Đâu là 10 đô thị đáng sống nhất thế giới?

Đứng đầu bảng xếp hạng là 10 cái tên quen thuộc: Melbourne (Úc), Vienna (Áo), Vancouver (Canada), Toronto (Canada), Adelaide (Úc), Calgary (Canada), Sydney (Úc), Helsinki (Phần Lan), Perth (Úc) và Auckland (New Zealand).

Úc xứng đáng là cường quốc về chất lượng sống vì ngoài Melbourne đứng đầu bảng, đất nước chuột túi còn góp thêm ba đại diện trong top 10. Nếu tính cả Auckland của New Zealand nữa thì châu Đại Dương chiếm đến phân nửa trong mười nước dẫn đầu. Bắc Mỹ góp mặt ba đại diện, đều thuộc Canada. Châu Âu có Vienna xếp thứ nhì và Helsinki xếp thứ tám. Như vậy, trong mười thứ hạng cao nhất thì Úc - Âu – Bắc Mỹ thống trị hoàn toàn.

Khung cảnh ấn tượng của Helsinki (Phần Lan)

Ở cực kia của bảng xếp hạng thì châu Phi và châu Á chiếm đa số. Vị trí 140 đến 131 lần lượt là các thành phố: Damascus (Syria), Dhaka (Bangladesh), Port Moreby (Papua New Guinea), Lagos (Nigeria), Karachi (Pakistan), Algiers (Algeria), Harare (Zimbabwe), Douala (Cameroon), Tripoli (Libya) và Abidjan (Bờ Biển Ngà). Châu Phi góp sáu đại diện, châu Á ba, còn lại là Port Moreby của châu Đại dương. Trong khi hai người láng giềng cùng châu lục chiếm nửa top 10, thì Papua New Guinea lại đứng thứ ba từ dưới đếm lên.

Chất lượng sống phục hồi, bất ổn vẫn đe doạ

Phân tích kết quả khảo sát 2014, EIU khẳng định: chất lượng sống toàn cầu đang phục hồi, nhưng tình trạng bất ổn vẫn là mối đe doạ.

Vienna (Áo) từng là thủ đô của đế quốc lớn Âu Châu nên hiện có nhiều di tích lịch sử để tham quan.

Nhìn chung, thứ hạng trong khảo sát này không thay đổi nhiều qua các năm. Melbourne vẫn giữ vững vị trí dẫn đầu, theo sau là thủ đô nước Áo, thứ ba là Vancouver – thành phố vốn dẫn đầu trước năm 2011. Chỉ có 9 thành phố thay đổi thứ hạng trong sáu tháng qua, và 20 thành phố (14%) đổi hạng so với năm ngoái. Hơn một nửa thay đổi diễn ra trong 12 tháng qua là sụt hạng do bất ổn. Những sự kiện ở Ukraine khiến các thành phố Kiev, Moscow và St. Peterburg rớt hạng. Sự mất ổn định cũng tác động xấu đến vị trí của Bangkok. Điểm của Damascus ở Syria cũng tiếp tục giảm.

Đa số các thành phố cải thiện thứ hạng nhờ đã tương đối ổn định trở lại sau xung đột. Tehran của Iran, Tripoli của Libya và Amman của Jordan đã phục hồi nhẹ sau khi rớt hạng đáng kể vào năm qua. Zimbabwe dần ổn định, tạo đà cho thành phố Harare lên hạng về mức độ “đáng sống”, mặc dù nó vẫn còn nằm ở đáy của bảng xếp hạng.

Ở cấp độ toàn cầu, bạo động ở những điểm nóng khiến điểm số trung bình về độ ổn định của thế giới tiếp tục giảm. Điểm trung bình về độ “đáng sống” của thế giới hiện nay là 75,33, đã giảm 0,16 điểm so với sáu tháng trước và 0,22 điểm so với năm ngoái.

Vancouver (Canada)

Còn nếu nhìn tổng thể 5 năm, thì chất lượng sống thế giới đã giảm 0,68 điểm, chứng tỏ rằng năm năm qua tình trạng bất ổn tăng cao trong bối cảnh toàn cầu đã làm suy yếu nỗ lực phát triển của những thành phố tốp dưới thông qua các chính sách công và đầu tư công. Trong năm năm qua, 82/140 thành phố đã thay đổi vị trí trong khảo sát, và 51 trong số đó tụt hạng về mức độ “đáng sống”.

