"Soái ca" từ đâu đến?

Một cô giáo phổ thông trung học có than phiền với tôi: Anh ạ, cứ đà này thì tôi đến chết với cái trò "soái ca" của tụi học trò. Cái thứ ngôn ngữ quái lạ này nó lan truyền cứ như là bệnh dịch ấy. Thôi thì nó dùng mấy từ “đại ca”, “đại huynh” như ngày xưa ta vẫn nói thì cũng còn được. Đằng này chúng cứ mở miệng ra là soái ca với soái vương. "Ca" với "vương" gì mà nhiều thế. Chúng nó suốt ngày cứ chúi mũi vào iPhone, sao nhãng cả chuyện học hành.

Có lẽ cô giáo nọ đã không tìm hiểu kĩ những diễn biến tâm lí và sở thích gần đây của giới trẻ (mà ngôn từ là một mặt biểu hiện của họ). Soái ca không giống từ đại ca (đọc theo âm Hán Việt, “soái” còn được đọc là “súy” – người đứng đầu, kẻ cầm quân).

Trước đây, đại ca vẫn dùng để chỉ “người đàn ông được coi thuộc vào hàng anh cả, đáng được nể trọng” (trong trường hợp này đại ca đồng nghĩa với đại huynh). Sau này, đại ca là từ của các nhóm bất hảo, thuộc "dân anh chị" hay các băng cướp, dùng để gọi người đứng đầu một cách tôn kính (Ai được tôn làm “đại ca” trong giới giang hồ phải là tay khét tiếng với những hành tung khác người, với những lời nói và cử chỉ mang tính thủ lĩnh "dọc ngang nào biết trên đầu có ai").

Nếu để ý theo dõi, ta sẽ thấy từ soái ca cũng chỉ xuất hiện trong giao tiếp giới trẻ trong khoảng một vài năm trở lại đây. Đó là sự ảnh hưởng của việc đọc các tiểu thuyết hay các phim ảnh “nhập ngoại”. Nếu gõ vào Từ điển trực tuyến Wikipedia, ta sẽ thấy từ này được giải thích như sau:

"Soái ca (tiếng Trung: 帅哥) là một từ tiếng Việt mới bắt nguồn từ các tiểu thuyết ngôn tình. Soái ca là để chỉ một anh chàng đẹp trai, hoặc, siêu đẹp trai, những người đàn ông mà bất cứ cô gái (hoặc anh chàng gay) nào cũng mơ ước sở hữu, cưới về làm chồng. Giàu hoặc sẽ giàu, và nhất định phải đẹp trai, lịch thiệp, luôn trầm tĩnh, có thể giải quyết mọi rắc rối bằng một cuộc điện thoại, thậm chí là chỉ cần cú phất tay, nhấc chân cũng cực kì phong độ, sẵn sàng bỏ tất cả để đi theo tình yêu và thường yêu một cô gái không có gì đặc biệt".

Như vậy, soái ca là một nhân vật bước ra từ tiểu thuyết ngôn tình (xuất phát từ Trung Quốc, Hàn Quốc... đang xuất hiện đầy rẫy trên mạng). Lướt web, đọc tiểu thuyết thuộc dòng văn chương này đang là một thú vui thời thượng của nhiều bạn trẻ. Đọc sách, mê sách, khâm phục các nhân vật trong sách là chuyện bình thường. Nhưng các bạn trẻ bây giờ thường đi quá đà trong việc “thần tượng hóa” những nhân vật mà theo họ là mẫu hình lí tưởng.

Soái ca đi từ tiểu thuyết vào đời thực. Rất nhiều cô gái trẻ mong có được người tình “soái ca” cho xứng với sự kì vọng, mong mỏi của họ. Thậm chí, họ sẵn sàng “soái ca hóa” những anh chàng rất đỗi bình thường (hoặc tầm thường) thành “người tình trong mộng”, biến những anh chàng đó thành “soái ca” của riêng mình.

Không phải ngẫu nhiên mà các soái ca ngôn tình dần trở thành mẫu người yêu trong mơ của nhiều thiếu nữ hiện nay. Quả là một trào lưu, lối sống ảo tưởng, xa rời thực tế.

Còn từ “soái vương” thì lại khác, nó không liên quan gì tới những tiểu thuyết "não tình" đang nói. Soái vương (soái: đứng đầu, vương: vua) là "webgame 3D với ưu thế về đồ họa cũng như gameplay đa phong cách, gây ấn tượng cực mạnh với hệ thống PK tinh xảo". Trò chơi này đặc biệt hấp dẫn với những “game thủ” hiện nay bởi tính mới lạ, li kì với sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại.

PGS-TS Phạm Văn Tình

(Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam)