“Hoàng tử xiếc” Quốc Nghiệp vẹo cột sống cổ: bệnh không của riêng ai!

Sở hữu nhiều thành tích và kỷ lục xiếc trong suốt hơn 15 năm, hai anh em Quốc Cơ - Quốc Nghiệp được mệnh danh “Hoàng tử xiếc” của Việt Nam. Cuối năm 2016, hai anh em phá kỷ lục Guinness với màn biểu diễn giữ thăng bằng trong lúc chồng đầu đi lên 90 bậc thang của nhà thờ Girona ở Tây Ban Nha trong 52 giây.

Quốc Nghiệp: “Đau chỗ nào tập quen chỗ đó”

Chia sẻ trong chương trình Giải mã kỳ tài phát sóng tối 6.11, Quốc Nghiệp cho biết cách đó vài tuần anh bị một cơn đau khủng khiếp lần đầu gặp trong đời, không chịu nổi anh phải nhập viện. “Xem kết quả chụp MRI, bác sĩ phát hiện cột sống tôi không thẳng như người bình thường mà bị vẹo ngược lại, bởi số lần chồng đầu của tôi tới giờ đã hơn 15 năm! Mỗi lần chồng đầu như vậy cột sống cổ cong dần lại. Bác sĩ khuyên tôi nên kết thúc sự nghiệp...”, Quốc Nghiệp bần thần kể.

Theo chỉ định điều trị, Quốc Nghiệp phải nhập viện phẫu thuật vì đốt sống cổ bị vẹo đã chèn vào màng cứng và tủy, nếu để tai nạn nữa thì có khả năng gãy xương cổ, liệt tay. Lượng định mọi nguy hiểm và cơ hội tiếp tục làm nghề, Quốc Nghiệp quyết định không phẫu thuật, chọn cách uống thuốc, tập luyện các động tác bổ trợ để vùng cổ hồi phục. “Tôi nói với vợ “anh muốn được tiếp tục làm nghề, nếu nghe lời bác sĩ thì anh phải phẫu thuật, phải ngưng diễn, anh không muốn điều đó...”.

Đây là thời điểm chín muồi và đẹp nhất trong sự nghiệp của tôi. Tôi biết quyết định này rất nguy hiểm nhưng tôi đã chấp nhận sống với nghề này thì đau chỗ nào tôi sẽ tập luyện cho đến quen với nỗi đau đó và sống chung với nó như một người bạn”, Quốc Nghiệp nói.

Vinh quang và bệnh tật đều đến từ màn biễu diễn Quốc Nghiệp chồng đầu lên Quốc Cơ. Ảnh: Hải An

Thông tin thêm về bệnh của em mình, Quốc Cơ cho biết nguyên nhân khiến Quốc Nghiệp vẹo đốt sống cổ là do trong nhiều năm theo nghiệp diễn xiếc, em trai anh đã nhiều lần gặp tai nạn nghiêm trọng. Năm 2009, khi đang diễn động tác chồng đầu trên sân khấu Đài Loan, Quốc Nghiệp bị ngã cắm đầu xuống đất, bất tỉnh tại chỗ. Xương cổ của Nghiệp thụt vào trong, bác sĩ phải dùng dụng cụ kéo ra ngoài. Năm 2011 và 2012, Quốc Nghiệp tiếp tục gặp chấn thương nghiêm trọng khi diễn tại TP.HCM...

“Với kinh nghiệm nhiều năm theo nghề, chúng tôi biết cách điều chỉnh cơ thể để vẫn có thể diễn tốt mà không dùng lực nhiều, tránh làm ảnh hưởng tới vùng cổ của Quốc Nghiệp. Chúng tôi cũng sẽ hạn chế thực hiện động tác chồng đầu và cẩn thận hơn nữa để không xảy ra tai nạn”, Quốc Cơ nói.

Những tai nạn gây chấn thương cột sống cổ thường gặp

PGS-TS-BS.Võ Văn Thành - Chủ tịch Hội Cột sống TP.HCM, nguyên Chủ tịch Hội Nghiên cứu cột sống cổ châu Á - Thái Bình Dương cho biết cột sống cổ tuy chiếm 7/33 đốt sống, nhưng lại là đoạn cột sống quan trọng hàng đầu với các bệnh lý chấn thương hay bệnh lý chỉnh hình phức tạp.

Bệnh lý chấn thương cột sống cổ do nhiều nguyên nhân, có thể xảy ra với bất kỳ ai và trong mọi tai nạn, không riêng với những nghề nghiệp có động tác nguy hiểm. Thường thấy nhất hiện nay là tai nạn xe gắn máy. Cũng có người tập yoga trồng cây chuối mà tư thế sai, thân thể quá nặng, gập người gây gãy cổ. Có người chơi nhảy cừu bị té cắm đầu xuống cát, nhảy tắm sông hay ao hồ chúi đầu xuống mực nước cạn, té cao cắm đầu xuống nền cứng, trượt té đập mặt xuống đất ngửa cổ hay cổ đập vào tường nhà khiến đầu cổ - ngực gập lại quá mức...