Trong nhóm dẫn đầu, nhiều thành phố đã hồi phục từ khủng hoảng toàn cầu và khu vực đồng euro nhưng chính sách thắt lưng buộc bụng cũng làm chậm lại quá trình cải tiến, dẫn đến kết quả là điểm số hầu như giữ nguyên. Điểm số của những thành phố đáng sống nhất chênh lệch nhau rất ít. Melbourne hạng nhất và Santiogo (Chile) hạng 64 chênh nhau chỉ 16,8 điểm, đều cùng thuộc nhóm có chất lượng sống tốt nhất (điểm tổng hợp trên 80).

Điểm chung của những đô thị đáng sống nhất

Sự tương quan là khá rõ ràng giữa những thành phố chiếm hạng cao nhất. Những đô thị đạt điểm ngất ngưởng thường là những thành phố cỡ trung bình ở các nước giàu, với mật độ dân số tương đối thấp. Điều này cho phép hàng loạt hoạt động giải trí diễn ra mà không dẫn đến mức độ phạm tội cao hay làm quá tải cơ sở hạ tầng. 8/10 thành phố trong top 10 nằm ở châu Úc và Canada, với mật độ dân số lần lượt là 2,88 và 3,40 người/ km². Phần Lan và New Zealand có mật độ 16 người/ km². Mật độ trung bình của thế giới là 45,65 và của Mỹ là 32. Nước Áo đi ngược lại xu hướng này với mật độ trung bình trên 100 người/ km^2. Tuy nhiên, dân số Vienna chỉ là 1,7 triệu người, khá nhỏ so với những đô thị lớn như New York, London, Paris hay Tokyo.

Một công viên ở Toronto (Canada)

Cũng có thể lập luận rằng tội phạm bạo lực đang có xu hướng gia tăng ở những thành phố trong top đầu, nhưng các quan sát này không phải lúc nào cũng đúng. Vancouver cho thấy tỉ lệ giết người thấp kỉ lục, sau một thập kỉ liên tục giảm, khiến tỉ lệ này chỉ còn 1,5 trên 100.000 dân. Mặc dù tội phạm được nhận định là đang gia tăng ở Úc, tỉ lệ giết người chỉ là 3,1 trên 100.000 dân ở bang Victoria nơi Melbourne toạ lạc (năm 2012 – 2013). Ở Áo thì tỉ lệ này là 0,9, với 24 vụ giết người ở thủ đô 1,7 triệu dân. Để tiện so sánh, EIU dẫn chứng tỉ lệ của thế giới là 6,2 trên 100.000 dân, của Mỹ là 4,8, New York là 4,0 và Detroit là 47,5. Ở Nam Phi, tỉ lệ là 31,3.

Đặc biệt, các trung tâm thương mại toàn cầu lại có xu hướng là nạn nhân từ chính sự thành công của chúng. Không khí đầy phấn khích của đại đô thị có thể là gánh nặng của cơ sở hạ tầng và làm gia tăng tỉ lệ tội phạm. New York, London, Paris và Tokyo là đều những cái tên danh giá với vô số hoạt động giải trí, nhưng tất cả đều phải chịu đựng tỉ lệ tội phạm cao cũng như tắc nghẽn giao thông. Câu hỏi đặt ra là thu nhập cao và sự thoả mãn sở thích muốn sống ở một thành phố danh tiếng có thể bù đắp cho những nhân tố khác không. Thực tế cho thấy các trung tâm thương mại toàn cầu dù xếp hạng thấp hơn trong khảo sát, nhưng vẫn nằm trong nhóm dẫn đầu về chất lượng sống, nên chúng ta cần xem xét một cách rộng rãi hơn khi so sánh các thành phố với nhau.

Cuối cùng, EIU đề nghị, các công ty cần đền bù vào lương cho người lao động khi chuyển họ đến làm việc ở các thành phố có điều kiện sinh hoạt đặc biệt khó khăn, môi trường không lành mạnh. 

Thi Diên (tổng hợp từ báo cáo của Economist Intelligence Unit)