Vincent Mourou và mối lương duyên với cacao Việt Nam

Trong hành trình làm mới bản thân, hai người đàn ông ưa khám phá, thích mạo hiểm gặp nhau tại Việt Nam. Những điều thú vị tại đất nước này đã khiến họ nhận ra điều muốn - và phải làm - với hạt cacao trồng tại Việt Nam, vùng đất vốn đã nổi tiếng với cà phê và trà.  

Chocolate thủ công đến từ một quốc gia nguồn 

Khi Vincent Mourou và Samuel Maruta bắt tay hợp tác, chưa có một thương hiệu chocolate nào tại Việt Nam. Nói công bằng, thời điểm đầu thế kỷ XXI trên thế giới có rất ít thương hiệu chocolate được sản xuất tại nguồn. Hầu hết các nước trồng cacao đều xuất khẩu hạt thô. 

Năm 2010, nhiều người trồng cacao tại Việt Nam phá vườn để trồng cây khác có giá trị kinh tế cao hơn. Rong ruổi trên chiếc xe máy, hai người đi đến từng vườn cacao tìm gặp từng người nông dân, nói chuyện và tìm hiểu, nghiên cứu, thử từng hạt cacao trong vườn. Hai người tự chế thiết bị cắt nhiều hạt cacao cùng lúc để nhìn chất lượng bên trong, so sánh màu sắc, thử mùi vị từng loại với mục đích kiếm ra những cây có hạt chất lượng theo mong muốn. 

Bắt đầu từ 3 ký hạt lựa chọn cẩn thận mua ở Bà Rịa, hai người đàn ông “chưa có kiến thức gì về cacao” bắt đầu mày mò nghiên cứu để  “làm ra một thanh chocolate”. 

Vincent Mourou trò chuyện với Người Đô Thị về cơ duyên đến Việt Nam lập nghiệp.

Sinh ra trong gia đình nhiều người là kỹ sư, Vincent hiểu biết về máy móc, tự tay lắp ráp các thiết bị “xử lý” hạt cacao. Ngoài chiếc máy nghiền bằng đá mua từ Singapore, hai người tự “chế”, lắp ráp các thiết bị khác từ đồ mua tại chợ Dân Sinh. Những thứ “thủ công” đó đã biến các hạt cacao chất lượng cao thành những thanh chocolate đen đậm chất đầu tiên trong một căn bếp nhỏ ven sông Sài Gòn.

Niềm phấn khích khi một đầu bếp nổi tiếng chú ý và đặt hàng sau khi thử thành quả này đã khiến cả hai tìm đến chuyên gia trẻ người Pháp đảm nhiệm việc sản xuất chocolate. Một số công ty nhỏ tại Việt Nam được đặt hàng thiết kế, tạo những chiếc máy chế biến theo ý tưởng của Vincent và Samuel để sản xuất chocolate đen thủ công. 

Vincent có kinh nghiệm về xây dựng thương hiệu, Samuel có kiến thức về tài chính, cả hai nuôi tham vọng tạo ra những thanh chocolate thượng hạng làm thủ công ngay từ nguồn. Năm 2011, thương hiệu Marou ra đời ghép từ họ của hai người. 

Từ bao hạt 30 ký, đến vài bao hạt chất lượng cao chất lên chiếc xe máy chở từ các tỉnh về Sài Gòn trong quá trình thử nghiệm, điều chỉnh và hoàn tất. Sau 9 tháng, hai người mang những thanh chocolate thương hiệu Marou Faiseurs de Chocolat “Made in Việt Nam” ra thị trường quốc tế, chính thức bước vào thế giới chocolate và cạnh tranh với các thương hiệu đã có tiếng. 

Ngay sau đó, sản phẩm Marou tham dự các sự kiện, các cuộc thi liên quan. Khách sành cũng quan tâm, tò mò và đón nhận những thanh chocolate đen đậm vị, nguyên chất làm thủ công. Báo chí quốc tế viết về thương hiệu chocolate sản xuất tại nguồn đến từ đất nước Đông Nam Á xa xôi. Nhiều người đến với Marou vì tò mò, nhưng đã dùng và truyền tai nhau về những thanh chocolate Marou chất lượng, riêng biệt và độc đáo. 

