Vụ sông Lô: Cán bộ bị dân tố cáo sai phạm “lọt” vào Đoàn kiểm tra của Thanh tra Chính phủ

Người dân khiếu nại, đòi trả lại đất tại dự án khu du lịch và giải trí Sông Lô, TP Nha Trang. Ảnh: Phan Sông Ngân

"Đối tượng" mà người dân bị thu hồi đất tại sông Lô (xã Phước Đồng, thành phố Nha Trang) đã có đơn, vào ngày 20.8.2020, gởi phó Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Văn Minh, đề nghị không đưa vào làm thành viên Đoàn kiểm tra của Thanh tra Chính phủ vừa thành lập là ông Mai Xuân Hưng - phó giám đốc Sở Tài nguyên và môi trường (TN&MT) tỉnh Khánh Hòa.  

Bị dân liên tục tố cáo, đề nghị điều tra sai phạm

Theo quyết định vào ngày 17.8.2020 của Thanh tra Chính phủ, do phó Tổng thanh tra Trần Văn Minh ký, Đoàn kiểm tra thực hiện nhiệm vụ “kiểm tra, rà soát đối với những nội dung phản ánh, kiến nghị của một số hộ dân liên quan đến dự án khu du lịch và giải trí Sông Lô” có 7 thành viên, do bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết - phó cục trưởng Cục II, Thanh tra Chính phủ làm trưởng đoàn. Trong đó, có thành viên là ông Mai Xuân Hưng - phó giám đốc Sở TN&MT tỉnh Khánh Hòa.

Ông Mai Xuân Hưng - nguyên phó chủ tịch UBND thành phố Nha Trang, chủ tịch Hội đồng đền bù, hỗ trợ tái định cư dự án khu du lịch và giải trí Sông Lô trước đây - đã bị nhiều người dân mất đất tại sông Lô nhiều lần tố cáo, đề nghị thanh tra, điều tra từ năm 2003, về hành ra quyết định trái pháp luật để cưỡng chế lấy đất hợp pháp của dân cho Công ty TNHH Thương mại, xây dựng Hoàn Cầu (Công ty TNHH Hoàn Cầu) làm dự án kinh doanh Khu du lịch và giải trí Sông Lô.  

Liên quan đến các sai phạm, vi phạm tại dự án khu du lịch và giải trí Sông Lô, trong suốt hơn 18 năm qua, kể từ năm 2002 đến nay, người dân bị thu hồi đất đã liên tục khiếu nại, tố cáo. Trong đó, có nhiều hộ dân đã khiếu nại, tố cáo đích danh ông Mai Xuân Hưng có các sai phạm, vi phạm pháp luật trong việc thu hồi đất của 198 hộ dân và của 3 tổ chức cho Công ty TNHH Hoàn Cầu làm dự án kinh doanh khu du lịch và giải trí Sông Lô.

Ngày 21.8, bà Nguyễn Thị Thu Hà - thuộc một trong số hộ dân ở thôn Phước Hạ, xã Phước Đồng đã bị cưỡng chế phá dỡ nhà, thu hồi đất tại sông Lô - cho biết “Vào năm 2003, từng hộ dân trong 29 hộ bị cưỡng chế thu hồi đất, theo quyết định do Mai Xuân Hưng - phó chủ tịch UBND thành phố Nha Trang ký ban hành, đều đã có đơn tố cáo đích danh ông Mai Xuân Hưng gởi Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải (khi ấy) và nhiều cơ quan Trung ương”. 

Người dân bị cưỡng chế thu hồi đất tại sông Lô, TP Nha Trang cho Công ty TNHH Hoàn Cầu làm dự án đã khiếu nại, tố cáo với Đoàn Thanh tra Chính phủ cách đây gần 15 năm, vào sáng ngày 9.11.2005. Ảnh: Phan Sông Ngân

Trong các đơn tố cáo nêu trên, theo bà Nguyễn Thị Thu Hà: “Chúng tôi đã đề Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo điều tra, truy cứu trách nhiệm hình sự về các sai phạm của ông Mai Xuân Hưng và nhiều cán bộ liên can của tỉnh Khánh Hòa. Vì ông Mai Xuân Hưng đã ra quyết định trái pháp luật để cưỡng chế lấy đất hợp pháp của gia đình chúng tôi, giao cho tư thương Trần Thị Hường - tổng giám đốc Công ty TNHH Hoàn Cầu làm dự án kinh doanh Khu du lịch và giải trí Sông Lô. Đó là vi phạm Luật đất đai và xâm phạm quyền lợi hợp pháp của các hộ dân chúng tôi”.  

Trong các năm sau đó đến nay, bà Nguyễn Thị Thu Hà và nhiều hộ dân vẫn tiếp tục có đơn khiếu nại, tố cáo (trong đó có tố cáo ông Mai Xuân Hưng) gởi đến Thanh tra Chính phủ và nhiều cơ quan Trung ương.

