Mối đe dọa từ biến đổi khí hậu được sánh ngang với khủng hoảng tài chính

Theo số liệu mới nhất từ khảo sát thứ hai về Thực trạng khí hậu (Climate Reality Barometer)^[1] của Epson, người dân toàn cầu đang đẩy mạnh nỗ lực cá nhân để ngăn chặn biến đổi khí hậu (BĐKH). Nghiên cứu từ các nhà lãnh đạo công nghệ toàn cầu cũng cho thấy, mặc dù nền kinh tế thế giới không tập trung nỗ lực giải quyết thách thức về khí hậu ở thời điểm hiện tại, thì biến đổi khí hậu vẫn là mối quan tâm hàng đầu của người dân.

Biến đổi khí hậu gây nên những tác động tiêu cực trong năm qua. Trong ảnh: Người dân đợi chính phủ phân phối nước gần Kuruti, thuộc hạt Garissa, Kenya. Ảnh: AP

Cụ thể, không ngoài dự đoán, các vấn đề tài chính trước mắt hiện là mối quan tâm hàng đầu. Cụ thể, khi được khảo sát, người Việt Nam cho biết “khắc phục kinh tế” là yếu tố đứng đầu danh sách ưu tiên với 30,7% lựa chọn, trong khi đó BĐKH đứng ở vị trí thứ hai với 19,3%. 

Có thể thấy, bất chấp tình trạng suy thoái kinh tế toàn cầu, các cuộc xung đột và hóa đơn năng lượng tăng cao, khủng hoảng khí hậu vẫn luôn là nỗi lo của nhiều người dân trên toàn thế giới.

Tuy vậy, theo kết quả khảo sát, những lo ngại về BĐKH không dẫn đến bi quan. Thời điểm trước khi diễn ra Hội nghị thượng đỉnh về BĐKH của Liên Hợp Quốc (UN Climate Change Conference - COP26) vào tháng 11.2021, có tới 46% người được hỏi trên toàn cầu tin rằng có thể kiểm soát được thảm họa khí hậu trong đời. Tới thời điểm thế giới chuẩn bị cho 

COP27 tại Ai Cập năm nay, tỷ lệ này đã tăng lên tới hơn 48%. Sự lạc quan bất chấp những tác động của BĐKH trong năm qua cho thấy nhận thức thiếu hụt của người dân về những tác động của BĐKH lên toàn cầu trong tương lai.

Đi sâu hơn nữa, có thể thấy đằng sau con số trung bình toàn cầu về mức độ lạc quan là những khác biệt đáng kinh ngạc giữa các khu vực. Ví dụ, người dân ở các nền kinh tế phát triển có mức độ lạc quan thấp hơn so với người dân tại các nền kinh tế mới nổi.

Các quốc gia thành viên G7 đều có mức độ lạc quan thấp hơn đáng kể so với mức trung bình toàn cầu 48%: Nhật Bản (10,4%); Pháp (22,5%); Đức (23,8%); Ý (25,2%); Anh (28,4%);  Canada (36,6%); và Mỹ (39,4%).

Các nền kinh tế mới nổi và tăng trưởng nhanh ghi nhận mức độ lạc quan về khí hậu cao hơn đáng kể so với mức trung bình toàn cầu: Việt Nam (61,7%); Indonesia (62,6%); Mexico (66%); Philippines (71,9%); Kenya (76%); Trung Quốc (76,2%) và Ấn Độ (78,3%).

Kết quả cũng cho thấy tuổi tác là yếu tố ảnh hưởng tới mức độ lạc quan của người dân, trong đó người trẻ là nhóm quan tâm đến BĐKH nhiều hơn cả. Cụ thể, tại Việt Nam, các nhóm đáp viên trong độ tuổi 25-34 (22,1%) và 35-44 (20,9%) đều xem BĐKH là vấn đề cấp bách toàn cầu nhiều hơn so với các nhóm đáp viên độ tuổi khác.

Kết quả khảo sát của của Epson cho thấy sự lạc quan ngày càng gia tăng trên phạm vi toàn cầu dường như mâu thuẫn với thực trạng khí hậu hiện nay. Năm 2022, Ủy ban Liên chính phủ về BĐKH (IPCC), cho biết: “BĐKH do con người gây ra đang phá vỡ sự cân bằng vốn có của tự nhiên ở mức độ lan rộng, gây ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng tỷ người trên thế giới...”

