Vốn dĩ, trà với cá cơm là những thực phẩm quen thuộc với đại đa số mọi người. Quen nhưng nếu khéo kết hợp chúng, bạn sẽ có những món ăn mượt mà hương vị.
Theo y thực (ăn uống nên thuốc) triều Nguyễn thì “thế mạnh” của trà là khử mùi tanh hôi, khống chế độ mặn để người ăn không bị khô cổ và giúp thăng hoa hương vị các loại mắm hải sản, thịt…
Mặc khác, các mặt hàng cá cơm đông lạnh (sấy, hấp) thường chứa một độ hôi ê nhất định, do nằm khá lâu trong tủ đông. Bởi vậy, kết hợp gia vị trà với cá cơm cũng là chuyện hợp lý.
Vả lại, mùi vị chân nguyên của các loại cá cơm thường nhẹ nhàng và trung vị, giống như thịt gà công nghiệp hay thịt cá tra phi lê vậy. Thế nên, khi chế biết thì ít nhiều gì - cũng được cho thêm ít: mắm muối, hành tiêu… để món ăn thêm đậm đà và thơm ngon hơn. Và cũng để khống chế “tật xấu” của những gia vị vừa tanh vừa thơm kia, vẫn cần có vài ba muỗng canh nước cốt trà ngon.
Thật thanh tân hương vị con cá cơm sấy kho trà.
Tổng hòa, nồi cá cơm hấp kho trà tỏa mùi thơm nức nở của hành, tiêu… với nước mắm cá đồng. Nó kích thích đến độ, mũi mới bắt mùi, miệng đã nghe thèm bới ngay tô cơm trắng rồi.
Từng con cá cơm biển miền Trung khá săn chắc thịt, ngọt bùi và beo béo (nhờ “uống” ít dầu dừa). Nó khác biệt hoàn toàn với kết cấu thịt thềm bở, của đám cá cơm biển Tây Nam bộ.
Còn muỗng nước kho ửng hồng chuỗi vị: mặn- ngọt - chua thanh dịu nhẹ (do được ghép vào nhúm khô cà chua) thật hấp dẫn.
Chấm với mớ lá lốt chua the, đắng thơm nhẹ đặc trưng tựa như hương vị lá trầu tươi. Và mớ đọt rau bầu đất (kim thất Nam) giòn giòn lẫn thơm đắng nhẹ, thêm tanh tân khẩu vị.
Làm mới món cá cơm kho cùng cơm vắt, rau vườn.
Món này, ăn với cơm hay bún tươi đều hợp. Và cũng có thể làm mới chén cơm quen thuộc. Bằng cách, nhúng hai bàn tay sạch vào chén nước muối pha loãng rồi vo cơm thành viên, nhằm nhen thêm hứng khởi, để xua đi cảm giác nhàm chán trong ngày trốn dịch bệnh.
Đồng thời, từng viên cơm trắng tươi còn gợi nhớ món cơm nắm chấm muối mè thanh đạm hay dĩa cơm vắt kèm khô cá dứa chiên vàng sang cả, ở người từng trải.
Và nếu ta phối thêm vào nồi kho vài muỗng canh bột cá ngừ, sẽ giúp thịt cá cơm ngọt thanh đậm hơn. Món này, hài hòa hương vị nhất vào “lửa” thứ 3 (hâm lại thêm hai lần nữa).
Điểm độc đáo của món ăn là, để nguội vẫn không tanh. Cũng nhờ có trà “nâng đỡ”!
Hấp dẫn món xà lách cá cơm sữa.
Thế nhưng với loại cá cơm “mờm” sấy hay còn gọi cá ngần hoặc cá cơm sữa chỉ thích hợp một “lửa” mà thôi. Dù lớn hết cỡ, chúng vẫn nhỏ hơn đầu đũa nên rất nhanh chín. Và nếu đun quá lâu (quá lửa), vị ngọt thanh nhẹ của cá sẽ bị giảm bớt.
Thường các bà mẹ có con nhỏ, bậc tiểu học, rất chuộng loại cá này. Bởi cá không có xương cứng và không tanh, nên rất dễ “dụ” con trẻ ăn.
Phổ biến là món cá cơm sữa nhúng nhẹ bột chiên giòn (chiên xù) rồi mang chiên vừa vàng. Ăn kèm với dĩa dưa leo non, cà chua xắt mỏng, sà lách non. Chấm vào chén nước mắm chua ngọt hoặc nước tương ngon đều thú vị.
Mùi vị cá cơm sữa thanh ngọt dịu nhẹ hơn cả ruốc tươi.
Tinh tế và kỳ công hơn thì mang trộn gỏi, sau khi chiên vàng cá. Cá nguyên liệu sau khi được rửa xả sạch, sẽ được “tắm” thêm một lần nữa trong dung dịch nước muối cùng nước trà pha loãng. Vớt ra, để hơi ráo.
Sau đó trộn đều chúng vào thau/chậu bột chiên xù khô, rồi mang chiên vàng. Làm cách này, mình cá sẽ được phủ lớp bột mỏng hơn so với nhúng vào bột pha nước sền sệt. Và khi chín, cá sẽ tách rời từng con, lại tỏa ra mùi thơm lẫn hương vị đặc trưng đậm hơn khi bạn bạn thưởng thức!
Cũng có thể bạn sẽ phản đối rằng, chỉ là cá cơm thôi mà “bày trò” chi cho thêm cực thân. Xin đừng quên, đằng sau mỗi món thơm ngon dù lớn hay nhỏ đều ẩn chứa cả một trời công phu!
Bài, ảnh: Tạ Tri