Tháng 7.2020, ông Nguyễn Văn Bình và bà Nguyễn Thị Sắc - đại diện cho hơn 40 hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án khu du lịch và giải trí Sông Lô - cũng đã có đơn tố cáo, gởi chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương và các cơ quan trung ương khác. Trong đó, có tố cáo ông Mai Xuân Hưng liên can đến nhiều sai phạm trong việc thu hồi đất đai và cưỡng chế thu hồi đất của dân tại dự án Khu du lịch và giải trí Sông Lô.

Đất không có quyết định thu hồi cũng bị cưỡng chế, dỡ nhà lấy đất

Theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ,  số 252/QĐ-TTg ngày 9.3.2001, về việc cho Công ty TNHH Thương mại, xây dựng Hoàn Cầu thuê đất để đầu tư Khu du lịch và giải trí Sông Lô, tổng diện tích đất thu hồi tại sông Lô là hơn 180,2 hecta  đều nằm trong phạm vi khu đất được xác định vị trí, ranh giới cụ thể, theo 7 tờ trích đo bản đồ địa chính tại khu vực. Trong đó, diện tích cho Công ty TNHH Hoàn Cầu thuê làm dự án đã nêu là 170,84 hecta, đất còn lại giao cho tỉnh làm đường giao thông.   

Thế nhưng, khi thu hồi đất cho Công ty TNHH Thương mại, đầu tư Hoàn Cầu làm dự án kinh doanh đã nêu, có nhiều hộ dân có nhà, đất nằm ngoài khu vực, vị trí khu đất thuộc 7 tờ trích đo bản đồ địa chính đó vẫn bị thu hồi, bị ông Mai Xuân Hưng ra quyết định cưỡng chế, phá dỡ nhà cửa để thu hồi đất của dân cho Công ty TNHH Hoàn Cầu làm dự án kinh doanh.

Từ năm 2003 đến nay, Thanh tra Chính phủ đã thành lập nhiều đoàn thanh tra, đoàn kiểm tra tại dự án Khu du lịch và trí Sông Lô để giải quyết khiếu nại, tố cáo của người dân bị thu hồi đất cho Công ty TNHH Hoàn Cầu làm dự án đã nêu.

Tại cuộc tiếp dân sông Lô gần 16 năm trước đây, vào chiều 23.10.2004 tại xã Phước Đồng, TP Nha Trang. Trong ảnh: ông Lê Xuân Thân - phó chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa (khi ấy; đứng) đang hứa hẹn giải quyết khiếu nại với dân và ông Mai Xuân Hưng - phó chủ tịch UBND TP Nha Trang (ngồi cùng bàn, ngoài cùng bên phải). Ảnh: Phan Sông Ngân

Theo báo cáo kết luận thanh tra, vào năm 2006, Thanh tra Chính phủ đã nêu rõ sai phạm khi thu hồi đất của dân cho Công ty TNHH Hoàn Cầu làm dự án kinh doanh khu du lịch và giải Sông Lô. Đó là “Về quyết định 252/QĐ-TTg của Thủ tưởng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ nhận thấy: Đối tượng bị thu hồi đất không được nhận quyết định và nội dung quyết định cũng không nêu danh sách kèm theo. Sau đó các cơ quan thẩm quyền của tỉnh Khánh Hòa cũng không ban hành quyết định thu hồi đất cụ thể đối với từng hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất. Đây là một trong những nguyên nhân gây khó khăn cho người dân thực hiện quyền khiếu nại của mình theo quy định của Luật khiếu nại, tố cáo, dẫn đến các hộ dân tại khu vực bị giải tỏa khiếu nại tập thể đông người hết sức gay gắt, kéo dài, gây trở ngại cho công tác giải tỏa, đền bù”.

Thế nhưng, khi đó phó chủ tịch UBND thành phố Nha Trang Mai Xuân Hưng đã ký ban hành hàng loạt quyết định cưỡng chế, thu hồi đất của 29 hộ dân không chấp nhận đền bù, bàn giao đất cho Công ty TNHH Hoàn Cầu làm dự án kinh doanh khu du lịch và giải trí Sông Lô. Nhiều hộ dân đã khiếu nại, tố cáo việc thu hồi đất như đã nêu là vi phạm quy định của Luật đất đai.

Trớ tráo bản đồ thu hồi đất của dân

Cho đến nay, một trong những khiếu nại, tố cáo của người dân vẫn chưa được giải quyết, đó là tỉnh Khánh Hòa và UBND thành phố Nha Trang vẫn không công khai, không cung cấp được cho dân đúng 7 tờ trích đo bản đồ địa chính khu đất thu hồi tại sông Lô đã nêu trong quyết định số 252/QĐ-TTg ngày 9.3.2001 của Thủ tướng Chính phủ ban hành.  