Chỉ tính riêng trong năm nay, sự phá vỡ yếu tố cân bằng của tự nhiên này đã gây ra các hiện tượng khí hậu bất thường trên khắp các châu lục, bao gồm cả những trận 'siêu hạn hán' kéo dài hàng thập kỷ ở châu Phi và Nam Mỹ; sự ấm lên nhanh chóng ở cả Bắc Cực và Nam Cực; lũ lụt nặng nề tại châu Á và châu Úc; thời tiết nóng chưa từng có trên toàn châu Âu; và sự biến mất của các hồ ở Bắc Mỹ.

Lực lượng cứu hộ sơ tán người dân khỏi vùng ngập lụt do mưa bão ở thành phố Ninh Đức, tỉnh Phúc Kiến, miền Đông Trung Quốc hồi tháng 5 vừa qua. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Tiến sĩ Tara Shine - nhà khoa học môi trường, kiêm đồng giám đốc điều hành của Change by Degrees, cho biết: "Trong bảy năm qua, nhiệt độ Trái Đất đạt ngưỡng cao nhất trong lịch sử, có nguy cơ vượt giới hạn nhiệt độ an toàn.” Tuy nhiên, kết quả khảo sát này cho thấy người dân trên khắp thế giới vẫn hy vọng rằng hành động của họ cùng Chính phủ và các tập đoàn có thể giúp xã hội trở nên tốt đẹp hơn.

Thách thức trước mắt mà các nền kinh tế trên toàn cầu phải đối mặt, bao gồm cả tình trạng giá năng lượng và lương thực tăng cao, là nguyên nhân và hệ quả của BĐKH. Một trong những hành động thiết thực, mạnh mẽ nhất mà các quốc gia có thể thực hiện ngay bây giờ là lên kế hoạch dài hạn, tạo điều kiện cho các hoạt động xử lý vấn đề BĐKH.

Trong năm 2022, dường như, sự lạc quan chính là yếu tố thúc đẩy hành động thay vì chỉ nhận thức đơn thuần. Người tham gia khảo sát tại Việt Nam cho biết họ đã, đang: Sử dụng sản phẩm có thể tái chế (67,2%). 24,8% cho biết đã thực hiện điều này trong hơn một năm qua và vẫn đang tiếp tục; Tăng cường thói quen tái chế (60,7%). 26,4% cho biết đã thực hiện điều này trong hơn một năm qua và vẫn đang tiếp tục; Giảm thiểu rác thải nhựa (60,3%). 25,3% cho biết đã thực hiện điều này trong hơn một năm qua và vẫn đang tiếp tục.

Mặc dù các cá nhân đang tích cực hành động, song, rõ ràng như vậy là chưa đủ. Muốn thế giới đạt mục tiêu về BĐKH và tránh xảy ra những hậu quả đáng tiếc không thể thay đổi, Chính phủ cần điều tiết yếu tố bền vững, doanh nghiệp cần phát triển chính sách và công nghệ bền vững, và các cá nhân cần đẩy nhanh việc thay đổi lối sống hơn nữa.

“Không có giải pháp duy nhất cho BĐKH, tất cả chúng ta đều phải có trách nhiệm xử lý vấn đề chung. Các Chính phủ, tập đoàn và cộng đồng cần chung tay ngăn chặn thảm họa này. Với tư cách là công ty công nghệ hàng đầu thế giới, nhiệm vụ của Epson là tập trung nỗ lực phát triển các giải pháp giúp giảm thiểu tác động lên môi trường. Thông qua việc hợp tác tìm ra giải pháp, tôi tin rằng, cùng nhau chúng ta có thể lan tỏa hành động và mang lại sự thay đổi”, Giám đốc phụ trách bền vững của Epson châu Âu Henning Ohlsson cho biết.

Trọng Văn

___________

[1] Khảo sát thứ hai về Thực trạng Khí hậu của Epson được tiến hành trên 26.205 người tham gia từ các thị trường: Úc, Brazil, Canada, Chile, Trung Quốc, Ai Cập, Pháp, Đức, Ấn Độ, Indonesia, Ý, Nhật Bản, Kenya, Malaysia, Mexico, Maroc, Philippines, Ả Rập Xê Út, Singapore, Nam Phi, Hàn Quốc Tây Ban Nha, Đài Loan, Thái Lan, Thổ Nhĩ Kỳ, Anh, Mỹ và Việt Nam. Riêng Việt Nam khảo sát trên 1.003 người.

Khảo sát cũng đưa ra so sánh hàng năm với 17.273 người tiêu dùng trên 16 tuổi ở Anh, Đức, Ý, Pháp, Tây Ban Nha, Mỹ, Brazil, Úc, Trung Quốc, Singapore, Ấn Độ, Nhật Bản, Indonesia, Hàn Quốc, Đài Loan, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Israel, và Nam Phi (trong giai đoạn từ 06.08.2021 đến 04.10.2021).