Theo Báo Người Lao Động, tại cuộc họp báo chiều 26.9, ông Phạm Đức Hải (Phó Ban chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 TP.HCM) cho biết, nhiều năm qua tại Đền thờ Đức thánh Trần Hưng Đạo (phường Tân Định, quận 1) đều tổ chức lễ và có đông đảo người dân đến tham dự. Thời gian gần đây đền bị hư hỏng nên thành phố tiến hành trùng tu, cải tạo. Năm nay đền không tổ chức lễ vì Covid-19.
Đồng thời, UBND TP.HCM cũng đã giao Sở Xây dựng thi công cải tạo, chỉnh trang công viên bến Bạch Đằng và giao UBND quận 1 đề xuất việc chỉnh trang công trường Mê Linh trong tháng 5.2021. Tới 11.5, giai đoạn 1 của chỉnh trang công viên bến Bạch Đằng đã hoàn thành.
Công viên Mê Linh có tổng diện tích 5.704 m2. Ảnh: MAX
Tuy nhiên, sau đó dịch diễn biến phức tạp, thành phố bước vào đợt cao điểm phòng chống dịch nên việc chỉnh trang đô thị, như công viên bến Bạch Đằng, trùng tu công viên Mê Linh, trong đó có tôn tạo tượng Đức thánh Trần Hưng Đạo phải dừng lại. Dự kiến, sau giai đoạn cao điểm chống dịch, cuối tháng 9, đầu tháng 10, thành phố sẽ công bố thiết kế việc tôn tạo tượng Đức thánh Trần Hưng Đạo và cải tạo chỉnh trang công viên Mê Linh, đồng thời khởi công, tiếp tục trùng tu các công trình này.
"Sau khi công bố phương án thiết kế việc tôn tạo tượng Đức thánh Trần Hưng Đạo và công viên Mê Linh, TP.HCM trân trọng đề nghị mọi người dân tham gia góp ý về phương án thiết kế, màu sắc của phù điêu, lư hương…", ông Hải nói.
Theo Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Phan Nguyễn Như Khuê, người dân TP.HCM rất quan tâm đến bộ mặt đô thị, đặc biệt là tuyến đường Tôn Đức Thắng. Đây là tâm điểm gắn kết phố đi bộ Nguyễn Huệ, phục vụ du khách, kết nối TP. Thủ Đức hiện nay. Do đó việc tôn tạo, chỉnh trang công viên Bến Bạch Đằng và tuyến đường Tôn Đức Thắng là cần thiết nhưng do dịch nên tạm dừng. Bên cạnh việc nâng cấp, chỉnh trang công viên Công trường Mê Linh, thành phố còn mở rộng xem xét để tạo ra không gian văn hóa.
"Tượng Đức thánh Trần Hưng Đạo do yếu tố thời gian đã xuống cấp. Việc tôn tạo, tu bổ tượng sẽ được thực hiện chu đáo để thể hiện tấm lòng với Đức thánh Trần", ông Khuê thông tin.
Ông Khuê cũng cho biết UBND quận 1 đã có đề xuất và báo cáo nâng cấp toàn tuyến, trong đó có điểm nhấn là Công trường Mê Linh và tượng đài Đức Thánh Trần. Sau khi TP.HCM trở lại trạng thái bình thường mới, UBND TP.HCM sẽ chỉ đạo tiến hành khẩn trương. Đây là sự mong chờ của thành phố và nhân dân, kết hợp cùng phố đi bộ, đường sách, tạo ra không gian văn hóa phục vụ người dân và du khách. Đồng thời, tạo điểm nhấn về sự phát triển của đô thị TP.HCM.
Tượng Trần Hưng Đạo xây dựng trước năm 1975 bằng chất liệu bê tông cốt thép. Ảnh: CTV
Trước đó, như Người Đô Thị đã thông tin, tại văn bản số 1725 ngày 28.6 gửi UBND TP.HCM báo cáo công tác kiểm định, tu sửa công trình tượng Trần Hưng Đạo và chỉnh trang công viên Mê Linh, UBND quận 1 cho biết tượng Trần Hưng Đạo xây dựng trước năm 1975 bằng chất liệu bê tông cốt thép. Tượng cao 4 m được đặt trên bệ hình 3 cạnh cao 12 m, ốp đá màu nâu, 3 mặt đế tượng có 6 mảng phù điêu diễn tả các trận tiêu diệt giặc ngoại xâm. Hiện nay tượng đã xuống cấp.