Marou có hơn 30 đối tác lên men hạt cacao, thu hoạch từ vườn của khoảng 1.000 hộ nông dân tại các tỉnh.

Biết chocolate còn mới lạ tại Việt Nam, hai người chọn bắt đầu từ thị trường đã có truyền thống dùng sản phẩm để cạnh tranh, với những lời giới thiệu ấn tượng. “Marou tự hào sử dụng 100% hạt cacao Việt Nam, khai thác sự đa dạng về thổ nhưỡng và hương vị của từng vùng trồng cacao khác nhau trên khắp đất nước”. Tên các địa phương Đắk Lắk, Bến Tre, Tiền Giang, Bà Rịa, Đồng Nai, Lâm Đồng được ghi rõ trên sản phẩm như một lời giới thiệu, lời đảm bảo, lời tuyên ngôn và kích thích sự tò mò.

Được chú ý tại thị trường quốc tế, đạt hàng loạt giải thưởng, bắt đầu bận rộn hơn với đơn hàng xuất khẩu, cũng là khi khách quốc tế đến Việt Nam hỏi nhiều về sản phẩm, Vincent hiểu đã đến lúc tăng hiện diện trong nước. Khách du lịch đến Việt Nam rất nhiều. Họ chú ý và yêu thích sản phẩm Marou, đặc biệt là những người mê và am hiểu về chocolate. Đó là thị trường đầy tiềm năng. 

Cũng từ nhu cầu thị trường, Marou đa dạng thêm các sản phẩm như nước uống, sốt phủ, bột pha, phụ gia chế biến món ăn. Từ việc giữ hương vị đặc trưng của từng loại hạt, thể hiện trong các thanh chocolate đen từ 70% nguyên chất trở nên, đội của Vincent tiếp tục làm phong phú sản phẩm, đưa thêm các hương vị tự nhiên bản địa từ trà, cà phê, tiêu đến hoa, hay các loại gia vị ẩm thực khác vào các sản phẩm chocolate. 

Nhiều người nói thành công này là sự tình cờ nhưng Vincent khẳng định: “Đó là một kế hoạch kinh doanh được tính toán cẩn thận, được thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ. Chúng tôi biết mình phải làm gì. Nhiều kết quả tuyệt vời đã đến ngoài sự mong đợi của chúng tôi. Trước đây người Việt quen dùng trà và cà phê, nhưng ngày càng nhiều người Việt yêu thích cacao và chocolate. Doanh thu của Marou đã cân bằng hơn giữa thị trường trong nước và xuất khẩu”, Vincent chia sẻ.

Đến Việt Nam và khởi nghiệp từ số ít ỏi - nếu không nói là từ con số 0 - Vincent hiện sở hữu một thương hiệu chocolate tiên phong nổi tiếng xuất xứ từ Việt Nam nhờ biết cách đưa thêm giá trị vào các vật liệu vốn có và xây dựng thương hiệu đủ mạnh tồn tại bền vững trên thị trường. 

“Bạn có tất cả nguyên vật liệu trong tay, điều quan trọng là làm ra thứ tốt nhất mà bạn yêu thích trước tiên và tin tưởng rằng thị hiếu của bạn được nhiều người khác yêu thích,” Vincent giải thích.   

Tạo cảm hứng cho nhau 

Ông thích mọi người gọi “gia đình Marou” khi nhắc đến hệ sinh thái của Marou, ở đó có con người, là nền tảng - cùng chia sẻ, giao tiếp, kết nối với nhau - từ những người nông dân trồng cacao đến các đối tác cung cấp máy móc thiết bị, từ nhân viên sản xuất đến những người thực tập. Marou hiện có 450 nhân viên từ đứng quầy bán hàng đến các đầu bếp, nhân viên pha chế và công nhân sản xuất.

Vincent nhấn mạnh: “Mọi thành công chúng tôi đạt được hôm nay đều phụ thuộc chính vào con người và sự giao tiếp - một nền tảng văn hóa mà chúng tôi xây dựng trong suốt quy trình làm việc cùng nhau hơn chục năm qua. Nền tảng này sẽ giúp chúng tôi tiếp tục vượt qua những thách thức và chinh phục những thành quả trong tương lai. Bạn cần con người, bạn giao tiếp, trao đổi với họ, để cùng nhau làm tốt công việc, cùng nhau đạt được mục đích, cùng nhau phát triển tốt hơn”.

