Liên minh Cứu sông Mekong kêu gọi hủy dự án đập Luang Prabang

Thông cáo của Liên minh Cứu sông Mekong công bố hôm nay (8.10) cũng là ngày bắt đầu quá trình tham vấn trước đối với dự án đập Luang Prabang.

Sông Mekong đoạn chảy qua Luang Prabang. Ảnh: PanNature

Tổ chức này lo ngại vì khởi xướng tham vấn trước cho đập Luang Prabang bỏ qua các bằng chứng khoa học về các tác động tiêu cực và không thể đảo ngược mà các đập chính sẽ gây ra với toàn lưu vực vốn từng được Ủy hội sông Mekong (MRC) và các tổ chức khác chỉ ra. Do vậy, nếu được xây dựng, đập Luang Prabang, kết hợp với các đập Pak Beng, Xayaburi và Pak Lay, sẽ hoàn thành việc chuyển đổi sông Mekong ở toàn bộ vùng Bắc Lào thành một chuỗi hồ nước theo bậc, dẫn đến thiệt hại lớn và không thể đảo ngược đối với sức khỏe và năng suất của dòng sông.

Điều này có nghĩa là nhiều lợi ích kinh tế và xã hội mà dòng sông mang lại sẽ bị mất đai và dòng sông sẽ trở thành kênh nước để phát điện, chủ yếu mang lại lợi ích cho các công ty thủy điện.

Trong khi đó, Mekong đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng. Biến đổi khí hậu và các con đập lớn trên dòng chính và các dòng nhánh đang khiến dòng chảy và mực nước sông trở nên khó lường hơn. Từ mức thấp kỷ lục trong tháng 6 và tháng 7 đến lũ lụt lớn ở nhiều vùng trong lưu vực vào tháng 8 và tháng 9, các đập thủy điện đã làm trầm trọng thêm tác động đến sông và người dân. Các đập lớn, đặc biệt là các đập được lên kế hoạch cho dòng chính là một nguyên nhân quan trọng chứ không phải câu trả lời cho cuộc khủng hoảng sông Mekong.

Đã vậy, thay vì thực hiện các bước khẩn cấp để giải quyết tình trạng suy giảm nhanh chóng về sức khỏe và năng suất của hệ thống sông, ngày 31.7.2019, chính phủ Lào chính thức thông báo cho MRC về ý định xây dựng một dự án đập lớn khác trên dòng chính. Đập Luang Prabang là đập thứ 5 được trình lên để tham vấn trước theo Quy trình Thông báo trước, Tham vấn và Thỏa thuận (PNPCA).

Công trường xây dựng đập Xayaburi. Ảnh minh hoạ. Ảnh: PanNature

"Chúng tôi kêu gọi hủy bỏ đập Luang Prabang và các đập dòng chính được lên kế hoạch khác. Thay vì bắt tay vào một quy trình tham vấn trước còn thiếu sót, chúng tôi thúc giục các chính phủ hạ nguồn Mekong và MRC giải quyết những mối quan ngại còn tồn tại về tác động của các đập dòng chính và thực hiện đánh giá toàn diện các lựa chọn để nghiên cứu giải pháp thay thế.", thông cáo của Liên minh Cứu sông Mekong, nêu.

Tổ chức Liên minh Cứu sông Mekong cũng khuyến nghị Chính phủ Việt Nam phải xem xét lại việc tham gia vào dự án này, bởi đập Luang Prabang (nếu được xây dựng) sẽ làm trầm trọng thêm các tác động trên sông Mekong và đồng bằng sông Cửu Long. Nghiên cứu hội đồng của MRC từng đánh giá các kế hoạch phát triển hiện tại và tiềm năng, cho thấy rõ rằng một loạt các con đập được lên kế hoạch trên sông Mekong và các dòng nhánh là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe sinh thái, sức sống kinh tế và an ninh lương thực của khu vực. Đối với các đập dòng chính, nghiên cứu phát hiện rằng các tác động liên quan đến tính kết nối “là rất lớn và sâu rộng, che mờ những dự án phát triển tài nguyên nước khác đã được lên kế hoạch ở Hạ nguồn sông Mekong”.

T.Văn

• “Khóc một dòng sông…”
• Diễn đàn tham vấn khu vực: “Thủy điện không khiến dòng Mekong sẽ chết”
• Chính thức khởi động PNPCA với Pak Beng: Dòng Mekong đến gần hơn với cái chết?
• Đập Don Sahong: lợi ích nhỏ, thiệt hại lớn
• Pak Beng - quân cờ domino thứ ba trong chuỗi đập Mekong
• Thủy điện Pắc-Beng trên sông Mekong và nguy cơ gây thiếu nước ở ĐBSCL
• Cần chỉ đúng nguyên nhân ĐBSCL sạt lở
• Thủy điện không còn hấp dẫn và cơ hội sống sót của dòng Mekong
• Đập thủy điện Mekong tàn phá rừng nhiệt đới cuối cùng ở Trung Quốc
• Giá đắt phải trả cho đập Trung Quốc trên dòng Mekong
• Hiểm họa từ dự án thủy điện lớn nhất Mekong ở Campuchia
• Lào thông báo kế hoạch xây đập thứ tư trên dòng chính sông Mekong
• UB sông Mekong Việt Nam cần lên tiếng mạnh mẽ về thủy điện trên dòng chính Mekong
• Ủy hội Mekong quốc tế tổ chức tham vấn xây thủy điện Pak Lay của Lào
• Chết ở Cửu Long
• Xây thủy điện trên dòng Mekong: Không khả thi về mặt kinh tế