Từ cộng đồng du học sinh đến cầu nối đầu tư Việt Nam – Australia

Diễn đàn Doanh nghiệp Cựu sinh viên Australia- Việt Nam 2025. Ảnh AABN

Mạng lưới Doanh nghiệp Cựu sinh viên Australia (Australia Alumni Business Network – AABN) ra mắt trong bối cảnh quan hệ Việt Nam – Australia đã được nâng cấp lên Đối tác chiến lược toàn diện, với kỳ vọng trở thành cầu nối thúc đẩy hợp tác kinh doanh, tinh thần khởi nghiệp, phát triển bền vững và tăng cường quan hệ đối tác song phương. Không chỉ là một sáng kiến kết nối cộng đồng cựu du học sinh, AABN được định vị như một nền tảng hỗ trợ hiện thực hóa các mục tiêu của Chiến lược Kinh tế Đông Nam Á đến năm 2040 của Australia, trong đó Việt Nam là một đối tác trọng tâm.

Trao đổi với phóng viên Người Đô Thị bên lề Diễn đàn Doanh nghiệp Cựu sinh viên Australia – Việt Nam 2025 tổ chức tại TP.HCM ngày 12.12 vừa qua, bà Nguyễn Nhuệ Hà, Giám đốc điều hành công ty Advanced Partners, thành viên Ban cố vấn AABN, nhận định đây là thời điểm “chín muồi” để cộng đồng cựu học sinh, sinh viên Việt Nam tại Australia tham gia đóng góp sâu rộng hơn cho kinh tế, giáo dục và xã hội của cả hai quốc gia. Theo bà, sau nhiều thế hệ du học, lực lượng cựu sinh viên hiện nay đã tích lũy đủ kiến thức, kinh nghiệm và nguồn lực để đóng vai trò chủ động trong các hoạt động hợp tác song phương.

Lợi thế “hai trong một” của cựu sinh viên Australia

AABN được thiết kế dành cho tất cả các cựu sinh viên, học sinh, học viên Việt Nam từng học tập tại Australia, với các lĩnh vực ưu tiên gắn liền với trụ cột hợp tác chiến lược giữa hai nước, gồm kinh tế số, giáo dục và kỹ năng, chuyển đổi năng lượng xanh, nông nghiệp và thực phẩm. Điểm khác biệt của mạng lưới này nằm ở nền tảng hình thành từ chính sách, khi sáng kiến được Chính phủ Australia khởi xướng và hỗ trợ, hướng tới thúc đẩy thương mại, đầu tư, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững trong khu vực Đông Nam Á.

Bên cạnh đó, cộng đồng du học sinh Việt Nam tại Australia lên tới khoảng 160.000 người, trong đó nhiều cá nhân đã đạt được thành tựu đáng kể trong các lĩnh vực kinh tế, tài chính, công nghệ, giáo dục, luật pháp và quản lý nhà nước. Việc quan hệ Việt Nam – Australia được nâng lên mức Đối tác Chiến lược toàn diện vào tháng 3.2024 tạo thêm không gian để các mạng lưới như AABN tham gia chuyển hóa định hướng chính sách thành các hoạt động hợp tác thực chất giữa doanh nghiệp hai nước.

Theo bà Nguyễn Nhuệ Hà, một trong những rào cản lớn nhất đối với doanh nghiệp khi tiếp cận thị trường nước ngoài là khác biệt văn hóa, pháp lý và thủ tục chính sách. Trong nhiều trường hợp, doanh nghiệp thiếu sự chuẩn bị có thể gặp “cú sốc thị trường” và sớm rút lui. Các mạng lưới cựu sinh viên, với sự am hiểu song song cả hai môi trường, có thể đóng vai trò giảm thiểu rủi ro, hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng nhanh hơn và nâng cao khả năng thành công khi đầu tư, hợp tác xuyên biên giới.

"Những mạng lưới như AABN sẽ giúp giải quyết những khó khăn đó vì các thành viên có sự am hiểu cả hai thị trường. Đây là thời điểm đã chín về cơ hội, chính sách. Con người đã sẵn sàng sau nhiều thế hệ lĩnh hội giáo dục Australia, chúng tôi đang ở lứa tuổi 40 trở lên, với kiến thức và kinh nghiệm đã có và cũng là lứa tuổi đạt được một số thành tựu, có thời gian, có khả năng, sức khỏe và muốn đóng góp trở lại cho xã hội", bà Hà chia sẻ.