Marou có hơn 30 đối tác lên men hạt cacao, thu hoạch từ vườn của khoảng 1.000 hộ nông dân tại các tỉnh. Những cái tên tỉnh này cũng là nguồn gốc hạt cacao dùng sản xuất các thanh chocolate Marou đen hiện nay. Đội của Vincent dành nhiều thời gian nói chuyện với người trồng cacao, khuyến khích và giúp đỡ họ duy trì canh tác tự nhiên, đồng thời cam kết mức giá ổn định, tốt nếu họ cung cấp hạt cacao chất lượng. 

Chuỗi cửa hàng Ngôi nhà Marou đã có 21 điểm bán tại Việt Nam, dự tính sẽ có mặt tại Singapore vào tháng 7.2026

“Nông dân Việt rất kiên cường và có sức chịu đựng cao. Việc trồng trọt hoàn toàn phụ thuộc thời tiết vốn bất thường, trong khi chúng tôi mong chờ người trồng cung cấp hạt chất lượng nhất với cách trồng thuần tự nhiên, thân thiện môi trường và an toàn. Chúng tôi chủ động giúp họ tiếp cận những phương pháp canh tác hiệu quả, bền vững, kỹ thuật trồng hiện đại để có được sản lượng và chất lượng tốt nhất”.  

Những nhân viên của Marou cũng được nhìn nhận là những người rất chăm chỉ, kiên nhẫn, hợp tác và sáng tạo. Họ được khuyến khích cùng làm việc, tìm kiếm ý tưởng mới tạo nên những đặc điểm giúp sản phẩm phong phú hơn, thiết kế mẫu mã riêng cho các dịp đặc biệt, các ngày lễ hội tại Việt Nam. “Không ai biết tất cả mọi thứ, chúng tôi học tập lẫn nhau, tạo cảm hứng cho nhau, cùng nhau tìm ra các cách thức đưa công ty tiếp tục phát triển và chúng tôi đã cùng nhau làm được thành công hôm nay, rất đúng cách, đúng hướng”, Vincent nói.  

Hơn 2 năm đóng cửa vì bệnh dịch Covid-19 là một minh chứng. Ông tự hào trong suốt thời gian đầy biến động đó, Marou không sa thải nhân viên, chấp nhận lỗ để duy trì thu mua nguyên liệu cho nông dân. May mắn là đơn hàng xuất khẩu vẫn duy trì. Đó cũng là quãng thời gian nhà máy sản xuất được xây dựng tại Thủ Đức, khánh thành năm 2024, với công suất thiết kế đáp ứng mức độ tăng trưởng của công ty trong vòng 20 năm tới. 

Là người tiên phong tại Việt Nam, Marou cũng tạo cảm hứng cho nhiều công ty chocolate ra đời, với nhiều thương hiệu hiện cũng đã tìm được chỗ đứng trong và ngoài nước. Thói quen dùng thức uống và sản phẩm chocolate thanh cũng phổ biến hơn, mang lại nhiều cơ hội tăng trưởng cho các công ty trong ngành. 

Hiện chuỗi cửa hàng Ngôi nhà Marou (Maison Marou) đang mở rộng, mang đến không gian sống động cho mọi người dễ tiếp cận, thưởng thức, tìm hiểu chocolate, cacao. Chuỗi đã có 21 địa điểm tại Việt Nam, dự tính sẽ có mặt tại sân bay Changi của Singapore vào tháng 7.2026, đánh dấu cửa hàng Maison Marou tại nước ngoài đầu tiên. 

Đến và ở lại

“Tôi cảm thấy rất may mắn khi có thể theo đuổi sở thích của mình, khám phá cacao, làm việc với những con người tuyệt vời, mang đến điều gì đó mới mẻ cho Việt Nam và thế giới” - Vincent chia sẻ với nụ cười rạng rỡ khi nhớ lại những ngày đầu ông và Samuel lên kế hoạch, cam kết xây dựng thương hiệu cho cacao Việt Nam.

