hoạt động quá mức) hoặc tăng sản…
Ngoài ra còn có các vấn đề về nội tiết khác như: bệnh to đầu chi, hội chứng cushing, tăng prolactin trong máu, rối loạn chuyển hóa insulin, suy giáp… cũng gây ra rậm lông thông qua các hoạt động chuyển hóa trung gian.
Cường androgen cũng có thể là hậu quả do dùng các thuốc uống đưa thêm chất này vào cơ thể: một số thuốc ngừa thai, thuốc nội tiết hoặc các thuốc khác như cyclosporine, minoxidil, phenytoin, corticoid liều cao, psoralen, penicillamine…
Béo phì, thai nghén, người lưỡng tính, di truyền… cũng là những yếu tố có thể liên quan chứng rậm lông.
Trong đa số trường hợp, rậm lông chỉ là một biểu hiện bất lợi về mặt thẩm mỹ. Các trường hợp hiếm hơn thì rậm lông là biểu hiện của những bệnh lý khác vừa nêu. Bạn gái nên đi khám bệnh nếu lông mọc nhiều ở những vị trí bất thường nói trên, khi có các bất thường về kinh nguyệt như vô kinh, kinh ít, kinh thưa, rối loạn vòng kinh… hoặc giọng nói tự nhiên thay đổi từ âm sắc cao bỗng trầm đi…
Làm sao loại bỏ rậm lông?
Nhiều người không bị chứng rậm lông nhưng không muốn lông hiện diện trên những vùng da cần phơi bày như nách, chân, cẳng tay, mép, cằm… việc loại bỏ những sợi lông không mong muốn của những trường hợp này chủ yếu là giải quyết nhu cầu về thẩm mỹ. Dưới đây là một số phương pháp tẩy lông khá phổ biến:
Tẩy lông tạm thời: chỉ tẩy được phần lông nằm trên bề mặt da và phần gốc lông dưới da vẫn còn. Có thể dùng biện pháp cơ học như nhổ, cạo, phủ sáp các sợi lông. Ưu điểm: rẻ tiền, không gây hại (trừ khi lỡ tay làm rách da), có thể gây đau (tùy sự chịu đựng của từng người). Khuyết điểm: lông vẫn tiếp tục mọc, thậm chí có khuynh hướng mọc dầy và sậm màu hơn.
Ngoài ra, có thể áp dụng các biện pháp hóa học như thoa một số thuốc tẩy lông, các thuốc này làm nhũn sợi lông đi và chúng sẽ bị tróc ra khỏi bề mặt da. Ưu điểm: rẻ tiền, tự thực hiện được. Khuyết điểm: có thể gây kích ứng da cho một số người và lông vẫn mọc lại sau đó.
Tẩy lông vĩnh viễn: ánh sáng hủy nang lông qua 3 cơ chế: nhiệt, cơ học, hoá - quang. Sử dụng laser quy ước hoặc ánh sáng xung mạnh (Intense Pulsed Light – IPL) tác động sâu đến các nang lông dưới da, ức chế sự phát triển của lông ngay từ mầm nhú, do đó lông không có khả năng mọc lại. Khuyết điểm: giá thành cao và cũng cần có một thời gian dài, phải làm từ 3 đến 8 - 10 lần, cách nhau 4 - 8 tuần, nghĩa là phải mất mấy tháng mới hoàn tất việc tẩy lông một cách trọn vẹn.
Những biện pháp tẩy lông nói trên phù hợp cho những vùng phơi bày. Với diện tích rộng và số lượng lông mọc nhiều trên thân hay mặt trong đùi thì không phù hợp vì rất công phu, tốn kém.
Liên quan đến thuốc (uống/thoa) để trị rậm lông, thầy thuốc sẽ kê đơn cho bệnh nhân uống các thuốc chống lại sự bài tiết quá mức của chất androgen hoặc làm bất hoạt nó đi. Tuy nhiên, việc này chỉ giúp ngăn chăn sự phát triển các lông mới, còn với các lông có sẵn thì vẫn "trơ trơ củ gừng". Muốn hết, phải dùng các biện pháp tẩy lông.
Với các sợi lông không mong muốn trên vùng mặt thì có loại thuốc uống để tẩy vĩnh viễn. Tuy nhiên, thuốc chưa được nhập khẩu chính thức trên thị trường Việt Nam.
BS. Võ Thị Bạch Sương (nguyên giảng viên bộ môn da liễu, Đại học Y dược TP.HCM)