Tổng diện tích đất thu hồi 180,2 hecta (bao gồm 170,84 hecta cho Công ty TNHH Hoàn Cầu thuê), theo quyết định 252/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, đều nằm trong 7 tờ trích đo bản đồ địa chính của xã Phước Đồng. Đó là các tờ bản đồ có số liên tục, từ số 24/2001/BĐ.ĐC đến tờ số 30/2001/BĐ.ĐC, tỷ lệ 1/2.000 do Sở Địa chính tỉnh Khánh Hòa xác lập ngày 30.1.2001.

Trong suốt hơn 18 năm qua tới nay, người dân đã khiếu nại, tố cáo tỉnh Khánh Hòa, UBND TP Nha Trang và ông Mai Xuân Hưng đã sử dụng “bản đồ giả” để cắm mốc, thu hồi đất, cưỡng chế thu hồi đất của dân giao cho Công ty TNHH Hoàn Cầu vượt ranh giới, vượt diện tích, làm trái quyết định cho thuê đất số 252/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Trong đơn tố cáo gởi Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, vào tháng 5.2019, bà Nguyễn Thị Thu Hà đã tiếp tục tố cáo ông Mai Xuân Hưng liên can trong việc thu hồi đất của dân trái pháp luật (trong đó có hơn 3 hecta đất của gia đình bà, không nằm trong 7 tờ bản đồ thu hồi đất theo quyết định 252/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ), giao vượt diện tích đất tại sông Lô hơn 75ha cho Công ty TNHH Hoàn Cầu làm dự án kinh doanh nêu trên. 

Sau khi xem xét phản ánh, kêu cứu, tố cáo của công dân, tháng 4.2020 đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng - phó Ban Dân nguyện Quốc hội đã chuyển hồ sơ, có văn bản đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ khẩn trương chỉ đạo tổ chức thanh tra, kiểm tra làm rõ các nội dung 12 vấn đề mà người dân bị thu hồi đất tại sông Lô đã phản ánh “để đảm bảo kỷ cương, phép nước và quyền lợi của cử tri, Nhân dân”.

Trong 12 vấn đề đã nêu trong văn bản đề nghị kể trên, đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng có đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ chỉ đạo “thanh tra việc thực hiện đo vẽ và lập bản đồ không đúng quy phạm đo đạc bản đồ”,  “thanh tra việc lập tài liệu giả là biên bản cắm mốc dự án” và “thanh tra vi phạm trong việc sữa chữa tờ bản bản đồ”. Đó là việc sửa chữa 7 tờ bản đồ trích đo các khu đất “cho trùng với tên và ngày xác lập các bản đồ trích đo được nêu trong quyết định 252/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ nhằm hợp thức hóa vi phạm”.     

Đồng thời, đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng còn đề nghị Tổng thanh tra Chính phủ chỉ đạo “thanh tra việc UBND thành phố Nha Trang ban hành một loạt quyết định cưỡng chế các hộ dân không đúng thẩm quyền…và ban hành quyết định quyết định cưỡng chế khi chưa ban hành quyết định thu hồi đất vi phạm Điều 27 Luật đất đai năm 2001”.

Đó là những vấn đề do ông Mai Xuân Hưng ra quyết định thực hiện hoặc ông Hưng có trách nhiệm liên can, khi làm phó chủ tịch UBND thành phố Nha Trang và chủ tịch Hội đồng đền bù giải tỏa thu hồi đất dự án khu du lịch và giải trí Sông Lô mà người dân đã có rất nhiều tố cáo, khiếu nại, đề nghị điều tra từ nhiều năm qua.

Đoàn kiểm tra của Thanh tra Chính phủ vừa thành lập có nhiệm vụ “kiểm tra, rà soát đối với những nội dung phản ánh, kiến nghị của một số hộ dân liên quan đến dự án khu du lịch và giải trí Sông Lô; đề xuất biện pháp giải quyết theo đúng quy định pháp luật, báo cáo Tổng Thanh tra Chính phủ trình Thủ tướng Chính phủ”.

Vì vậy, người dân ở sông Lô cho rằng việc cử ông Mai Xuân Hưng tham gia Đoàn kiểm tra của Thanh tra Chính phủ để “kiểm tra, rà soát, đề xuất biện pháp giải quyết…” các sai phạm tại dự án Khu du lịch và giải trí Sông Lô là “không phù hợp, khó khách quan”. Bởi ông Mai Xuân Hưng là đối tượng đã bị dân tố cáo, đề nghị thanh tra, điều tra do ông liên can đến nhiều vấn đề sai phạm như đã nêu trên trong dự án đó.  

Còn theo quyết định của Thanh tra Chính phủ, về việc thành lập Đoàn kiểm tra có thành viên Mai Xuân Hưng - phó giám đốc Sở TN&MT tỉnh Khánh Hòa kể trên, có “căn cứ văn bản 7157/UBND ngày 17.7.2020 của UBND tỉnh Khánh Hòa về việc cử người tham gia Đoàn kiểm tra”. 

Phan Sông Ngân