Thời gian “vàng” cấp cứu cho người đột tử

Đối với những trường hợp bệnh nhân đột ngột ngã quỵ ngoài cộng đồng, cần phân biệt được hai khả năng. 

Một là, bệnh nhân có thể đã ngưng tim, ngưng thở, đây là trường hợp cần thực hiện hồi sức tim phổi ngay lập tức, xoa bóp tim ngoài lồng ngực và hỗ trợ hô hấp. 

Hai là, trong trường hợp nếu bệnh nhân ngã quỵ nhưng vẫn còn dấu hiệu của tuần hoàn hô hấp, khi bắt mạch, mạch vẫn còn đập, vẫn còn ý thức và có thể tự thở ở một mức độ nào đó, lúc này cần báo hiệu và gọi xe cấp cứu ngay, có thể hồi sức, cấp cứu ban đầu và đưa bệnh nhân đến bệnh viện chuyên khoa.

Ảnh minh hoạ: TL

Nguyên nhân thường gặp nhất ở đột quỵ ngoài cộng đồng, không phải là đột tử, đa số các trường hợp bệnh nhân bị tai biến mạch máu não, bao gồm nhồi máu não hoặc xuất huyết não.

Đối với những trường hợp bệnh nhân khi bắt mạch hoàn toàn không ghi nhận dấu hiệu mạch đập ở động mạch đùi hoặc động mạch cảnh và ngưng thở hoàn toàn, đây là những trường hợp cần ngay lập tức hồi sức tim phổi cho bệnh nhân bằng cách

xoa bóp tim ngoài lồng ngực với chiều sâu xoa bóp khoảng từ 4 - 5cm, tần số khoảng 100 lần / 1phút và hỗ trợ về mặt hô hấp.

Như vậy, có thể hỗ trợ hô hấp với tần số 10 lần / 1 phút. Song song đó, những người xung quanh nên gọi ngay cho đội cấp cứu để kịp thời hỗ trợ hồi sức cho bệnh nhân.

Một trong những yếu tố cũng góp phần cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân rất nhiều là thiết bị máy khử rung ngoài cộng đồng. Hy vọng trong tương lai, máy khử rung ngoài cộng đồng sẽ được trang bị nhiều hơn cho người dân.

Các chuyên gia trên thế giới nhận thấy 80% các trường hợp đột tử đến từ nguyên nhân về bệnh lý tim mạch. Một nghiên cứu lớn thực hiện trên khoảng 500.000 bệnh nhân đột tử ở một nước phương Tây cho thấy rằng chỉ có khoảng 20 - 25% trường hợp vẫn còn dấu hiệu của sự sống khi đưa đến viện. Với 25% bệnh nhân nhập viện còn sự sống, đến khi xuất viện chỉ còn lại khoảng 10 trường hợp sống sót.

Vì vậy, vấn đề quan trọng nhất là nhận diện được bệnh nhân ngay từ khi xuất hiện triệu chứng ngưng tim, ngưng thở ngoài cộng đồng, đây chính là yếu tố tiên quyết và cũng chính là mục tiêu của các chương trình quốc gia về chăm sóc sức khỏe ban đầu, những chương trình đào tạo nhân viên y tế ngoài cộng đồng, để không chỉ nhân viên y tế mà hầu hết mọi người dân đều nhận biết được những dấu hiệu của ngưng tim, ngưng thở và thực hiện hồi sức, cấp cứu kịp thời cho bệnh nhân.

Nếu được cấp cứu, hồi sức trong khoảng thời gian từ 5 - 10 phút, cơ hội sống sót của bệnh nhân sẽ cao hơn. Nhưng nếu để bệnh nhân ngưng tim kéo dài quá 10 - 15 phút, trên 90% các trường hợp sẽ tử vong và khả năng cấp cứu bệnh nhân hầu như là không thể.

BS-CK1. Nguyễn Đức Chỉnh

(Trưởng khối tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S cần Thơ)