Bà Nguyễn Nhuệ Hà, một thành viên ban cố vấn AABN. Ảnh: AABN

Một trong những giá trị cốt lõi của AABN nằm ở chính nền tảng đào tạo của các thành viên. Được tiếp cận hệ thống giáo dục tiên tiến của Australia, các cựu sinh viên không chỉ sở hữu kiến thức chuyên môn mà còn có tư duy toàn cầu, khả năng làm việc theo chuẩn mực quốc tế và kinh nghiệm thực tiễn trong môi trường phát triển. Khi trở về Việt Nam hoặc hợp tác với doanh nghiệp trong nước, họ vẫn giữ được sự am hiểu sâu sắc về văn hóa, môi trường kinh doanh và đặc thù thị trường nội địa

Bà Hà từng nhận học bổng du học của Australia chuyên ngành kế toàn tài chính. Hơn 22 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thuế và kế toán, với lượng kiến ​​thức chuyên môn phong phú đối với cả hai thị trường Australia và Việt Nam, bà tư vấn về luật thuế, thành lập doanh nghiệp các nhà đầu tư cả hai chiều. Bà Hà là một trong số rất nhiều cựu du học sinh dù đang sinh sống và làm việc tại Australia hay đã trở về Việt Nam đều có đóng góp cho mối quan hệ hai nước. Thực tế, ngày càng nhiều du học sinh trở về đảm nhận những vai trò rất quan trọng trong doanh nghiệp tài chính, công nghệ giáo dục, hoặc những người tham gia hoạch định chính sách của quốc gia. Những cái tên được biết đến rất nhiều có thể kể đến gồm Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy, Chủ tịch TMA Solutions Nguyễn Hữu Lệ, Đồng sáng lập Momo Nguyễn Bá Diệp, Chủ tịch VNG Lê Hồng Minh.  

Theo bà Hà, chính sự kết hợp này giúp các cựu sinh viên Australia trở thành “cầu nối hiệu quả”, không chỉ truyền tải tri thức và công nghệ, mà còn biết điều chỉnh cách tiếp cận để phù hợp với điều kiện Việt Nam. Việc hiểu rõ cả kỳ vọng, văn hóa và khung pháp lý của hai bên giúp giảm thiểu hiểu lầm, tối ưu hóa hợp tác và nâng cao hiệu quả triển khai các dự án song phương.

"Trước khi có mạng lưới này, nhiều cá nhân hoạt động riêng lẻ, nhưng thiếu sự hỗ trợ của chính phủ, sẽ khó tạo ra được những ảnh hưởng sâu rộng. Tầm nhìn của AABN là tập hợp nhiều cá nhân giỏi để cùng làm việc, tạo ra sức mạnh tập thể. Chúng tôi rất mong muốn cộng đồng này sẽ kết nối được những người vừa có kiến thức, vừa có kinh nghiệm thực tiến trong kinh doanh và có tâm huyết chung để tạo ra một giá trị lâu dài cho cả hai nước”, bà Hà nhấn mạnh.

Thực tế cho thấy, ngày càng nhiều cựu du học sinh Australia đảm nhận các vị trí quan trọng trong doanh nghiệp tài chính, công nghệ, giáo dục hoặc tham gia hoạch định chính sách. Nhiều doanh nhân và nhà quản lý từng học tập tại Australia đã trở thành những gương mặt tiêu biểu trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế. Thế mạnh nền tảng của mạng lưới này chính là các thành viên được đào tạo tại một nền giáo dục tiên tiến, phát triển. “Khi ở Australia chúng tôi được học về kiến thức chuyên môn, tư duy toàn cầu, những chuẩn mực quốc tế, những cách tiếp cận thực tế từ những nước đã phát triển. Khi trở về Việt Nam, chúng tôi vẫn là người hiểu về môi trường làm việc và văn hóa của Việt Nam. Cho nên, khi mang áp những kiến thức và tư duy, tầm nhìn toàn cầu tại Việt Nam, mình sẽ hiểu cái gì có thể áp dụng cái gì cần cải thiện, lựa chọn cho phù hợp với văn hóa, môi trường và con người Việt Nam”, bà Hà nói.  

Từ thế mạnh đó, cũng như việc hiểu rõ về quan điểm, cách làm việc của người dân tại hai nước, những cựu sinh viên Australia sẽ đóng vai trò như một cầu nối. “Việc hiểu sâu về cả văn hóa lẫn pháp lý và kỳ vọng của cả hai bên sẽ là cầu nối để hai bên có thể hợp tác với nhau, giảm thiểu những rủi ro về hiểu sai, hiểu lầm, những mong đợi không thể. Với nhận thức về tính toàn cầu cao, khi hỗ trợ cho các doanh nghiệp từ Australia sang Việt Nam nay Việt Nam sang Australia, hay hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam làm việc với các đối tác quốc tế khác đều có những thành công, kết quả tốt”, thành viên Ban cố vấn AABN khẳng định.  

