Sớm hoàn thiện hạ tầng phục vụ xe điện

Theo lộ trình đã được phê duyệt, từ ngày 1.7.2026, Hà Nội sẽ hạn chế xe máy chạy xăng trong khu vực Vành đai 1. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng để chính sách này phát huy hiệu quả thực tế, hạ tầng trạm sạc điện phải được đầu tư đồng bộ và đi trước một bước. Nếu không, việc cấm xe xăng ở trung tâm có nguy cơ tạo ra khoảng trống dịch vụ, gây khó khăn cho người dân khi chuyển đổi sang phương tiện xanh.

Chưa có bộ quy chuẩn thống nhất

Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Hà Nội Đào Việt Long cho biết hiện vẫn chưa có bộ quy chuẩn thống nhất về trạm sạc và đầu sạc, dẫn đến tình trạng mỗi hãng xe sử dụng một chuẩn riêng, gây khó khăn cho việc dùng chung.

Quy hoạch tổng thể mạng lưới điện và hệ thống trạm sạc trên địa bàn Hà Nội, nhất là ở khu vực nội đô, cũng chưa được ban hành. Thêm vào đó, việc kêu gọi xã hội hóa đầu tư hạ tầng sạc còn thiếu khung pháp lý cụ thể về cơ chế quản lý và giá dịch vụ, khiến doanh nghiệp (DN) chưa mạnh dạn tham gia.

Theo số liệu từ Sở Xây dựng, Hà Nội hiện có khoảng 6,9 triệu xe máy, trong đó 95% là xe xăng. Riêng khu vực bên trong Vành đai 1 hiện có khoảng 600.000 người dân với 450.000 xe máy.

Trong khi đó, số lượng trạm sạc công cộng và cá nhân còn ở mức khiêm tốn. Đến nay, mới chỉ có một DN là Công ty CP Phát triển Trạm sạc Toàn cầu V-Green, báo cáo đã lắp đặt khoảng 1.000 trạm sạc, gồm 57 trạm công cộng công suất 120 - 150 KW, 259 trạm hỗn hợp AC/DC và 684 trụ AC cá nhân.

Với hệ thống xe buýt điện, tình hình cũng chưa mấy khả quan. TP Hà Nội mới có 113 trụ sạc phục vụ 16 tuyến, được bố trí tại các depot của 5/11 đơn vị vận hành. Các trụ sạc này lại không thể dùng chung với hệ thống của Vinbus, khiến khả năng khai thác tối ưu bị hạn chế.

Tốc độ phát triển hạ tầng sạc vẫn chưa theo kịp tiến trình thay thế phương tiện xăng, nhất là tại các điểm trung chuyển, bến bãi và khu dân cư đông đúc. Bài toán quỹ đất xây trạm sạc ở nội đô cũng nan giải, khi diện tích trống hạn chế và giá đất cao.

Không chỉ thiếu điểm sạc, mạng lưới phân phối, bảo hành, bảo trì phương tiện điện ở Hà Nội cũng chưa hoàn thiện. Nguồn cung linh kiện, nhất là pin và thiết bị chuyên dụng, vẫn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu, tiềm ẩn nguy cơ gián đoạn khi thị trường thế giới biến động.

Trước thực trạng này, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đã giao Sở Xây dựng rà soát toàn bộ quy định, tiêu chuẩn và quy chuẩn liên quan trạm sạc. Thành phố yêu cầu các DN có nhu cầu lắp đặt phải phối hợp chặt chẽ với Sở Xây dựng để cập nhật danh sách trạm đạt chuẩn, đồng thời loại bỏ những trạm không bảo đảm an toàn. Mục tiêu là sớm hoàn thành quy hoạch mạng lưới trạm sạc, khuyến khích các DN triển khai thí điểm theo phương án thống nhất, bảo đảm tính đồng bộ và khả năng kết nối liên thông.

Ưu tiên lắp đặt trạm sạc

Ông Nguyễn Mạnh Quyền khẳng định chuyển đổi phương tiện giao thông xanh là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thể hiện quyết tâm của Hà Nội trong tiến trình trở thành đô thị xanh, bền vững. Các dự án đầu tư xây dựng trong khu vực đô thị khi được phê duyệt phải tính đến việc bố trí trạm sạc và hệ thống này cần được triển khai thống nhất trên toàn địa bàn, tránh manh mún, chắp vá.

Cơ quan chức năng TP Hà Nội đang tiến hành rà soát toàn bộ bến bãi, điểm đỗ trong Vành đai 1 và khu vực lân cận, xác định vị trí phù hợp để lắp đặt trụ sạc. Thành phố sẽ tăng số lượng bãi đỗ xe ở hành lang Vành đai 1, giúp người dân từ ngoài vào có thể gửi xe và chuyển sang phương tiện điện.

Với các khu chung cư cũ, việc khảo sát nhu cầu và quy hoạch điểm sạc công cộng cũng sẽ được triển khai, song song với việc kiểm soát tiêu chuẩn kỹ thuật của trạm sạc tư nhân để bảo đảm an toàn phòng cháy chữa cháy.

Theo ông Nguyễn Đức Vinh, Phó Giám đốc Công ty Khai thác điểm đỗ xe Hà Nội, mục tiêu đến hết năm 2026 là tối thiểu 10% chỗ đỗ xe hiện hữu phải có trạm sạc điện. Qua rà soát 150 điểm đỗ trong nội thành, công ty xác định khoảng 40 vị trí có thể lắp đặt.

Trong đó, 4 vị trí đã được đề xuất triển khai sớm, gồm: khoảng đất trống từ số 621 đến 768 đường Đê La Thành; bãi xe tại khu đất trống cạnh trụ sở Đại sứ quán Nga, gần bùng binh Vành đai 1 - Kim Mã - Cầu Giấy; vỉa hè và khoảng đất trống dọc đường Trần Khát Chân từ nút giao Bạch Mai đến phố Lạc Nghiệp dài hơn 500 m; bãi đất trống trước trụ sở Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam tại nút giao Xã Đàn - Giải Phóng.

Theo ông Vinh, trong 4 vị trí này, trước mắt có thể triển khai ngay tại đường Trần Khát Chân và khu đất trước Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam. Hai vị trí còn lại nằm trong phạm vi thi công dự án Vành đai 1, nên phải chờ dự án hoàn thành mới có thể triển khai.

TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, cho rằng phát triển trạm sạc điện phải đi trước một bước về quy hoạch và tiêu chuẩn. Ngoài việc xây dựng trạm sạc tại các bãi xe chuyên dụng, Hà Nội cần có quy định bắt buộc tích hợp trạm sạc trong các dự án nhà ở mới, nhất là chung cư cao tầng. Các hãng sản xuất xe máy điện cũng cần phối hợp hướng dẫn người dân sạc an toàn tại nhà. 

Bài và ảnh: Nguyễn Hưởng