Cuối những năm 2000, khi phụ trách thành lập văn phòng cho một hãng của Anh tại San Francisco (Mỹ),  Vincent nhận ra ông muốn thay đổi, làm điều gì đó mới mẻ hơn. “Tôi không biết sẽ làm gì khi đó nên dành thời gian đi du lịch. Băn khoăn chọn giữa Nam Phi hay Đông Nam Á. Lúc đó tôi nghiên cứu đạo Phật và thiền nên thường xuyên tìm kiếm những thông tin về thiên nhiên, thảo mộc. Với ý tưởng đó, tôi chọn Đông Nam Á và Việt Nam trở thành điểm đến. Một người bạn làm giám đốc tài chính cho một công ty kêu tôi tới Sài Gòn - TP.HCM, có thể ở lại, đi du lịch bao lâu cũng được. Tôi đã đến và đi du lịch dọc Việt Nam, từ Nam ra Bắc, từ Điện Biên Phủ đi qua Lào, xuống Campuchia và quay về Việt Nam bằng cửa khẩu Châu Đốc. Sau 2 tháng lang thang, tôi thấy mình không muốn xa nơi này”, Vincent kể. 

Mười tháng sau Vincent gặp Samuel, rồi Marou ra đời. Sau khi Samuel Maruta qua đời đột ngột cách đây vài năm, Vincent một mình dẫn dắt Marou. 

Vincent chọn TP.HCM là “nhà” vì yêu thích khí hậu, văn hóa Việt Nam, tình bạn, đối tác và đặc biệt là sự đón tiếp nồng hậu dành cho người nước ngoài tại Việt Nam.

Dù luôn dành tình cảm đặc biệt cho một ngôi làng ở miền nam nước Pháp, Vincent thừa nhận mình luôn là người nước ngoài ở khắp mọi nơi. Sinh ra tại Pháp, lớn lên tại Mỹ, học tập và làm việc tại nhiều thành phố trước khi đến Việt Nam. Mười sáu năm qua, Vincent chọn TP.HCM là “nhà” vì yêu thích khí hậu, văn hóa Việt Nam, tình bạn, đối tác và đặc biệt là sự đón tiếp nồng hậu dành cho người nước ngoài tại Việt Nam. Ông đã tìm kiếm cơ hội để làm mới cuộc sống của mình tại đây.

“Mỗi người có những trải nghiệm khác nhau nhưng một điều rất mạnh mẽ mà tôi cảm nhận được đó là sự “chấp thuận, đón nhận” từ cộng đồng địa phương, không chỉ tại thành phố mà cả những vùng xa xôi hẻo lánh. Tôi luôn được chào đón và chấp nhận ở mọi nơi tôi đến”, Vincent nói. Sự chấp nhận này không chỉ mời gọi “người nước ngoài” đến và ở lại mà còn tạo ra nhiều thuận tiện cho cuộc sống và kinh doanh của họ. 

Dù kinh doanh luôn có thách thức, khó khăn nhưng với trải nghiệm của bản thân, Vincent lại thấy đó không phải là vấn đề. Ông gặp được rất nhiều người bạn tốt trong hành trình thành lập và dẫn dắt Marou, nhiều người đã đồng hành với ông từ những ngày đầu tiên, có những học trò nhân viên của ông cũng ra kinh doanh riêng nhưng vẫn giữ quan hệ tốt đẹp. Điều đó như là phần thưởng tinh thần với Vincent. 

Việt Nam cũng là nơi Vincent gặp người bạn đời đến từ Úc và chào đón cậu con trai đầu lòng. “Chúng tôi tự tay chăm bé mà không cần người giữ trẻ, giờ bé đang học trường mẫu giáo”, Vincent cười. Dù bận rộn với trách nhiệm người đồng sáng lập để lại, từ vị trí chủ tịch, tổng giám đốc của công ty, người đàn ông 53 tuổi vẫn dành thời gian chơi với cậu con trai 5 tuổi, đọc sách, gặp gỡ bạn bè, chia sẻ những trải nghiệm tại Việt Nam, tạo cảm hứng cho rất nhiều người Việt Nam và bạn bè quốc tế, trong đó có cả những bước tạo dựng thành công cho một thương hiệu từ con số 0. 

Bài: Ninh Hạ - Ảnh: Trung Dũng