Mạng lưới Doanh nghiệp Cựu sinh viên Australia mong muốn trở thành cầu nối thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam trong nước và quốc tế. Ảnh AABN

Diễn đàn kết nối và vai trò của doanh nghiệp dẫn dắt

Diễn đàn Doanh nghiệp Cựu sinh viên Australia – Việt Nam 2025, với chủ đề “Kết nối cựu sinh viên – Thúc đẩy đổi mới – Xây dựng tương lai”, được tổ chức trong bối cảnh hai nước đang đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực giáo dục, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Các phiên thảo luận tập trung làm rõ vai trò của cộng đồng cựu sinh viên trong việc kết nối nguồn lực, thúc đẩy hợp tác kinh doanh và hỗ trợ tăng trưởng bền vững song phương.

Ông Nguyễn Bá Diệp, thành viên Ban cố vấn AABN, nhận định Australia và Việt Nam có nhiều dư địa hợp tác, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế số, năng lượng, nông nghiệp và giáo dục. Theo ông, các cựu du học sinh hiểu rõ cả hai thị trường sẽ là lực lượng trung gian quan trọng, góp phần thúc đẩy hợp tác hiệu quả giữa doanh nghiệp hai nước.

Ở góc nhìn cấu trúc cộng đồng, ông Nguyễn Bách Việt, người sáng lập kiêm CEO của Công ty Cổ phần Nền tảng hiệu quả năng lượng VIoT, cũng là thành viên Ban cố vấn AABN, cho rằng mạng lưới cựu sinh viên Australia có thể chia thành ba nhóm chính: nhóm đã thành công và có ảnh hưởng lớn trong cộng đồng doanh nghiệp; nhóm đang tìm kiếm cơ hội hợp tác, đầu tư; và nhóm sinh viên mới tốt nghiệp, bắt đầu khởi nghiệp. AABN hướng tới xây dựng các hoạt động phù hợp cho từng nhóm, trong đó nhóm đi trước có thể đóng vai trò cố vấn, nhà đầu tư và tạo tác động cộng đồng cho các thế hệ sau.

Theo ông Việt AABN đang được chính phủ Australia hậu thuẫn rất tốt, ở đó các chương trình chiến lược hay quan hệ ngoại giao, có nhiều quỹ hỗ trợ. Điển hình, Australia thành lập quỹ 2 tỉ đô cho chuyển dịch năng lượng xanh và phát triển hạ tầng dành cho khu vực Đông Nam Á mà Việt Nam là một thành viên được tiếp cận quỹ. Trong đó có một khoản 250 triệu đô dành cho các startup có các giải pháp có tính tác động về năng lượng cho xã hội, cộng đồng, môi trường, biến đổi khí hậu. Ngoài ra, AABN còn hợp tác với các nhà nghiên cứu tại Australia, với các trường, các cơ quan doanh nghiệp Việt Nam, nhằm mục đích hỗ trợ cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam trong nghiên cứu sản xuất... Họ là những người giỏi chuyên môn, có trình độ, kiến thức, am hiểu công nghệ, khi hợp tác sẽ giúp có nhiều giải pháp thiết thực cho Việt Nam.

Các cựu sinh viên Australia thăm Trung tâm điều phối giao thông TP.HCM nơi hợp tác với Đại học Monash, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và mô hình đô thị ảo (Digital Twin) trong quản lý giao thông thông minh, và đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ cán bộ và kỹ sư trong lĩnh vực hạ tầng – giao thông đô thị. Ảnh AABN

Về Việt Nam kinh doanh 16 năm, ông Việt cho rằng, đây là một thị trường dễ đi, và đi nhanh nhất, vì nhiều cơ hội để thử nghiệm sản phẩm do Việt Nam đang trong giai đoạn sẵn sàng đón nhận những ý tưởng sáng kiến đổi mới sáng tạo trong kỹ thuật công nghệ. “Có ý tưởng là có thể mang ra thử ngay, cộng đồng sẵn sàng chấp nhận, cho mình sửa sai. Ở Australia khi có ý tưởng, mình mất vài tuần thậm chí cả tháng đi gặp ai đó để trình bày. Khi muốn tích hợp với một hãng xưởng nào đó thì tại Việt Nam nhanh hơn, vì làm việc trực tiếp với các nhà máy, trong khi Australia đã mang sản xuất đi gia công tại các nước khác,” ông Việt nói.  