Ngày 1.6.2021, Trung tâm Quản lý nhà và Giám định xây dựng có báo cáo kết quả kiểm định tượng Trần Hưng Đạo và đề xuất phương án sửa chữa, tu bổ tượng Trần Hưng Đạo như sau:
Đối với thân tượng, cần đục bỏ lớp vữa trát hiện hữu, bơm xử lý các vết nứt bê tông, quét chống thấm, hoàn thiện lại lớp vữa trát toàn bộ thân tượng và sơn bảo vệ tượng, sau khi làm mới vữa trát và làm mới phù điêu. Đối với bệ đỡ, cần khẩn trương thay mới toàn bộ lớp đá trang trí bề mặt đã bị bong tróc có nguy cơ rơi, vỡ. Xử lý chống thấm và bảo vệ bề mặt tường bao và khung bệ đỡ. Đối với hệ thống điện và đèn chiếu sáng, cần thay mới toàn bộ hệ thống dây dẫn và đèn chiếu sáng cho tượng đài.
Qua giới thiệu của Trung tâm Bảo tồn di tích - Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, UBND quận 1 đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn trao đổi với Công ty TNHH Mỹ thuật Nam Sài Gòn lập khái toán kinh phí ước tính 3,5 tỷ đồng.
Lư hương trước tượng đài anh hùng Trần Hưng Đạo là một cấu kiện quen thuộc của công trình tượng đài suốt hơn 50 năm (Ảnh chụp năm 1967 của Ron Ryan). Ngày 17.2.2019 lư hương di dời về Đền thờ Đức thánh Trần Hưng Đạo ở số 36 Võ Thị Sáu, phường Tân Định (quận 1)
Cũng theo báo cáo của UBND quận 1, Công viên Mê Linh có tổng diện tích 5.704 m2, trong đó diện tích lối đi và vỉa hè 3.267 m2; diện tích hồ nước 946 m2; diện tích mảng xanh 1.518 m2.
Kiến trúc bao gồm: bệ tượng và tượng Trần Hưng Đạo, 6 trụ bê tông cốt thép trang trí đường kính 30 cm có gắn đèn trang trí; 6 trụ đèn chiếu sáng xung quanh công viên (2 bóng); Hệ thống đèn chiếu sáng tượng; Hồ nước hình bán nguyệt có hệ thống đèn trang trí và phun nước nghệ thuật; Lối đi công viên bằng gạch con sâu; Vỉa hè tiếp giáp công viên bằng gạch Terrazzo; Bồn kiểng, cỏ (đá rửa, đá chẻ)…
Kết quả đánh giá mức độ hư hỏng cho biết, khu vực chân tượng đài bằng đá mài bị nứt, sụp lún. Hệ thống chiếu sáng công viên đã cũ. Đèn chiếu sáng tượng đài đã cũ, hư hỏng nhiều, không đảm bảo ánh sáng. Hệ thống đèn trang trí và phun nước nghệ thuật hư hỏng nhiều (gồm đèn, vòi phun, máy bơm). Lối đi công viên bằng gạch con sâu đã cũ, mất màu, sụp lún. Bó vỉa bồn kiếng, cỏ… bằng đá rửa, đá chẻ bị bong tróc, nứt.
Kinh phí khái toán cho việc chỉnh trang Công viên Mê Linh khoảng 29 tỷ đồng. Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng quận 1 đã phối hợp làm việc với đơn vị tư vấn (Công ty tư vấn thiết kế kiến trúc và cảnh quan Thủy Anh) lập phương án sửa chữa, cải tạo Công viên Mê Linh.
Lư hương trước tượng đài Trần Hưng Đạo ở Công viên Mê Linh sau khi di chuyển về Đền thờ Đức thánh Trần Hưng Đạo. Ảnh: Khả Hòa
Phương án tu sửa công trình tượng Trần Hưng Đạo và chỉnh trang Công viên Mê Linh của UBND quận 1 trình bày trong văn bản số 1725 ngày 28.6 không đề cập đến việc hoàn lại lư hương trước tượng đài anh hùng Trần Hưng Đạo.
Lư hương này vốn dĩ là cấu kiện quen thuộc của công trình tượng đài anh hùng Trần Hưng Đạo suốt hơn 50 năm. Ngày 17.2.2019, lư hương di dời về Đền thờ Đức thánh Trần Hưng Đạo ở số 36 Võ Thị Sáu, phường Tân Định (quận 1).
Cũng từ ngày đó đến nay, Người Đô Thị đã có nhiều bài viết bày tỏ quan điểm TP.HCM cần xem xét lại việc di dời lư hương, bởi việc làm vội vã này chưa thấu tình đạt lý, không những làm mất đi phương tiện để người dân tỏ lòng tưởng niệm vị anh hùng dân tộc, mà còn làm giảm đi sự tôn nghiêm cần thiết của không gian này.
Theo một số tư liệu, tượng đài Trần Hưng Đạo do nhà điêu khắc Phạm Thông sáng tác vào thời điểm năm 1967, được đặt tại Công viên Mê Linh (Phường Bến Nghé, quận 1, TP.HCM). Mẫu tượng thiết kế theo ý nghĩa anh hùng Trần Hưng Đạo trong y phục võ tướng, một tay tì lên đốc kiếm, một tay chỉ xuống sông và nói: “Phen này nếu ta không phá xong giặc Nguyên, thề không bao giờ trở lại khúc sông này nữa”.
Song Nguyễn