Những người chơi các môn sử dụng đầu và cổ nhiều như xiếc, bóng đá, võ thuật... dễ bị chấn thương cổ do chế độ tập luyện nghiêm khắc với cường độ cao trong nhiều năm gây tổn thương và sức ép lên vùng cột sống cổ. Tai nạn nhiều lần khiến cổ mất dần đường cong vốn có, các đốt xương cổ di chuyển lệch hướng để thích ứng với tổn thương và hoạt động luyện tập.

“Người gặp nạn có thể tử vong tức thì hay khi di chuyển sai tư thế trên đường đến bệnh viện. Liệt vận động tứ chi, bí tiểu có thể thấy ngay sau khi chấn thương cột sống cổ hoặc sau khi chuyển bệnh nhân sai tư thế. Bệnh nhân có thể bị suy hô hấp, viêm phổi, xẹp phổi, loét da, teo cơ và rất nhiều biến chứng khác cần theo dõi điều trị kịp thời”, PGS.Thành cho biết.

Theo PGS.Thành, vẹo cột sống cổ thuộc nhóm bệnh lý chỉnh hình cột sống cổ. Nhóm bệnh lý này bao gồm nhiều loại bệnh như: bệnh lý tủy sống cổ, bệnh lý rễ thần kinh cổ, lao cột sống cổ, viêm dính cột sống cổ, vẹo cột sống cổ do co rút cơ ức đòn chủm, còng cột sống cổ do bệnh lý đa u sợi thần kinh, vẹo cột sống cổ do dị tật bẩm sinh, đau cơ sợi vùng cổ - vai - quanh xương bả vai...

Chỉ định mổ phải thận trọng

PGS.Thành lưu ý, khi sơ cứu nạn nhân chấn thương cột sống cổ phải cho bệnh nhân nằm bất động để không tổn thương tủy sống cổ thêm. Đặt bệnh nhân nằm ngửa trên cáng hay ván cứng có lót mền hay nệm mỏng, hai bên đầu chêm hai túi cát. Cột hay dán vùng trán, vùng ngực... xuống hai bên cáng khiêng hay ván cứng. Không cho ngồi, không vác vai hay kéo lê bệnh nhân cổ gập, không chở ngồi trên xe gắn máy, xe đạp, xích lô hay taxi...

“Sơ cứu tuy đơn giản nhưng cứu được khoảng 25% bệnh nhân chấn thương cột sống cổ khỏi tử vong trên đường đến bệnh viện”, PGS.Thành nói.

Anh em Quốc Cơ và Quốc Nghiệp (phải) đang  chơi với con trai theo kiểu... xiếc. Ảnh: Hải An

Chẩn đoán chấn thương cột sống cổ hiện không còn khó khăn với kỹ thuật hình ảnh học hiện đại. “Nhiều bệnh nhân tiền mất tật mang do bị can thiệp quá trớn bởi các quảng cáo: đốt sống cao tầng, đốt laser giảm áp, cắt đĩa sống nội soi, thậm chí mổ cắt đĩa thay đĩa đệm không đúng chỉ định, không cần thiết, nhưng lại sinh biến chứng liệt tứ chi hay hạ chi... Bệnh nhân cần được thăm khám lâm sàng cẩn thận bởi bác sĩ có chuyên môn trước khi khảo sát hình ảnh học tỉ mỉ. Sau đó kết hợp các dữ liệu để hình thành chẩn đoán chính xác, phù hợp cả lâm sàng và hình ảnh học. Chỉ định phẫu thuật lại càng phải thận trọng hơn nữa”, PGS.Thành lưu ý.

Để phòng tránh, PGS. Thành cho biết có thể thực hiện được trong đa số trường hợp: tập luyện thể dục thể thao vừa sức để giúp cột sống rắn chắc và dẻo dai; giữ tư thế đầu - cổ luôn thẳng khi làm việc; tránh những chấn thương cho cột sống cổ như đội vật nặng trên đầu, cúi hay ngửa đầu quá mức, xoay đầu và cổ một cách đột ngột quá mức; khi lái xe phải làm chủ tốc độ, tôn trọng luật giao thông, không uống rượu bia; đội nón bảo hộ trong nhà kho, công trường, lâm trường...; những công việc cần gập cổ hay ngửa cổ thời gian dài phải nghỉ giải lao; khi ngủ không nên nằm gối quá cao; quan sát kỹ trước khi nhảy tắm chúi đầu xuống hồ bơi hay sông nước... 

Vi Thoại - Bích Lài