Bên cạnh đó, Việt Nam được đánh giá là thị trường thuận lợi cho việc thử nghiệm và triển khai các giải pháp công nghệ mới nhờ chi phí thấp, quy trình linh hoạt và khả năng tiếp cận nhanh với doanh nghiệp sản xuất. Điều này giúp rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường, yếu tố đặc biệt quan trọng đối với các startup đổi mới sáng tạo. “AABN có những nhà lãnh đạo, có chuyên môn, nắm bắt cập nhật những công nghệ kỹ thuật tân tiến, hiểu thế giới đang đi đến đâu, có nhiều mối quan hệ trong lĩnh vực công nghệ kỹ thuật, lại là những người biết hiện các chính phủ, tổ chức đang có những tiềm lực, chương trình nào để hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp khởi nghiệp, hiểu được thị trường thiếu gì, sẽ đóng vai trò tư vấn hỗ trợ, thậm chí đầu tư rất tốt cho các nhóm khởi nghiệp trẻ, thậm chí cũng là những nhà đầu tư tiềm năng mà các startup rất cần,” ông Việt khẳng định.  

Không chỉ hỗ trợ khởi nghiệp, AABN còn được kỳ vọng góp phần thúc đẩy dòng vốn đầu tư từ Australia vào Việt Nam. Tính đến tháng 3.2024, vốn FDI từ Australia vào Việt Nam đạt hơn 2 tỷ USD với 631 dự án, xếp thứ 21 trong số các quốc gia đầu tư vào Việt Nam. Trong bối cảnh doanh nghiệp Australia đang tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng, Việt Nam được xem là điểm đến tiềm năng, và các mạng lưới như AABN có thể hỗ trợ kết nối trực tiếp, hiệu quả hơn giữa các đối tác.

Giáo dục – nền tảng dài hạn cho hợp tác kinh tế

Song song với hợp tác kinh doanh, giáo dục tiếp tục là trụ cột quan trọng trong quan hệ Việt Nam – Australia. Trong chuyến thăm Việt Nam đầu tháng 12.2025 của Bộ trưởng Giáo dục Australia, nhiều thỏa thuận tăng cường hợp tác nghiên cứu và củng cố mạng lưới học thuật đã được ký kết giữa các trường đại học hai nước. Các thỏa thuận sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các học giả Việt Nam tiếp cận chương trình đào tạo nghiên cứu tại các trường đại học hàng đầu thế giới ở Australia, trong đó có Đại học Quốc gia Australia, Đại học Adelaide, Đại học Deakin, Đại học Macquarie, Đại học Queensland và Đại học Southern Queensland. 

Cộng đồng doanh nhân là cựu sinh viên Australia cũng tích cực tham gia hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực thông qua các hoạt động giảng dạy, cố vấn và tiếp nhận sinh viên thực tập. Việc kết nối giữa doanh nghiệp và nhà trường không chỉ giúp sinh viên tiếp cận thực tiễn sớm mà còn góp phần hình thành lực lượng lao động chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường trong bối cảnh hội nhập.

RMIT là trường đại học nước ngoài đầu tiên và duy nhất có phân hiệu đại học nước ngoài tại Việt Nam của Australia. Ảnh: Đại sứ quán Australia tại Việt Nam

Bà Hà cho biết nhiều người đến tham gia diễn đàn, kết nối tìm hiểu cơ hội để được đóng góp, cho cộng đồng: “Các lãnh đạo doanh nghiệp được mời giảng dạy trong các trường đại học vì họ cần những chuyên gia có thể chuyển tải được những bài học thực tế cho sinh viên. Ngoài ra, các trường còn bắt buộc các em sinh viên phải thực tập tại một doanh nghiệp nào đó liên quan đến ngành học. AABN sẽ hỗ trợ rất tốt vì các thành viên thường là các chủ doanh nghiệp, có kiến thức chuyên môn có thể hợp tác với các trường để hỗ trợ sinh viên trong việc xây dựng nhân lực từ rất sớm, cố vấn hiệu quả cho thế hệ trẻ.”

Trong khi đó, công ty của ông Việt đã nhận nhiều sinh viên đến thực tập, trong thời gian tới sẽ tổ chức thêm hoạt động trao đổi thực tập cho sinh viên Việt Nam sang các công ty tại Australia...

Lan Chi