TP.HCM hướng tới mô hình khu công nghiệp phát thải ròng bằng không

Climateworks Centre – tổ chức trực thuộc Đại học Monash (Úc), vừa công bố báo cáo đề xuất lộ trình chuyển đổi các khu công nghiệp tại TP.HCM hướng tới phát thải ròng bằng không (Net Zero Industrial Precinct – NZIP). Mô hình này được kỳ vọng sẽ tạo động lực tăng trưởng mới cho thành phố, giúp ngành công nghiệp phát triển bền vững và duy trì sức cạnh tranh trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ sang hướng carbon thấp.

Theo báo cáo, khu công nghiệp phát thải ròng bằng không là mô hình hợp tác giữa các bên liên quan (từ doanh nghiệp, cơ quan quản lý đến nhà đầu tư) nhằm cắt giảm khí thải nhà kính trong một khu vực cụ thể. Thay vì hoạt động riêng lẻ, các doanh nghiệp sẽ cùng chia sẻ hạ tầng, công nghệ và nguồn vốn đầu tư chung để đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, điện khí hóa và nâng cao hiệu suất sản xuất.

Khu chế xuất Tân Thuận nhìn từ trên cao. Ảnh: IPC

Tại TP.HCM, lộ trình này tập trung vào năm khu công nghiệp đang chiếm hơn 70% tổng tiêu thụ năng lượng của toàn bộ các khu công nghiệp trên địa bàn, gồm: Khu công nghệ cao Sài Gòn, Khu chế xuất Tân Thuận, Khu công nghiệp Tân Tạo, Hiệp Phước và Đông Nam.

Ông Khuất Tuấn Anh, Giám đốc chính sách Climateworks Centre Việt Nam, tác giả báo cáo nêu trên, cho biết cho biết các khu công nghiệp NZIP mở ra cơ hội giúp ngành công nghiệp Việt Nam thích ứng và phát triển bền vững trong tương lai, đồng thời tạo động lực tăng trưởng cho toàn bộ nền kinh tế.

“Việc chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp thông qua mô hình NZIP sẽ trở thành động lực tăng trưởng mới cho Thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời giúp thành phố từng bước khẳng định vai trò dẫn đầu trong khu vực”, ông Khuất Tuấn Anh nhấn mạnh, đồng thời cho rằng việc nâng cấp hạ tầng năng lượng, hiện đại hóa quy trình sản xuất và tăng cường hợp tác giữa các doanh nghiệp sẽ giúp TP.HCM nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu, thu hút đầu tư xanh và duy trì sức cạnh tranh trong thời kỳ chuyển đổi năng lượng.

Trong hai thập kỷ qua, Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng GDP trung bình khoảng 7%, nằm trong nhóm cao nhất khu vực. Tuy nhiên, quá trình phát triển kinh tế nhanh chóng này cũng kéo theo lượng phát thải gia tăng mạnh. Chỉ trong vòng mười năm, lượng phát thải đã tăng tới 140%, trong đó ngành công nghiệp chiếm 54% tổng tiêu thụ năng lượng quốc gia. Trên phạm vi toàn cầu, xu hướng này cũng không khác biệt, với hơn một phần ba lượng phát thải toàn cầu đều phát sinh từ lĩnh vực công nghiệp.

“Những con số này cho thấy ngành công nghiệp giữ vai trò then chốt trong việc hiện thực hóa mục tiêu net zero vào năm 2050 trên phạm vi toàn cầu. Việc triển khai mô hình NZIP sẽ giúp ngành công nghiệp cắt giảm khí thải với quy mô và tốc độ phù hợp để đạt được mục tiêu này. TP.HCM có thể khẳng định vị thế tiên phong trong khu vực về giảm phát thải carbon trong sản xuất, nơi đổi mới và hợp tác đóng vai trò chủ chốt trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững”, ông Khuất Tuấn Anh cho biết.

Lộ trình này được phát triển dựa trên chuỗi nghiên cứu về các khu công nghiệp phát thải ròng bằng không tại Úc và Đông Nam Á, với sự hỗ trợ của Trung tâm Tư vấn – Thông tin – Bồi dưỡng nâng cao trình độ Quản trị doanh nghiệp và Ứng dụng khoa học quản lý kinh tế (CIT) thuộc Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM.

Climateworks Centre được thành lập năm 2009, là tổ chức phi lợi nhuận hợp tác giữa Đại học Monash, Chính phủ Úc và Quỹ Myer. Tổ chức này hoạt động nhằm thu hẹp khoảng cách giữa nghiên cứu và hành động vì khí hậu, tập trung vào việc thúc đẩy các giải pháp giảm phát thải, hướng tới mục tiêu giới hạn nhiệt độ toàn cầu tăng không quá 1,5°C.

Vào tháng 9.2024, Climateworks Centre đã khởi xướng chương trình chuyển đổi các khu công nghiệp TP.HCM thành khu công nghiệp phát thải ròng bằng không, sau khi ký kết Biên bản Ghi nhớ hợp tác với Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM tại Diễn đàn Kinh tế TP.HCM lần thứ 5.

Theo đại diện Climateworks Centre, việc triển khai thành công mô hình NZIP tại TP.HCM không chỉ giúp thành phố hướng tới phát thải ròng bằng không mà còn góp phần định hình tiêu chuẩn mới cho các trung tâm công nghiệp của Việt Nam trong hành trình phát triển xanh và bền vững.

Trà My