Học làm người từ một cái cây

Xuất bản lần đầu cách đây tròn 50 năm, The giving tree lấy lối kể chuyện đơn giản, dễ hiểu bên cạnh nét vẽ minh hoạ mộc mạc của chính tác giả. Được nhân cách hoá, nhân vật chính là một cái cây luôn dành trọn tình cảm yêu thương cho cậu bé loài người, từ khi cậu còn nhỏ cho đến khi già đi và không còn nơi nào nương tựa.

Chuyện bắt đầu vào một ngày nọ khi cái cây biết yêu thương cậu bé, và cậu bé cũng xem cây như người bạn vong niên thân thiết. Người và cây được chơi đùa với nhau mỗi ngày. Tình cảm giữa cây và người cứ thế lớn dần. Thời gian thấm thoát thoi đưa, cậu bé dần trưởng thành và ít đến thăm cây hơn. Song cây vẫn mong ngóng cậu bé mỗi ngày. Rồi một ngày cậu bé lại xuất hiện. 

Đứng trước cây, cậu bé ngày nào đã mang dáng dấp của một chàng trai trẻ, cây reo mừng và nói cậu hãy chơi đùa cùng cây, cây sẽ để cậu leo lên, ăn quả của cây, làm bất cứ điều gì cậu cảm thấy hạnh phúc. Nhưng cậu bé không còn nhỏ để chơi đùa với cây nữa, cậu cần tiền để mua nhiều thứ khác hay ho hơn. Cậu đã có cuộc sống của riêng mình. Cây nói mình không có tiền nhưng cậu có thể hái trái mang ra chợ bán. Thế là cậu hái sạch quả trên cây, cậu rất hạnh phúc và cây cũng hạnh phúc.

Thêm thời gian rất dài nữa cậu không đến thăm cây, khiến cho cây mòn mỏi mong chờ. Cho đến một ngày cậu lại trở về bên cây, lần này cậu muốn có một ngôi nhà. Chỉ cần thấy cậu bé vui, cây chẳng tiếc gì mà không hy sinh cho cậu, thế là cậu chặt hết cành cây để lấy gỗ xây một ngôi nhà.

Cậu bé đi rồi, cây tiếp tục chờ đợi. Bao năm tháng biền biệt trôi qua, một ngày cậu bé lại trở về. Với hình dáng của một người đàn ông từng trải, cậu nói đã chán với cuộc sống của mình và cần một chiếc thuyền để đi đến những miền đất xa xôi. Cây nói: “Con hãy đốn thân ta làm thuyền, con sẽ chèo đi xa và hạnh phúc”. Lần này cậu đốn hạ thân cây và cái cây chỉ còn gốc.
Rồi một ngày nữa, cậu trở về trong thân già còm cõi, lê từng bước chậm chạp, chỉ cần một chốn nghỉ ngơi vì đã quá mệt mỏi. Gốc cây ấy chính là nơi cậu tìm về để ngồi nghỉ trong những năm tháng cuối đời.

Với hình ảnh tối giản, lối kể chuyện đơn sơ cùng nét minh hoạ chì đen đơn điệu, The giving tree đã làm cho bao thế hệ độc giả bị cuốn hút bởi câu chuyện đáng suy ngẫm. Cuốn sách đã phủ sóng trên toàn cầu suốt nửa thế kỷ qua bằng 30 thứ tiếng và đến tay hàng triệu trẻ em trên toàn thế giới, thu hút cả người lớn. Cây táo trong truyện được xem như người làm cha làm mẹ, và cậu bé chính là đứa con nhỏ.

Để The giving tree - Cây táo yêu thương ra mắt tại Việt Nam là một chặng đường dài và đầy duyên nợ của những người yêu sách Việt, bắt đầu từ một người đàn ông tên Đạt sống ở Hoa Kỳ khi anh có bản quyền của tác phẩm gốc. Những nhà làm sách Việt đã nhờ anh cất công tìm đến gia đình tác giả để xin mua lại bản quyền với hy vọng sách sớm có mặt ở Việt Nam. Khi bản quyền được mua, các đơn vị làm sách phải tuân thủ khâu xuất bản để quyển sách cho người Việt không bị “biến dạng” so với bản gốc. Từ việc dàn trang, sửa lỗi đến vẽ minh hoạ đều phải đúng như yêu cầu của tác giả lúc sinh thời cho tất cả bản dịch. Để The giving tree - Cây táo yêu thương gần gũi hơn với đối tượng thiếu nhi, dịch giả được chọn là Lương Quỳnh Mai khi ấy mới học lớp mười một. Lời dịch trong sáng đã giúp cuốn sách thêm phần ý nghĩa.

________________

Theo khảo sát của hiệp hội Giáo dục quốc gia Hoa Kỳ, The giving tree xếp hạng 24 trong 100 quyển sách thiếu nhi được yêu thích nhất. Năm 2013, dựa trên 500.000 lượt bình chọn của cộng đồng Goodreads, The giving tree xếp thứ ba trong danh sách “sách thiếu nhi hay nhất”.
The giving tree - Cây táo yêu thương do Tiki và AlphaBooks phát hành, giá 65.000 đồng.

_________________

Hữu Nam